Lerner əmsalı, və ya Lerner indeksi, sahəsində — qiymətin marjinal xərcdən nisbi artıqlığına bərabər olan firmanın bazar gücünün ölçüsü. Əmsal 1934-cü ildə iqtisadçı Abba Lerner tərəfindən təklif edilmişdir. Əmsal qeyri-kamil rəqabət şəraitində bazar gücünü qiymətləndirmək üçün istifadə edilə bilər. Məsələn, monopoliyalar.
Tərifi
Bazar gücünün göstəricisi satış qiymətinin marjinal dəyəri üstələyən məbləğin qiymətindəki payıdır. Bu dəyər adlanır (ing. mark-up).
burada — məhsulun qiyməti; — marjinal dəyəri.
Əmsal sıfırdan birə qədər olan dəyərləri qəbul edir. Nə qədər böyükdürsə, firmanın sövdələşmə gücü bir o qədər yüksəkdir. Mükəmməl rəqabət şəraitində qiymət marjinal xərcə bərabərdir və əmsal sıfıra bərabər olur.
Elastikliklə əlaqə
Həmçinin, əmsal tələbin elastikliyi ilə tərs mütənasib dəyər kimi hesablana bilər:
burada — firmanın məhsuluna tələbin qiymət elastikliyi.
Formal törəmə
Firmanın həll etdiyi mənfəətin maksimumlaşdırılması problemini nəzərdən keçirək:
burada – tərs tələb funksiyası (qiymətin həcmdən asılılığı); – xərc funksiyasıdır. Sonra optimal istehsal həcmini aşağıdakı şərtlərdən tapmaq olar:
burada – funksiyası. Optimallıq şərti aşağıdakı kimi yenidən yazıla bilər:
Mötərizədə ikinci termin, tərifinə görə, əks işarə ilə qəbul edilən tələbin qiymət elastikliyinin göstəricisidir. Bu, tələb olunan əlaqəni verir:
Bazar gücü və mənfəət
Ticarət əlavəsi qaydası
Fərz edək ki, tələbin qiymət elastikliyi sabitdir. Fərziyyə güc funksiyası üçün etibarlıdır. Sonra qiymət marjinal xərcin hansısa faktora vurulmasına bərabər olacaqdır:
burada – nisbi ticarət əlavəsi.
İstinadlar
Ədəbiyyat
- Лернер А.П. (PDF) (Вехи экономической мысли Т.5 Теория отраслевых рынков). СПб.: Экономическая школа. 2003. 536–566. ISBN 5-900428-76-1.