Müqəddəs Dmitri Rostovski qalası — Rusiya imperiyası ərazisində müdafiə təyinatı ilə inşa edilən qala. Rostov-na-Donu şəhərinin adına bu qalanın adından törəmişdir. Bu qala heç bir hərbi əməliyyatda istifadə edilməmişdir. 1835-ci ildə qalanın bütün mülkü Anapaya köçürülmüşdür. Qalanın qalıqları XIX əsrin sonları tamamən dağıdılmışdır.
| Müqəddəs Dmitri Rostovski qalası | |
|---|---|
| rus. Крепость Святого Дмитрия Ростовского | |
 | |
 | |
| 47°13′30″ şm. e. 39°43′48″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Şəhər | Rostov-na-Donu |
| Tikilmə tarixi | 1763 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qala ərazisi indiki Çexov və Krepostnı xiyabanları, Qorki və Stanislavski küçələri arasında yerləşir.
1740-ci illərdə Temernis gömrükxanasının təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi ilə Müqəddəs Anna qalasındanda güclü qalanın inşasına ehtiyat qalmışdır. 1744-cü ildə kapitan Sipyaqin əlverişli razi barəfə məruzə etmişdir. Rusiya senatı göndərilən yeddi layihəni üəbul etməmişdir. Bundan sonra iki layihə üzərində (daş və torpaq qalanın inşası) işlər gedir. 20 dekabr 1760-cı ildə Müqəddəs Anna qalasının qarnizonu əraziyə köçürülür. Yelizaveta Petrovna qalanın Müqəddəs Dmitri Rostovski adlandırılması barədə əmr verir[1]. 1761-ci ilin 23 sentyabrda qalanın təməli qoyulur. Tikinti işlərinə Aleksandr İvanoviç Riqelman rəhbərlik etmişdir. Tikinti işlıri 1763-ci ildə başa çatmışdır.
Qala ulduzvari formaya malik olmuşdur. Qalanın iki qapısı olmuşdur. Qapılar şərqə və qərbə açılırdı.
Qala 238 topla təhciz edilmişdi.
Qalanın ərazisində 28 əsgərlik yataqxanalar, artilleriya və silat otaqları, zabitlər üçün evlər və s tikililər vardı.
В 1768 году население крепости превысило пять тысяч человек.
Qalanl inşa edənlərin şərəfinə 15 dekabr 2009-ci ildə abidə qoyulmuşdur. Abidə Rostov-na-Donu məhərinin 260 illiyində Bolşoy Sadovnaya küçəsi və Krepostnı xiyabanının kəsişdiyi ərazidə qoyulmişdur. Abidədə inşaatçı Aleksandr İvanoviç Riqelman, qalanın ilk komendantı Somov, ataman Danila Yefremoviç Yefremov və tacir Xastanovun heykəlləri əks olunmuşdur[2].
- Левченко В. С. Страницы донской истории — Ростов-на-Дону: Ростовское книжное издательство, 1974 — с.184
- Стефанов А. Т. Архив крепости св. Димитрия Ростовского и его судьба // Донской временник. Год 2011-й / Донская государственная публичная библиотека. Ростов-на-Дону, 1993–2014
- ↑ "Указ Императрицы Елизаветы. Именный, объявленный Военной Коллегiи изъ учрежденной при Высочайшемъ Дворѣ Конференцiи. — Объ именованiи строющагося на Дону укрѣпленiя крѣпостiю Святаго Дмитрiя Ростовскаго". 2021-01-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-19.
- ↑ "Памятник "Основателям крепости Димитрия Ростовского"". 2017-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-19.