Kitabxana 2.0 - Veb 2.0-nin[1] digər xüsusiyyətlərini asanlaşdıran, istifadəçi təcrübəsini və OPAC (ing. Online public access catalog) sistemləri kimi onlayn xidmətləri bir araya gətirən bir konsepsiyadır. Konsepsiyanın əsasını Radikal güvən (ing. Radical trust) təşkil edir və bu kosepsiyanın tərəfdarları onun gələcəkdə ənənəvi kitabxanaları əvəzləyəcəyini düşünür. "Kitabxana 2.0" termini 2006-cı ildə Maykl Keysi tərəfindən Library Crunch bloqunda istifadə edilib.[1]
Keysi, kitabxanaların, xüsusən də ictimai kitabxanaların, bir çox Veb 2.0 elementinin həm texnologiyaya əsaslanan, həm də texnologiyaya əsaslanmayan xidmətlərdə kitabxana cəmiyyətində tətbiq olunan dəyərə sahib olduğu bir yol ayrıcında olduğunu irəli sürdü. Xüsusilə kitabxana istifadəçilərinin iştirakını təşviq edərkən kitabxanaların davamlı dəyişiklik strategiyasını qəbul etməsinin vacibliyini izah etdi.
Kitabxana 2.0 "Internet Librarian 2005" konfrans debütü 2005-ci ilin oktyabrında oldu. St. Joseph County Xalq kitabxanasından (ing. Saint Joseph County Public Library) Michael Stevens bu fikri tipik bir kitabxana veb saytına istinad edərək təqdim etdi.
2006-cı ilin sentyabr ayında Library Journal-da "Kitabxana 2.0: yeni nəsil kitabxana üçün xidmət" adlı bir məqalə, kitabxana administratorları və vergi ödəyiciləri üçün 2.0 Kitabxanasının üstünlüklərini təsvir etməklə başlayır, çünki "maliyyə yatırımlarından daha çox gəlir əldə etmək üçün xidmətlər göstərməyin daha yaxşı yollarını"təqdim edir. Məqalədə geniş müzakirə olunan 2.0 Kitabxanasının kitabxanaçılar üçün vacib olduğu iddia edilir, çünki müştəri xidmətimizi və onlarla qarşılıqlı əlaqəmizi kökündən dəyişdirə bilər.[1]
Əsas inkişaf kitabxana 2.0 dövründə baş verdi, digər alimlər bunu veb 2.0 ilə əlaqələndirirlər. Bu 2005–2010-cu illər arasında idi (Noh, 2015). Burada kitabxana rəqəmsal kitabxana xidmətləri göstərmək üçün internetdən istifadə etməyə başladı. Məsələn, Onlayn İctimai Girişdən (OPAC) istifadə, vikilər, podkastlar kimi sosial şəbəkələr, sosial media platformalarından istifadə edərək müştərilərlə qarşılıqlı əlaqə yaratmaq imkanı verən kitabxana xidmətlərini daha interaktiv etdi.[2] Bu ziyarətçilər və kitabxanaçılar arasındakı boşluğu aradan qaldırmağa kömək etdi və qeydlər və rəylər üçün bir fürsət təmin etdi.
Kitabxana 2.0 ilə kitabxana xidmətləri tez-tez kitabxana istifadəçilərinin dəyişən ehtiyaclarına uyğun olaraq qiymətləndirilir və yenilənir. Kitabxana 2.0 ayrıca kitabxanaları kitabxana xidmətlərinin dizaynında və saxlanmasında istifadəçi iştirakını və əks-bildirişini təşviq etməyə çağırır. Aktiv və səlahiyyətli kitabxana istifadəçisi 2.0 Kitabxanasının vacib bir hissəsidir. Hər iki istiqamətdə — kitabxanadan istifadəçiyə və istifadəçidən kitabxanaya — axan informasiya və ideyalarla kitabxana xidmətləri daim və sürətlə inkişaf etmək və təkmilləşdirmək qabiliyyətinə malikdir. İstifadəçi məhsulun virtual və ya fiziki olmasından asılı olmayaraq iştirakçı, birgə yaradıcı, qurucu və məsləhətçidir.
Rəqəmsal xidmətlərin həyata keçirilməsində üstünlük ondan ibarətdir ki, kitabxana daha çox insanı, o cümlədən əvvəllər kitabxana xidmətindən istifadə etməyənləri hədəf ala bilər.[1]
Kitabxana 2.0-ın həll etməyə çalışdığı problem ondan ibarətdir ki, potensial istifadəçilər Google və Vikipediyaya "kifayət qədər yaxşı" olduqları üçün müraciət edirlər və ənənəvi kitabxanaları yavaş və əhəmiyyətsiz hesab edirlər.[3]
- ↑ 1 2 3 4 Michael E. Casey; Laura C. Savastinuk. "Library 2.0: service for the next generation library". Library Journal. 1 September 2006. 31 July 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 August 2023.
- ↑ Noh. "Study of the effects of library creative zone programs on creative thinking abilities". Journal of Library Information Science (4). 2005: 1–7.
- ↑ Miller, P. (October 2005). "Web 2.0: Building the New Library" Arxivləşdirilib 2018-01-03 at the Wayback Machine. Ariadne, No. 45.
- Library 2.0, social network on Ning
- Online Librarian Community - Library 2.0
- Building a Library 2.0 OPAC (Wiki)
- Is your OPAC fun? (a manifesto of sorts) from the LibraryThing Thingology Blog