Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinLittorina littorea — Littorin ailəsinə aid kiçik yeməli dəniz ilbiz növü.
| Littorina littorea | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Littorina littorea |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Littorina littoreanın qabığı geniş yumurtaşəkilli, qalın və aşınmadıqda iti ucludur. Qabıq altıdan yeddiyə qədər burğuya malikdir və bəzi incə xətlər və qırışıqlarla örtülüdür. Rəng bozubdan boz-qəhvəyiyə qədər dəyişir və tez-tez tünd spiral zolaqlar olur. Sütunun əsası ağ rəngdədir. Qabıqda göbək hissəsi yoxdur. Ağ xarici dodaq bəzən qəhvəyi ləkələrlə naxışlanmışdır. Qabığın daxili hissəsi şokolad-qəhvəyi rəngdədir. Bu növ qayalıq sahillərdə və mərcan riflərində yaşayır və intertidal zonasında geniş yayılmışdır. Littorina littorealar əsasən yosunlar və digər bitki materialları ilə qidalanır və dəniz ekosistemlərində mühüm rol oynayır. Onlar həmçinin insanlar tərəfindən qida kimi istifadə olunur, xüsusən Avropa ölkələrində ənənəvi yemək kimi məşhurdur.[2]
L. littorea yumurta qoyan bir növdür və ildə bir dəfə daxili mayalanma yolu ilə çoxalır. Yumurta kapsulları dənizə buraxılır və burada planktotrofik sürfə inkişafı dövrü 4-7 həftə davam edir. Dişilər 10.000 ilə 100.000 arasında yumurta qoyur və bu yumurtalar quru kapsullarda saxlanılır. Sürfələr bu kapsullardan çıxaraq pelagik mühitdə üzür və nəhayət dəniz dibinə yerləşir. Bu növ yerli iqlimdən asılı olaraq il boyu çoxalmağa qadirdir. Benson qeyd edir ki, bu növ 10 mm ölçüsündə yetkinliyə çatır və adətən 5-10 il yaşayır, halbuki Moore yetkinliyin 18 ayda çatdığını bildirir. Bəzi nümunələr 20 ilə qədər yaşaya bilir.[3] Dişi nümunələrinin fevraldan mayın sonuna qədər yetişmiş olduğu müşahidə edilmişdir, bu zaman əksəriyyəti yumurta qoyur. Erkək nümunələr əsasən yanvardan mayın sonuna qədər yetişir və cütləşmədən sonra çəki itirir. Cavan fərdlər əsasən mayın sonundan iyunun sonuna qədər dəniz dibinə yerləşir, baxmayaraq ki, digər mənbələr daha erkən yerləşməni göstərir.
İlk ilin dekabrında ilkin böyümə 14 mm hündürlüyə çatır, ikinci ilin sonunda isə 17,4 mm olur. Dişilər erkəklərdən daha sürətli böyüyür və 25 mm hündürlükdən yuxarı olan nümunələrdə dişilər üstünlük təşkil edir. Essex-dəki Blackwater Estuary-də aparılan başqa bir araşdırma göstərir ki, ilk qışda böyümə 8 mm çatır.[4]
Littorina littorealar Atlantik okeanının şimal-şərq sahillərinə, o cümlədən şimal İspaniya, Fransa, Böyük Britaniya, İrlandiya, Skandinaviya və Rusiyaya məxsusdur. Littorina littorea insanlar tərəfindən qədim zamanlardan bəri qida kimi istifadə edilmişdir. Littorina littorealar adətən qayalardan əl ilə yığılır və ya qayıqdan sürüklənən torla tutulur. Onlar əsasən Şotlandiya, İngiltərə, Uels və İrlandiyanın sahil bölgələrində yeyilir və burada adətən "winkles" və ya bəzi bölgələrdə "buckies", "willicks" və ya "wilks" adlanır. Belçikada isə onlara "kreukel"s və ya "caracoles" deyilir.[5]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- ↑ Benson, Amy. "Nonindigenous Aquatic Species Database: Littorina littorea". 20 avqust 2007. 10 yanvar 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 aprel 2024.
- ↑ Benson, Amy. "Nonindigenous Aquatic Species Database: Littorina littorea". 21 aprel 2009. 23 fevral 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 aprel 2024.
- ↑ Chang A. L., Blakeslee A. M. H., Miller A. W. & Ruiz G. M. (2011). "Establishment Failure in Biological Invasions: A Case History of Littorina littorea in California, USA". PLoS ONE 6(1): e16035. DOI:10.1371/journal.pone.0016035.
- ↑ Davenport, John; Davenport, Julia L. "Effects of shore height, wave exposure and geographical distance on thermal niche width of intertidal fauna" (PDF). Marine Ecology Progress Series. 292. may 2005: 41–50. Bibcode:2005MEPS..292...41D. doi:10.3354/meps292041.
- Abbott, R. T. (1974). American Seashells. Second edition. New York: Van Nostrand Rheinhold.
- Abbott, R. T. (1986). Seashells of North America. New York: St. Martin's Press.
- Littorina littorea (mollusc) Arxivləşdirilib 2011-06-11 at the Wayback Machine from the Invasive Species Specialist Group website of the en:World Conservation Union
- Common periwinkle from the en:Marine Life Information Network for Britain and Ireland
- Invertebrate Anatomy OnLine: Littorina irrorata from a en:Lander University website