Müzakirə:Azərbaycan təsiri

Salam. Məqalənizi axıracan tam oxuyub çatdıra bilməsəm də (üzürlü sayın) tam gözdən keçitdim, çox xoşuma gəldi. Və təbii ki, məqaləyə seçilmiş məqalə statusunun verilməsinə səs verəcəyəm. Amma bir məqamı nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm: "azərbaycan dili" XX əsrdə sovet dönəmində yaradımış bir termindir. Min illər tarixi olan bir dil üçün bu çox az bir müddətdir və bizim dilinizin süni surətdə "cavanlaşdırılmasına" xidmət edir. Bizim dil tarixən türkcə adlanıb. Mən başa düşürəm ki, bu gün dilimiz rəsmi surətdə azərbaycan dili adlanır və ona görə də rəsmi sənədlərdə, burdakı məqalələrdə azərbaycan dili yazmalıyıq, hətta bu bizi cənublu, Türkməneli və başqa ərazilərdə yaşayan qardaşlarımızdan ayırsa belə, çünki onlar öz dilinə azərbaycan dili demir, türkcə deyir. Buna görə təklif edirəm azərbaycan dili sözünün arxasınca mötərizədə türkcə sözü də yazılsın.

Hörmətlə, NR SHENER (müzakirə) 21:34, 30 oktyabr 2025 (UTC)Cavabla

Azərbaycan dili ifadəsi elə Azərbaycan türkcəsi deməkdir. Belə bir şeyə ehtiyac görmürəm.--가웨인 (müzakirə) 06:35, 31 oktyabr 2025 (UTC)Cavabla

Doğrusu belə bir cavab gözləmirdim. Sizin fikriniz subyektivdir və ancaq sizin mövqeyinizi ifadə edir və həqiqətdən də uzaqdır. Ancaq elə yazmısız ki, ("belə şeyə ehtiyac görmürəm") sanki bu məqalənin müəlliflik hüququ sizə məxsusdur və ya mutləq səlahiyyət sahibisiz. Məqalə yaratmısızsa bu o demək deyil ki, onu etməyə heç kimə icazə verməyəsiz, ixtiyar ancaq sizdə ola. Deyəsən unutmusuz ki, burda müəlliflik, monopoliya hüququ yoxdur, hər bir istifadəçi nəyisə dəyişə, nələrsə artıra, nələrsə ixtisar edib edə bilər. Nə iləsə razı olmayan müzakirə aça bilər. Bu mövzuda siz mənimlə müzkirə aparıb sübur edə bilərsiz, amma "belə şeyə ehtiyac görmürəm" yaza bilməzsiz. " Azərbaycan dili elə türkcə deməkdir" olsaydı elə bu dilə türkcə deyırdilır, bilşeviklər bu dilin adını dəyişməzdi. Diskussiya aprmaq istəyirsiniz bu barədə? Öz fikrinizin sübutu kimi istinad göstərə bilərsiz ki, 1936-cı ilə kimi kim, harda "azərbaycan dili" terminindən istifadə edib? NR SHENER (müzakirə) 20:32, 31 oktyabr 2025 (UTC)Cavabla

Hə, bir də azərbycan dili, azərbycan türkcəsi sözləri kiçik hərflərlə yazılır, çünki ölkənin yox dilin adıdır NR SHENER (müzakirə) 20:34, 31 oktyabr 2025 (UTC)Cavabla

Bu məqalə sırf dillə bağlı deyil. Vikilinklə Azərbaycan dili məqaləsinə keçid verilib, oxucu istəsə keçid edib digər məqaləni oxuya bilər. Belə məsələlər həmin məqalədə müzakirə edilsə yaxşı olar. Həqiqətən də siz niyə müzakirə açıb Azərbaycan dili məqaləsinin adını Azərbaycan dili (türk dili) olaraq dəyişdirməyə çalışmırsız? Sizin dəyərli fikirləriniz Azərbaycan dili məqaləsinin müzakirə səhifəsinə layiqdir.--가웨인 (müzakirə) 02:20, 1 noyabr 2025 (UTC)Cavabla

Mən Əlidən danışıram siz Vəlidən. Mən qlobal mənada ölkədə rəsmi surətdə niyə elə deyil belədir sualını qoymuram, başa düşürəm ki, şəxsən siz bu sahədə nə expert deyilsiz, nə də slahiyyətli şəxs. Mən hər şeyi gözəl başa düşürəm. Sadəcə bu məqalə üçün öz təklifimi verdim, çünki bu məqalə hə də azərbaycan dili, onun tarixi, yayılması, gücü, təsiri barədədir. Heç cavab da verməsəydiniz nə təəccüblənməzdim, nə də diskussiya açmazdım. Məni təəccübləndirən, yazamağa məcbur edən sizin reaksiyanız və mövqeyiniz, "azərbaycan dili elə azərbaycan türkcəsidir" və "mən belə hesab etmirəm" sözləri oldu. Mən iradımı sizin mövqeyinizə bildirdim, vəssalam. Məncə belə fikirləşmək və hesab etmək düzgün deyil. Yenə təkrar edirəm ki, azərbaycan dili ifadəsi azərbaycan türkcəsi və ya sadəcə türkcə demək deyil, ayrı-ayrı terminlərdir. Və sizin fikriniz mütləq olaraq yekun qərar deyil, ancaq özünüzün şəxsi mövqeyinizi bildirir. Mən belə başa düürəm ki, siz bu məqalədə edilən lərə, əlavələrə etiraz edəcəksiz, geri qaytaracaqsız NR SHENER (müzakirə) 21:11, 1 noyabr 2025 (UTC)Cavabla

P.S. Azərbaycan dili türk dili yox türkcədir və ya başqa türk (əsasən də Türkiyə) dillərindən fərqləndirmək üçün azərbaycan türkcəsi kimi qryd edilir NR SHENER (müzakirə) 21:14, 1 noyabr 2025 (UTC)Cavabla

Azərbaycan dili məqaləsinə baxdım, irada elə preambulada azəri türkcəsi ifadəsi yazılıb. Yəni nəyi təklif etməliyəm başa düşmədim. Deyəsən siz özünüz heç o məqaləyə baxmamısız NR SHENER (müzakirə) 21:16, 1 noyabr 2025 (UTC)Cavabla

  Qəbul edildi. Mövqeyimdən asılı olmayaraq, sizin təklifinizin edilməyəcək bir şey olduğunu fikirləşmirəm. Ona görə məqaləyə əlavə etdim.--가웨인 (müzakirə) 03:43, 2 noyabr 2025 (UTC)Cavabla

Təşəkkür edirəm, gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram NR SHENER (müzakirə) 16:35, 2 noyabr 2025 (UTC)Cavabla

Mən məqaləni edirəm, keçislər əlavə edirəm. Təbii ki, heç bir məlumatı silməmək, məqaləyə xələl gətirməmık şərtilə. Keçidlər əlavə edirəm.

Bir də azərbaycan dilinin rəsmi olaraq nə vaxtdan işlədilməyə başlanmasını dəqiqlışdirdim. Sizə də maraqlıdırsa burda qeyd edirəm:

• XI-XII əsrə qədər azəri dili (əl-azəriyə);
• orta əsrlərdə türki/torki (Dil-e Torkī) və orta azərbaycanca (Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu, Səfəvilər);
• Qacarlar dönəmində yenə türki, türkcə;
• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC) dövründə (1918-1920) hökumətin 27 iyun 1918-ci il tarixli qərarı ilə dövlət dili "türk dili" elan edilmişdi. 1918-1936-cı illər arasında da rəsmi olaraq "türk dili" adı istifadə olunurdu;
• Azərbaycan Milli Hökumətinin iclasında 1946-cı il yanvarın 6-da "Dil haqqında Azərbaycan Milli hökumətinin qərarı" qəbul edildi. Bu qərarla Azərbaycan dili (mətndə həm "Azərbaycan dili", həm də "Türk dili" və ya "Azərbaycan-Türk dili" olaraq qeyd edilirdi) Cənubi Azərbaycanda rəsmi dövlət dili elan olundu;
• "Azərbaycan dili" termini daha sonra, sovet dövründə, xüsusilə 1930-cu illərdən sonra rəsmi sənədlərdə və istifadədə təsbit olunmağa başladı. Məsələn, 1937-ci il Azərbaycan SSR Konstitusiyasında dövlət dili haqqında müddəa olmasa da, sonradan 1956-cı ildə və 1978-ci il Azərbaycan SSR Konstitusiyasında dilin adı "Azərbaycan dili" kimi rəsmiləşdirildi;
• "Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Əbülfəz Elçibəy tərəfindən imzalanıb, 22 dekabr 1992-ci il). Bu qanunla o dövrə qədər rəsmi sənədlərdə "Azərbaycan dili" adlanan dilin adı bərpa edilərək "Türk dili" adlandırıldı. Qanunun 1-ci fəslinin 1-ci maddəsində açıq şəkildə qeyd edilirdi: "Azərbaycan Respublikasının dövlət dili türk dilidir."
• Müstəqillik dövrü (1995): Konstitusiyada "Azərbaycan dili" adının təsbit edilməsi – (İstinad: Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, 21-ci maddə). Yəni müxtəlif dövrlərdə müxtəlif cür adlanıb və məncə XX əsrə qədər "azərbaycan dili" ifafəsindən istifadə etmək düzgün olmaz. Ən azından mötərizədə qeyd rtmək lazımdır

NR SHENER (müzakirə) 00:14, 3 noyabr 2025 (UTC)Cavabla