Lev Tolstoy Ədəbi-Etnoqrafiya Muzeyi — dahi rus yazıçısı Lev Tolstoyun Çeçenistanda qalmasına həsr olunub. 1980-ci ildə Çeçenistan Milli Muzeyinin filialı kimi yaradılmışdır.[1]
| Lev Tolstoy Ədəbiyyat və Etnoqrafiya Muzeyi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Əsası qoyulub | 1980 |
| Təsisçi |
İvan Kirilloviç Radçenko Nadejda Mixaylovna Radçenko. |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Yerləşir | Çeçenistan |
| Direktor | Salavdi Xusaynoviç Zaqibov |
| 43°38′10″ şm. e. 46°25′26″ ş. u.HGYO | |
| museum.ru/M3042 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Muzey 1851-1853-cü illərdə Lev Tolstoyun qaldığı Staroqladovskaya kəndində yerləşir. Burada iki dostunun köməyi ilə tərcümə ilə Çeçen folklorunun nümunələrini toplamışdır. Bu onun çeçen folkloru toplamaqda ilk təcrübəsi olmuşdur. Burada o, ilk əsərini – "Uşaqlıq" hekayəsini də bitirmışdir.[2]
Muzey 1980-ci ildə Çeçen-İnquş Diyarşünaslıq Muzeyinin filialı kimi yaradılmış və 1913-cü ildə tikilmiş keçmiş məktəb binasında açılmışdır. 1914-cü ildə bu məktəb Rusiyada Lev Tolstoyun adını daşıyan ilk məktəb olub. Yarandığı gündən muzeyi keçmiş SSRİ-nin hər yerindən minlərlə insan ziyarət etmişdir.[1][3]
Birinci zalda təqdim olunan ekspozisiya onun yaradıcılıq fəaliyyətinin başlanğıcından, Tolstoyun yerli çeçenlərlə dostluğundan bəhs edir.[1]
Lev Tolstoyun kənddəki həyat təəssüratları “Kazaklar” əsərinin əsasını təşkil etmişdir. Kənd həyatı hekayədə bəzi dəyişikliklərlə təsvir olunur. İkinci zalda "Kazaklar" hekayəsinə və o dövrün Staroqladovskaya kəndinə həsr olunmuş eksponatlar var.[1]
Üçüncü otaq Tolstoyun hərbi xidmətindən bəhs edir. Dördüncü salon yazıçının həyatının son günlərindən və Qafqaza həsr etdiyi son əsərindən – "Hacı Murad" hekayəsindən bəhs edir. Dəhlizdə “L.N.Tolstoy və Çeçen-İnquşetiya", “XIX əsrin ortalarında kazak və dağlının həyəti” tipoloji guşəsində Lev Tolstoy dövrünə aid stilizə edilmiş tikililər, o dövrün məişət əşyaları və alətləri təqdim olunur.[1]
Muzeyin ərazisində Tolstoyun abidəsi var. 1976-cı ildə SSRİ-də abidənin təsviri olan bədii işarəli zərf buraxılmışdır.
Birinci Çeçenistan müharibəsi zamanı respublikanın bir çox muzeylərində olduğu kimi, bu muzeydə də bir çox qiymətli eksponatlar vəhşicəsinə oğurlanmış və ya itmişdir. 2009-cu ildə muzeyi yenidən quruldu. Muzeyin ekspozisiyası XIX əsrin kiçik bir malikanə üslubunda köhnə məktəb binasının yerində sütunlarla tikilmiş yeni bir binada yerləşdirildi.[2]
2021-ci ilin may ayında Rusiya Federasiyasının Mədəniyyət Naziri Olqa Lyubimova muzeydə təntənəli şəkildə yeni daimi sərgisini açdı. “L. N.Tolstoy – yazıçı”, fotoşəkilləri, yazıçının əlyazmalarının surətlərini, sənədlərini, Sado qılıncları və digər əşyaları təqdim edir. Hazırda muzeydə ümumilikdə 1872 əşya var.[2]
- ↑ 1 2 3 4 5 "Этнографический музей Л. Н. Толстого (филиал Нац. музея ЧР)". 2014-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-15.
- ↑ 1 2 3 "Любимова открыла экспозицию в литературно-этнографическом музее Льва Толстого в Чечне". ТАСС. 2021/05/30. 2021-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-09.
- ↑ "В Чечне открыли экспозицию Литературно-этнографического музея Льва Толстого". «Российская газета». 2021/05/31. 2021-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-09.
- Асталов, Ваха Адизович, Хамурзаев И. С. Музейная сеть Чеченской Республики в конце XX — начале XXI века. Махачкала: АЛЕФ. 2014. ISBN 9785438606161.
- "Литературно-этнографический музей Л. Н. Толстого". İstifadə tarixi: 2014-12-15.
- "Этнографический музей Л. Н. Толстого (филиал Нац. музея ЧР)". Министерство культуры Чеченской Республики. 2014-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-15.
- Загибов Салавди. "Литературно-этнографический музей Л. Н. Толстого". ГБУК «Национальный музей Чеченской Республики». 2014-12-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-15.
- "Литературно-этнографический музей Л. Н. Толстого". Комитет Правительства Чеченской Республики по туризму. 2014-12-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-15.
- "Литературно-этнографический музей Л. Н. Толстого". 2014-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-15.
- Загибов Салавди. "Чечня. Литературно-этнографический музей Л. Н. Толстого". Информационное агентство «Чечен-Инфо». İstifadə tarixi: 2014-12-15.