Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinKoseki (戸籍, こせき?, hərf. "ev təsərrüfatı reyestri") — Yaponiyada əhalinin say dinamikasına dövlət nəzarətini təmin etmək məqsədilə yaradılmış rəsmi ailə reyestri kitabları.
Ailə reyestrlərinin tətbiqi təcrübəsi Yaponiyada VII əsrdə, Tayka islahatları dövründə Çindən götürülmüşdür. Qədim Yaponiyada bu sistemin tətbiqinin dəqiq səbəbləri məlum deyildir. Bununla belə, hakimiyyətin əhalinin sayına nəzarət etməklə orduya çağırışı tənzimləmək, vergi sistemini təkmilləşdirmək və doğum göstəricilərini izləmək istəyi mümkün motivlər kimi göstərilmişdir.[1]
O dövrdə mövcud olan ritsuryo sisteminə əsasən, yapon məmurları əhalini "ev təsərrüfatları", yəni ailələr üzrə uçota almağa borclu olmuşdur. Reyestr kitablarında ev təsərrüfatının rəhbərinin adı, ailə üzvlərinin sayı, yaş və cinsi, vergiyə cəlb olunan şəxslərin sayı, həmçinin dövlət tərəfindən icarəyə verilən torpaq sahəsinin miqdarı göstərilirdi. Belə qeydiyyat hər altı ildən bir bütün Yaponiyada aparılırdı. "Ev təsərrüfatları" haqqında məlumatlar kəndlər, dairələr və əyalətlər üzrə toplanırdı. Reyestr kitabları 30 il müddətinə saxlanılmalı idi. X əsrdə ritsuryo sisteminin süqutundan sonra "ev təsərrüfatı reyestrləri"nə ehtiyac aradan qalxmış və mərkəzləşdirilmiş əhali uçotu sistemi tənəzzülə uğramışdır.[1]
Koseki sistemi 1872-ci ildə Meyci islahatları dövründə bərpa edilmişdir. Əhali uçotunun əsas vahidi ailə olaraq saxlanılmışdır. Yeni reyestrlər ailə başçısı tərəfindən tərtib edilir və ailə üzvləri arasındakı qohumluq əlaqələri, onların yaşı, cinsi, yaşayış yeri və digər məlumatları əhatə edirdi.[1]
İkinci Dünya müharibəsindən sonra, 1948-ci ildə qəbul edilmiş qanun dəyişikliklərinə əsasən, koseki sistemində uçot vahidi ər-arvad birliyi olmuşdur. Koseki sistemi Yaponiyada indiki dövrə qədər qüvvədə qalmaqdadır.[1]