Krım Kommunist Partiyası (KKP; ukr. Комуністична партія Криму) — Ukraynada, Krımda fəaliyyət göstərmiş kommunist partiyası. 1993-cü ildə Krım Kommunistlər İttifaqının (ukr. Союз Комуністів Криму), 1997-ci ildə partiya bir hissəsi olmuşdur.
Krım Kommunist Partiyası | |
|---|---|
| Sədri | Leonid Qraç[d] |
| Quruluş tarixi | 1993 |
| Dağılma tarixi | 1997 |
| Baş qərargah | |
| İdeologiya | marksizm-leninizm, internasionalizm |
| Müttəfiqlər | |
| Üzv sayı | 57,000 |
| Mətbuat orqanı | "Kommunist Krıma" |
Krım Kommunist Partiyasının lideri idi. Partiyanın üzvləri 57 min nəfərdən ibarət idi. Çap orqanı "Kommunist Krıma" qəzeti idi.
Tarixi
İlkin dövr
SSRİ-nin dağılmasından və 1991-ci ildə SİKP-nin fəaliyyətinin qadağan edilməsindən sonra Krım Respublika Komitəsinin keçmiş birinci katibi yarımadada kommunist təşkilatı yaratmağa başlamışdı. Krım Kommunist Partiyasının yaradılmasında Leonid Qraçın köməkçiləri Sergey Vorobyov və Yuri Aksyutin əhəmiyyətli rol oynamışdır.
1992-ci ilin yayında Ukraynada o dövrdə ilk və yeganə marksist–leninist partiyası "Krım Kommunistləri İttifaqı" qeydiyyata alınmışdır. Onun lideri Leonid Qraç idi. Yeni partiyaya yarımadanın 14 şəhər və rayon təşkilatı daxil idi, onun 10 min üzvü var idi. Ukrayna Xristian-Demokrat Partiyası (UXDP) bəyan etmişdi ki, o, "Kommunistlər İttifaqı"nın tanınmasını irtica qüvvələrinə böyük dərəcədə güzəşt və köhnə rejimin reanimasiyasının başlanğıcı hesab edir. UXDP müstəqil demokratik Ukraynanın inkişafına mane olan kommunistlərə qarşı mübarizənin başladığını da elan etmişdi.
18 yanvar 1993-cü ildə "Kommunistlər İttifaqı" Sevastopolun Rusiyanın tabeliyinə verilməsi və bütün yerli hakimiyyət orqanlarına növbədənkənar seçkilərin keçirilməsi üçün keçirilən mitinqdə iştirak etmişdi. 19 iyun 1993-cü ildə "Krım Kommunistləri İttifaqı" Ukrayna Kommunist Partiyasının Donetskdə keçirilən birinci qurultayında iştirak etmiş və onun üzvü olmuşdu. 26–27 mart 1993-cü ildə Krım Kommunistlər İttifaqı iştirak etmiş və burada partiyanın -yə çevrilməsi qərara alınmışdı. 1993-cü ilin oktyabrında Krım Kommunistləri İttifaqının adı dəyişdirilərək Krım Ədliyyə Nazirliyində "Krım Kommunist Partiyası" kimi qeydiyyata alınmışdır. Beləliklə, bu, Krımda ilk qeydə alınmış partiyalardan biri olmuşdur. Həmçinin, həmin il Krım Kommunist Partiyası Ukrayna Kommunist Partiyasına kollektiv üzv kimi daxil olmuşdu. Krım Kommunist Partiyasının Respublika Komitəsi 1 sentyabr 1993-cü il tarixinə qədər SİKP-nin keçmiş üzvlərinin yenidən qeydiyyata alındığını elan etmişdir.
1993-cü ilin payızında zamanı Krım Kommunist Partiyası və dəstək vermişdi.
birinci turunda Krım Kommunist Partiyası lideri Leonid Qraç 12,80% səslə üçüncü yeri tutmuşdu. Prezidentliyə namizədliyini irəli sürməkdə məqsəd onu ləğv etmək idi. Seçkilərin ikinci turunda Qraç sonda prezidentlik kampaniyasında qalib gələn dəstəkləmişdi. 1994-cü ilin noyabrında Krım Kommunist Partiyasının lideri Krımın Ukraynanın konstitusiya sahəsinə qaytarılmasını tələb etmişdi. O, öz mövqeyini əsaslandırmaq üçün qeyd etmişdir ki, "Krım Rusiya dövlətçiliyinin simvoludur və Krım Ukraynanın bir hissəsi olduğu halda, o, Ukraynanı Rusiya sahillərindən kənarda saxlayır".
Ali Şurada və ləğvi
Kommunist Partiyasını iki deputat – Leonid Qraç və Anatoli Lazarev təmsil edirdi. Krım Kommunist Partiyası Meşkovun və siyasətinə müxalifətdə idi. 1995-ci ilin martında kommunistlər və Krım Prezidenti vəzifəsinin ləğvi üçün səs vermişdilər, lakin 1996-cı ilin yanvarında Qraç və Meşkovun birgə mətbuat konfransında Leonid Qraç Krım Prezidenti Meşkovun Ukrayna hökuməti tərəfindən qanunsuz olaraq ləğv edilmiş səlahiyyətlərinin bərpası üçün mübarizə aparacağını bəyan etmişdi.
1996-cı ilin əvvəlində Krım Kommunist Partiyası Ukraynanın yeni Konstitusiyasında dövlət rəmzlərinin təsbit edilməsi məsələsi ilə bağlı ümum-Ukrayna referendumunun keçirilməsi təşəbbüsü ilə çıxış etmişdi. Partiya , oraq və çəkicli gerb, Ukrayna himninin yeni mətni və musiqisi, o cümlədən və Ukraynanın yenilənmiş SSRİ-yə daxil olmasını təklif etmişdi. Həmçinin, həmin il partiya Ukrayna Prezidenti Leonid Kuçmanın Krım siyasi partiyalarının statusunun ləğvi haqqında fərmanına etiraz etmişdi.
7 dekabr 1996-cı ildə Krım Kommunist Partiyası Ukrayna Ali Radasının "Ukrayna ərazisində yerləşən xarici qoşunların çıxarılması haqqında" qanun layihəsinə qarşı çıxmışdı. 23 dekabr 1996-cı ildə Krım Kommunist Partiyası üzvü və administrasiyasının rəhbəri Leonid Ryabik qətlə yetirilmişdi. 20 yanvar 1997-ci ildə Krım Kommunist Partiyası ildönümü ilə əlaqədar "Krım MSSR-nin yenidən qurulması haqqında" mitinq keçirmişdi. 1997-ci ilin avqustunda Krım kommunistləri və NATO təlimlərinə qarşı etiraz aksiyaları təşkil etmişdilər.
1997-ci ildə Ukrayna qanunvericiliyi dəyişdirilmiş, Krım Kommunist Partiyası özünü ləğv etmiş və Ukrayna Kommunist Partiyasının bir hissəsi olmuşdu.
Mövqeləri
Partiyanın ideoloji əsası marksizm–leninizm və internasionalizm elan edilmişdi. Krım Kommunist Partiyası SSRİ-nin bərpasını müdafiə etmiş və Belovej razılığını tənqid etmişdir. Onun mövqelərindən biri birliyi və SSRİ dövründən qalan abidələrin qorunması idi.
Partiya lideri II çağırışının vaxtından əvvəl buraxılmasını, həmçinin Ukrayna Prezidenti səlahiyyətlərinə vaxtından əvvəl xitam verilməsini irəli sürmüşdü.
Mətbuat orqanları
7 noyabr 1992-ci il tarixində "Naş qolos" partiya qəzetinin ilk nömrəsi işıq üzü görmüşdür. Bu, sonradan "Kommunist Krıma" adlandırılmışdır. Həmçinin, Krım Kommunist Partiyası "Qlasnost", "Trudovaya slava", "Kommunist", "Feodosiyskaya iskra", "Kommunist Prisivaşya", "Slovo kommunista", "Za yedinstvo" kimi qəzetlərin qurucusudur.
İstinadlar
- Ядуха, Виктор. (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- ↑ (rus). Творческая Организация Личностей «Набат». 26.01.2011. 2014-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- ↑ (rus). Кто есть кто. 2014-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (ukrayna). uavumir.org.ua. 2014-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (ukrayna). «За віру і волю». 2014-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (ukrayna). Украинский независимый центр политических исследований. 13.01.2005. 2014-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- ↑ Ёлкин, Виктор. (rus). Коммунист Крыма. 14.06.2013. 2014-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- ↑ (rus). . 2014-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- ↑ Лукашевич, Виктор. (rus). Сайт Леонида Грача. 11.01.2011. 2014-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (ukrayna). uavumir.org.ua. 2014-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 12.11.2014.
- Пилат, Александр. (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- Пилат, Александр. (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- Семена, Николай. (rus). Известия. İstifadə tarixi: 15.10.2014. [ölü keçid]
- (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- Пилат, Александр. (rus). . İstifadə tarixi: 15.10.2014. [ölü keçid]
- (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (rus). Крымское ЭХО. 28.10.2013. 2014-08-29 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- Пулина, Наталия. (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (rus). . İstifadə tarixi: 15.10.2014. [ölü keçid]
- (rus). . 2015-07-15 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- Митрохин, Валерий. (rus). . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
- (rus). Информационный пресс-центр. 2014-03-02 tarixində . İstifadə tarixi: 15.10.2014.
Xarici keçidlər
- (rus). Творческая Организация Личностей «Набат». 20 oktyabr 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 25 avqust 2023.