Müqəddəs Məryəm kilsəsi (fr. Notre Dame de la Paix) — Kot-d'İvuarın (Fil Dişi Sahili) paytaxtı Yamusukro şəhərində yerləşən Müqəddəs Məryəmə həsr olunmuş Katolik kiçik bazilikası. Ginnesin Rekordlar Kitabına görə, bu bazilika dünyanın ən böyük kilsəsidir və tikintisi başa çatdıqdan sonra əvvəlki rekord sahibi olan Müqəddəs Pyotr bazilikasını üstələmişdir. Bazilikanın sahəsi 30,000 kvadrat metr[3] və hündürlüyü 158 metr təşkil edir.[4] Lakin bu sahəyə rektorluq və villa da daxildir ki, bunlar kilsənin birbaşa hissəsi deyil. Bazilika 18,000 ibadətçini qəbul edə bilir, Müqəddəs Pyotr bazilikası isə 60,000 nəfər tutumuna malikdir.[5] Adi ibadət zamanı bazilikada adətən bir neçə yüz nəfər iştirak edir. Bazilika Polşalı Pallottinlər tərəfindən idarə olunur və illik 1.5 milyon ABŞ dolları xərclə təmin edilir.[6]
| Müqəddəs Məryəm kilsəsi | |
|---|---|
| Notre Dame de la Paix | |
 | |
 | |
| 6°48′40″ şm. e. 5°17′49″ q. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Yamosukro[1] |
| Tikilmə tarixi | 1989 |
| Hündürlüyü | 158 m[2] |
| Rəsmi sayt | basiliquenotredamedelapaix.com |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bazilika 1985-1989-cu illər arasında inşa edilmişdir və müxtəlif qruplar tərəfindən fərqli xərc təxminləri verilmişdir.[7] Bəzi mənbələr 175 milyon ABŞ dolları, 300 milyon ABŞ dolları və ya 600 milyon ABŞ dolları xərc göstərmişdir. Günbəzin və ətrafdakı meydanın layihəsi açıq şəkildə Vatikan şəhərindəki Müqəddəs Pyotr bazilikasından götürülmüşdür. Təməl daşı 10 avqust 1985-ci ildə qoyulmuş və bazilika 10 sentyabr 1990-cı ildə Papa II İohann Pavel tərəfindən təqdis edilmişdir. Papa bazilikanı Katolik Kilsəsinə hədiyyə kimi qəbul etmişdir.[8]
Bazilika kafedral ilə qarışdırılmamalıdır. Sülh Müqəddəs Məryəm Bazilikası Yamusukro yeparxiyasında yerləşir. Müqəddəs Avqustin kafedralı isə bazilikadan daha kiçik olsa da, yeparxiyanın əsas ibadət yeri və yepiskopun kürsüsüdür.[9][10]
Livanlı memar Pyer Fəxuri bazilikanı Vatikan bazilikası əsasında dizayn edərkən, günbəzi Müqəddəs Pyotr bazilikasından bir qədər aşağı, lakin daha böyük xaçla tamamlamışdır. Günbəzin diametri Müqəddəs Pyotr bazilikasından iki dəfədən çox böyükdür. Günbəzin əsası Müqəddəs Pyotr bazilikasından daha aşağıda yerləşdiyi üçün ümumi hündürlük bir qədər azdır. Bazilika İtaliyadan idxal edilən mərmərlə inşa edilmiş və Fransadan gətirilən 8,400 kvadrat metr (90,000 kvadrat fut) müasir rəngli şüşə ilə təchiz edilmişdir. Paris yaxınlığındakı "France Vitrail International" şirkəti bazilika üçün 18,500 paneldən ibarət 8,400 kvadrat metr rəngli şüşə hazırlamışdır.[11][12]
Bazilikanın daxilində çoxlu sütunlar var, lakin onların üslubu eyni deyil. Kiçik sütunlar struktur, böyükləri isə dekorativdir və liftlər, damdan yağış suyu axıdıcıları və digər mexaniki qurğuları ehtiva edir. Nef 7,000 nəfər üçün oturacaq yeri və əlavə 11,000 nəfər üçün ayaqda durmaq üçün yer təmin edir. Bazilikadan kənarda iki eyni villa yerləşir. Villalardan biri bazilikanı idarə edən ruhanilər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Digər villada isə papalıq səfərləri üçün otaq ayrılmışdır ki, bu da yalnız bir dəfə, bazilikanın təqdis edildiyi zaman baş vermişdir. Bazilikadakı oturacaq yerləri üçün iroko ağacı seçilmişdir.[13]
Bazilika Fransa şirkəti olan "Dumez" tərəfindən inşa edilmişdir.[14] Bazilikanın tikintisi zamanı xərclər, xüsusilə Kot-d'İvuarın iqtisadi və maliyyə böhranı yaşadığı bir dövrdə, beynəlxalq səviyyədə mübahisələrə səbəb olmuşdur. Papa II İohann Pavel, bazilikanın yaxınlığında bir xəstəxananın da inşa edilməsi şərti ilə onu təqdis etməyə razılıq vermişdir. Kot-d'İvuarda olan Birinci Vətəndaş müharibəsi zamanı tikintisi dayandırılan bu xəstəxana nəhayət 2014-cü ildə tamamlanmış və yanvar 2015-ci ildə 21.3 milyon avro xərclə açılmışdır.[15]
- ↑ 1 2 3 ArchINFORM (alm.). 1994.
- ↑ https://perspective.usherbrooke.ca/bilan/servlet/BMEve/1053.
- ↑ Strochlic, Nina. "The Largest Church in the World Has The Fewest Worshippers". The Daily Beast. 2014-01-30. İstifadə tarixi: 2016-02-10.
- ↑ "The biggest, longest, tallest..." The Guardian. London. 17 July 2004. İstifadə tarixi: 22 July 2008.
- ↑ "Our Lady of Peace Basilica, Yamoussoukro". Churches Guide. 12 January 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 September 2010.
- ↑ Mark, Monica. "Yamoussoukro's Notre-Dame de la Paix, the world's largest basilica – a history of cities in 50 buildings, day 37". The Guardian. London. 15 May 2015. İstifadə tarixi: 16 May 2015.
- ↑ Morrow, Lance. "Africa: the Scramble for Survival". Time (ingilis). 7 September 1992.
- ↑ "Dédicace de La Basilique de "Notre-Dame de La Paix"" [Dedication of the Basilica of Our Lady of Peace] (Press-reliz) (fransız). Holy See. 10 September 1990. 14 January 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 January 2009.
- ↑ "distance between Basilique Notre-Dame de la Paix and Cathédrale Saint-Augustin in Yamoussoukro". Google. İstifadə tarixi: 15 April 2018.
- ↑ "Diocese of Odienné, Cote d'Ivoire". GCatholic. İstifadə tarixi: 10 September 2010.
- ↑ Jie, Wang. "French glass master shines a light on his soul". Shanghai Daily. 4 May 2019.
- ↑ "Religious Stained Glass". France Vitrail (fransız). İstifadə tarixi: 23 March 2024.
- ↑ Rice, Xan. "The president, his church and the crocodiles". The New Statesman. 23 October 2008. İstifadə tarixi: 16 May 2015.
- ↑ "Basilique Notre Dame de la Paix à Yamoussoukro". History of the VINCI Group. 1 October 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 September 2010.
- ↑ "Yamoussoukro, la capitale ivoirienne, veut sortir de l'ombre" [Yamoussoukro, the Ivorian capital, wants to emerge from the shadows]. Le Monde (fransız). Paris. İstifadə tarixi: 14 October 2017.
- Иоанн Павел II. Dédicace de La Basilique de "Notre-Dame de La Paix". (fransız). Holy See. — 1990. — 10 sentyabr. 2009-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-01-02.
- Elleh, Nnamdi. Architecture and Power in Africa. New York: Praeger. 2002. ISBN 0-275-97679-3.
- Pierre Fakhoury; Bertrand, Yann Arthus; Quino, Fernand. La basilique Notre-Dame de la Paix, Yamoussoukro. Liège. Yann Arthus. 1993. ISBN 2-87009-439-6.
- Pierre Fakhoury. Notre-Dame de la paix : l'architecture universelle // Balafon . 94 (fransız). Abidjan: Air Afrique. 18—25. ISSN 0378-469X.Bentot; Eric|год=1990}}
- Basilica of Our Lady of Peace photos 2008 Arxiv surəti 12 dekabr 2008 tarixindən Wayback Machine saytında – an album of the Basilique images. Outside and inside views.
- Ellis, David. "The President and the Basilica". The Epoch Times. 24 yanvar 2007. 15 oktyabr 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Abidjan.net. "La Basilique Notre-Dame-de-la-Paix de Yamoussoukro" (French). 2002. 2017-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-01-06.