Kurmanc dili və ya kurmanci dili[2] (kürd. Kurmancî) — Kürd dilinin ən çox danışılan dialekti. Ümumiyyətlə qərb və ya şimal-qərbi İran dillərindən hesab olunur,[3][4] bu dildə danışanlar kurmanclar adlanır. Azərbaycan kürdləri bu dialektdə danışırlar.[2]
| Kurmanc dili | |
|---|---|
| Orijinal adı | Kurmancî |
| Ölkələr | Azərbaycan, Türkiyə, Suriya, İraq |
| Danışanların ümumi sayı |
|
| Təsnifatı | |
| Kateqoriya | Avrasiya dilləri |
| Yazı | latın əlifbası |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | — |
| ISO 639-3 | kmr |
| Dilin strukturlarının dünya atlası | kji |
| Ethnologue | kmr |
| IETF | kmr |
| Glottolog | nort2641 |
| Bu dildə olan Vikipediya | |
Kurmanc dili Türkiyənin cənub-şərqində, Suriyanın şimalında, şimal-şərqdə, İranın şimal-qərbində və tarixi araşdırmalara görə Xorasan və Zaqafqaziyada yayılmışdır.
1958-ci ildən Suriyada Kurmancinin istifadəsi qadağan edildi. 1924-cü ildən 2013-cü ilə qədər Türkiyədə isə qadağan edildi. Həmin dildə danışan, oxuyan, yazan adamlarla bağlı ciddi tədbirlər görülürdü.
Kurmanc dilində danışanların sayının 2021-ci ilə kimi 19,6 milyon olduğu təxmin edilir, lakin onların sayı getdikcə azalmaqdadır. Bu kürd dilinin ən çox yayılmış formasıdır və eyni zamanda Kürdüstandakı bəzi kürd olmayan azlıqların, o cümlədən assurilərin, çeçenlərin, çərkəzlərin və bolqarların ana dilidir.
Əhməd Xani (1650–1707) kimi bir çox məşhur kürd şairləri Kurmanc dilində yazmışdır. Yezidliyi qəbul edən kürdlər arasında da bu dildə dualar oxunur.
- ↑ Ethnologue (ing.). 25, 19 Dallas, Texas: SIL International, 1951. ISSN 1946-9675
- ↑ 1 2 Həmid, Tural. "Azərbaycan kürdləri". AzLogos. 12 iyun 2020. 31 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 sentyabr 2021.
- ↑ Paul J. White, redaktorTurkey's Alevi Enigma: A Comprehensive Overview. Brill. 2002. səh. 23. ISBN 978-9004125384.
- ↑ Gunter, Michael M. The A to Z of the Kurds. The Scarecrow Press. 2009. səh. 112. ISBN 978-0810868182. 31 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 avqust 2012.