Daş yazı abidəsi e.ə. III–IV əsrlərdə yunan koloniyalarının yaradılması ilə bağlı razılaşmanın detallarını özündə əks etdirir. Mətndə bu gün Vis kimi tanınan İssa adasından olan yunanlar barədə məlumatlar var. Yunanlar yerli İlliriyalılarla — Pillos və onun oğlu Dazosla əldə olunan ilkin razılıq əsasında koloniya yaradıblar.

"Hieromnemon Praksidamosun zamanında, Maxanemus ayında yaşayış məskəni yaradılması barədə İssadan olan insanlarla Pillos və onun oğlu Dazos arasında müqavilə imzalandı. Banilər razılaşdılar və [Issadan olanlar] belə qərara gəldilər ki, kim ilk olaraq torpaq ələ keçirib şəhərin ətrafına divarlar çəksə, möhkəmləndirilmiş şəhər daxilində tikinti üçün xüsusi məntəqə əldə edəcəkdir… və səlahiyyət sahibləri and içir ki, şəhər və ətrafındakı torpaqlar bir daha heç vaxt yenidən bölüşdürülməyəcək… "

Lumbarda Psefizması Koludrt adlanan təpənin üzərində aşkar edilib. Aydın olur ki, bir vaxtlar məhz həmin ərazidə İssalıların şəhəri olmuşdur. Daş yazı abidəsi Yunan ailələrindən 200 nəfərin adı ilə başa çatır. Bu dəyərli sənəd Xorvatiya ərazisində aşkar edilmiş ən qədim tapıntıdır. Bu yazı ilə İlliriyalılar Korçula adasında məskunlaşır və yunanların bütün Dalmasiya boyunca koloniyalarının necə yaratmaları ilə bağlı təsəvvür formalaşdırır. Koloniyalar yunanların illiriyalılarla ticarət edə bilmələri üçün yaradılıb. Bu iki icmanın bir-biri ilə daha geniş miqyasda qarşılıqlı fəaliyyəti barədə hər hansı bir məlumat yoxdur. İlliriyalılar əsrlər boyu bu bölgədə öz qədim adətləri üzrə yaşayıb yunanların ellin həyat tərzindən şəhər mədəniyyətləri və sosial təşkilatları baxımdan kəskin şəkildə fərqlənirdilər. Bununla belə bu icmalar illiriyalıların romalılarla müharibəsinə qədər sülh şəraitində yaşayıblar.

Korçulada iki yunan koloniyasının yaradılması barədə tarixi faktlar var. Periegesis I əsrdə Qara Kerkiya (Korçula) adasında yunan knid koloniyasının yaradılmasını xatırlayır. Korkira (Korfu) adasından olan yunan kolonistləri e.ə. VI əsrdə adada kiçik koloniya yaratdılar. Həmin koloniyaya Qara Korfu (Korçula) adını öz vətənlərinin xatirəsinə görə verdilər. Qara sözünü isə bu ada Korçulada sıx meşliklərin olmasına görə əlavə etdilər. Bu ərazilərdə çoxlu sayda arxeoloji tapıntılar — saxsı qablar, yunan məskənlərinin bünövrələri, qəbir abidələri aşkarlanıb. Bu artefaktları Korçula adasındakı muzeydə görmək mümkündür.

• Xorvatiya
• Qədim Yunanıstan

1. . 2023-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-01.
2. 2010-11-30 at the Wayback Machine ; full translation at Sylloge Inscriptionum Graecarum: 141
3. Wilkes, J. J. The Illyrians, 1992, p. 120, ISBN 0-631-19807-5, Page 160
4. . 2021-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-01.
5. An Inventory of Archaic and Classical Poleis: An Investigation Conducted by The Copenhagen Polis Centre for the Danish National Research Foundation by Mogens Herman Hansen, 2005, Index