Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Klyuçevskaya Sopka (Klyoçevskoye vulkanı) — Kamçatka ərazisində fəaliyyətdə olan vulkandır. Hündürlüyünə görə bütün Avrasiya materikinin ən hündür vulkanıdır. Vulkanın yaşı təxminən 7000 il hesablanır[1][2][3].
| Klyuçevskaya Sopka vulkanı | |
|---|---|
| rus. Ключевская Сопка | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | Startovulkan |
| Kraterin diametri | 1250 m |
| Yaşı | 7000 |
| Son püskürmə | 2013 |
| Tərkibi | andezit |
| Mütləq hündürlüyü | 4750 - 4850 m |
| Yerləşməsi | |
| 56°04′00″ şm. e. 160°38′00″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Rusiya |
.jpg)  Klyuçevskaya Sopka vulkanı |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Onun hündürlüyü 4750 – 4850 m arasında dəyişir. 15 avqust 2013-cü ildə sonuncu partlayışdan öncə onun hündürlüyü 4835 metr təşkil edirdi. Klyuçevskaya Sopka Rusiyanın, Qafqazda yerləşən zirvələri istisna olaraq, ən hündür zirvəsidir.
Güc baxımından Avrasiyanın ən güclü vulkanıdır[4]. Tarixə düşmüş məşhur püskürmələr: 1737-ci il 1932-ci il 1938-ci il 1944–1945-ci illər 1946-cı il 1951-ci il 1953-cü il 1956-cı il 1966-cı il 1980-cı il 1983-cü il 1984-cü il 1987-ci il 1988–1989-cu illər 1993-cü il 1994-cü il 2002-ci il 2004–2005-ci il 2008-ci il 2009-cu il 2012-ci i 2013-cü il, 2023-cü il
Adətən, il ərzində 5–6 püskürmə baş verir. 25 yanvar 1932-ci ildə vulkanın ətəyində püskürmə baş verib. Bu zaman vulkanın ətəklərində 450–500 m yüksəklikdə yeni axıntılar yaranır. 1 sentyabr 1935-ci ildə Kamçatka vulkanik stansiyası tərəfindən uzaq məsafədən vulkanın tətqiqi aparılır.
Bilyakaya konusunda baş verən püskürmə 7 noyabr 1938-ci ildən başlayır və 13 ay davam etmişdir. Burada 5 km uzunluğunda, 1000–1900 m yüksəkliklərdə çatlara rast gəlinir.
Növbəti güclü püskürmə 1944-cü ilin dekabrında və 1945-ci ilin yanvarında baş verir. Ətrafa kül yayılır. 1945-ci ildə Krestov novu ilə lava axınları gedir. .
19 iyun 1945-ci ildə vulkanın cənub-şərq yamacında 1100–1450 m yüksəklikdə, 2 km uzunluğunda çat əmələ gəlir və axıntılar baş verir.
23 oktyabr 1946-cı ildə cənub-şərq yamacında 1500 m yüksəklikdə bir ay davam edən püskürmə baş verir.
7 sentyabr 1994-cü ildə güçlü partlayış baş verir. Bomba effekti verən patlayışlar zamanı vulkan kütlələri 2–2,5 km səmaya atılır. Palçıq axınları 25–30 km məsafədə hərəkət edərək Kamçatka çayına çatır.
Püskürmə sentyabrda başlayır. Vulkanın hündürlüyü 5000 metrə çatır.
15 oktyabr 2012-ci ildə fəvvarə şəklində vulkan püskürməsi baş verir. Püskürmə təhlükə doğururdu. Ətrafa zəhərli qazlar yayılmışdı[5]
15 avqustda püskürmə başlayır. Dağdan axan dörd lava axını müşahidə edilir.[6]
Yarım kilometr hündürlüyə lava püskürüb.[7]
-
Klyoçevskaya Sopka. 2002 (Nasa) -
Klyoçevskaya Sopka. 2004 -
Klyoçevskaya Sopka. 2005 -
Klyoçevskaya Sopka .2006 -
Klyoçevskaya Sopka -
Klyoçevskaya Sopka. Fevral 2010 (NASA) -
Klyoçevskaya Sopka. Mart 2010 (NASA) -
-
Klyoçevskaya Sopka 16 noyabr 2013
.jpg)
- ↑ При написании этой статьи использовался материал из Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона(1890–1907).
- ↑ Кравчук П. А. Географический . — Киев: Радянська школа, 1988. Arxivləşdirilib 2022-01-26 at the Wayback Machine ISBN 5-330-00384-9
- ↑ Петр Кравчук. Рекорды природы. — Любешов: Эрудит, 1993. — 216 с. ISBN 5-7707-2044-1.
- ↑ "Klyoçevskaya Sopka". 2012-01-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-24.
- ↑ "Kamçatkada Klyoçevskaya Sopka vulkanı püskürür". 2018-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-24.
- ↑ Volcano observatory notification to aviation (VONA) Arxivləşdirilib 2014-02-03 at the Wayback Machine KVERT, ИВиС ДВО РАН
- ↑ "Klyuchevskaya sopka vulkanı lava püskürür". Oxu.Az (az.). 2023-10-30. 2023-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-30.
- Черноморец С. С., Сейнова И. Б. Селевые потоки на вулканах Arxivləşdirilib 2012-02-01 at the Wayback Machine. — Москва: Издательство УНЦ ДО, 2010. — 72 с. ISBN 978-5-88800-341-1
- Сейнова И. Б., Черноморец С. С., Тутубалина О. В., Баринов А. Ю., Соколов И. А. Условия формирования селевых потоков в районах активного вулканизма (на примере вулканов Ключевской и Шивелуч, Камчатка). Часть 1. Криосфера Земли, 2010, т. XIV, № 2, с. 29–45
- Сейнова И. Б., Черноморец С. С., Тутубалина О. В., Баринов А. Ю., Соколов И. А. Условия формирования селевых потоков в районах активного вулканизма (на примере вулканов Ключевской и Шивелуч, Камчатка). Часть 2. Криосфера Земли, 2010, т. XIV, № 3, с. 29–36