Kompüter görmə sindromu

Kompüter görmə sindromunun bəzi simptomları baş ağrıları, bulanıq görmə, boyun ağrısı, yorğunluq, göz yorğunluğu, quru gözlər, iritasiya olunmuş gözlər, ikiqat görmə, başgicəllənmə və poliopiya (çoxlu görmə) daxildir. Gözlərin yenidən fokuslanmasında çətinlik də bu sindromun əlamətlərindəndir. Bu simptomlar, düzgün olmayan işıqlandırma şəraitində, məsələn, parıltı, güclü mavi spektrumlu arxa işıqlar və ya parlaq üst işıqlandırma ilə daha da ağırlaşa bilər. Həmçinin, gözlərdən keçən hava axını da bu simptomları pisləşdirə bilər.^[1]

KGS-də göz yorğunluğu simptomları əsas rol oynayır. Gözə və onun əzələlərinə düzgün istirahət verilməsi tövsiyə olunur. Xroniki göz yorğunluğu yaşayan insanlar müşahidə etmişlər ki, kifayət qədər yuxu aldıqlarını iddia edən insanların əksəriyyəti əslində kifayət qədər yuxu almırlar. Bu da görünmədən, göz yorğunluğunun zamanla artmasına səbəb olur. Yeddi-səkkiz saat fasiləsiz yuxu, göz əzələlərinin bərpa olunmasına və yorğunluğun qarşısını almasına kömək edərdi. Kompüter işçilərinə tez-tez fasilə vermək və uzaq obyektlərə baxmaq tövsiyə olunur. Tövsiyə olunan yanaşmalardan biri də gözləri müəyyən fasilələrlə qırpmaqdır, çünki bu, göz yaşı gözü təzələməyə kömək edir. Eyni zamanda, pəncərədən uzaq bir obyektə və ya səmaya baxmaq sililiyar əzələlərinə istirahət verir. "20–20–20 qaydası" adlanan üsulda hər 20 dəqiqədən bir gözləri 20 fut (6 metr) uzaqlıqda bir obyektə 20 saniyə müddətinə fokuslamaq tövsiyə edilir. Bu yanaşma, optometrist və oftalmoloqların tövsiyələrini asanlıqla yerinə yetirmək üçün əlverişli bir məsafə və zaman çərçivəsi təqdim edir.^[2][3][4]

Bir sıra kompüter və smartfon proqramları ekranın mavi işıq emissiyasını azaldaraq, xüsusilə gecələr, kompüterin video rəng temperaturunu tənzimləyir. KGS-dən qaynaqlanan quru göz simptomlarını müalicə etmək üçün müxtəlif süni göz yaşı məhlullarından istifadə edilə bilər. Bununla belə, süni göz yaşı məhlullarından istifadə etməzdən əvvəl quru gözün əsas səbəb olub-olmadığını yoxlamaq lazımdır (göz yaşı meniskus testi ilə ölçülür). KGS-dən qaynaqlanan quru göz simptomlarını müalicə etmək üçün nəm kamera eynəkləri və ya hava rütubətləndirici cihazlardan da istifadə edilə bilər. Süni quru hava olan ofis məkanları KGS simptomlarını daha da pisləşdirə bilər, buna görə masaüstü və ya otaq rütubətləndiriciləri gözlərin sağlam rütubət səviyyəsini qorumağa kömək edir. Gecələr KGS simptomları daha da pisləşə bilər, buna görə gecə kompüterdə işləyərkən tünd interfeysdən istifadə etmək tövsiyə olunur. Bir çox brauzer və əməliyyat sistemi tənzimləmələri və ya əlavələri istifadəçi interfeysini qaranlıqlaşdırmaq üçün mövcuddur.^[5][6][7][8]

Fokuslama qabiliyyətinin azalması kiçik müsbət güclü (+1.00 ilə +1.50 arası) eynəklər taxmaqla yüngülləşdirilə bilər. Bu eynəklər yaxın obyektlərə fokuslanma qabiliyyətini bərpa etməyə kömək edir. Digər peşələrlə məşğul olan insanlar (məsələn, dərzilər) də oxşar simptomlar yaşaya bilər və bu eynəklər onlara kömək edə bilər. Pasifik Universitetində 36 iştirakçı üzərində aparılmış araşdırmada, qəhvəyi rəngli linzalarla plasebo linzalar arasında gözlərdə yanma və ya iritasiya, göz yaşı axması, quru gözlər və yorğun gözlər kimi simptomlarda əhəmiyyətli fərqlər aşkar edilmişdir. Lakin 2008-ci ildə aparılmış sonrakı araşdırmada eyni komanda ilk araşdırmanın nəticələrini təkrar edə bilməmişdir.^[9]

ABŞ-nin Əməyin Mühafizəsi və Sağlamlıq üzrə Milli İnstitutunun məlumatına görə, kompüter görmə sindromu gündə üç saat və ya daha çox kompüterdə işləyən insanların təxminən 90%-nə təsir edir. Malayziyada aparılmış başqa bir araşdırmada isə 18 ilə 25 yaş arasında olan 795 universitet tələbəsi araşdırılmışdır. Tələbələr baş ağrıları ilə yanaşı göz yorğunluğu da yaşamışdır və sorğuda iştirak edən tələbələrin 89.9%-i KGS-nin hər hansı bir simptomunu hiss etmişdir.^[10]