Koquryo sərdabələri kompleksi

Koquryo hökmdarlığı e.ə. 37-ci ildə meydana gəlmiş və eramızın 668-ci ilinədək mövcud olmuşdur. Bir vaxtlar Koquryo çarlığı Dunbeyede – yəni Şimal-Şərqi Çində ən nüfuzlu qeyri-xan dövləti olmuşdur və Şimal-Şərqi Asiyanın tarixi inkişafı prosesində mühüm rol oynamışdır. Koquryonun mərkəzi Lyaonin əyalətinin indiki Xuanjen-mancur muxtar mahalının ərazisində yerləşirdi, eramızın 3-cü ilində saray Qoneyçenə (indiki – Tszilin əyalətinin Tszian şəhəri), 427-ci ildə isə Çanana (indiki – Koreya Xalq Demokratik Respublikasının Pxenyan şəhəri) köçmüşdür. Beləliklə, Xuanjen və Tszian 465 il ərzində Koquryonun siyasi mərkəzi olmuşlar. Bu rayonlar Koquryo mədəni irsi abidələrinin cəmləşdiyi yerdir. XX əsrin 90-cı illərində arxeoloqlar burada bir sıra Koquryo əyanlarının qəbirlərini və tikinti qalıqları aşkar etmişlər. Qəbir konstruksiyalarının bərpasının həyata keçirilməsi nəticəsində bu gün Koquryoda qədim sivilizasiyanın konturları daha aydın üzə çıxmaqdadır. 2002-ci ildən Tszian şəhərində Koquryo nekropolu və saray tiklilərinin mühafizəsi Proqramı həyata keçirilir. Proqram iki paytaxt – Qoneyçen və Vanduşanya dövrünə aid olan 43 abidəni əhatə edir, bu 12 hökmdar məqbərəsi, 27 əyan qəbri və daha bir neçə obyektdir. Koquryo irsinin mühafizəsi – Tszilin əyalətinin Tszian şəhərində mühüm işlərdən biridir. Ümumdünya irsləri Siyahısına Unyuyşan dağ şəhəri, Qonçeyçen şəhəri, Vandouşan şəhəri, 12 hökmdar məqbərəsi, 26 əyan qəbri, Xaotayvan daş plitəsi və sərkərdənin qəbrindən bəzi predmetlər daxildir. Bütün obyektlər Tszilin əyalətinin Tszian şəhərində və Lyaonin əyalətinin Xuanjen-mancur mahalında yerləşir.^[1]

• Комплекс гробниц Когурё на сайте ЮНЕСКО  (ing.)
• Спорные моменты истории Когурё  (ing.)