Kino istehsalı — ekran əsərlərinin yaradılması prosesi olub, mürəkkəb mərhələlərdən ibarət yaradıcı fəaliyyəti əhatə edir. İlkin mərhələdə ideyanın formalaşmasından başlayan bu sənət növü, ssenari yazılışı, aktyor heyətinin seçimi, çəkilişqabağı hazırlıq işləri, səsyazma, montaj mərhələlərindən keçərək tamaşaçı auditoriyasına təqdim olunur.
Bədii filmin yaradılması xətti ardıcıllıqla getmir - rejissor səhnələri müxtəlif ardıcıllıqla lentə alır, lazım gəldikdə təkrar çəkilişlər aparır, nəhayət montaj prosesində bütün fraqmentləri vahid kompozisiyada birləşdirir. Kinematoqrafiya dünyanın müxtəlif guşələrində fərqli iqtisadi, ictimai-siyasi şəraitdə inkişaf edir. Bu sənət növü teatr filmlərinin, televiziya seriallarının, musiqi kliplərinin, reklam çarxlarının çəkilişində rəngarəng texnologiyalardan, kinematoqrafik üsullardan bəhrələnir.
Əvvəllər kinofilm istehsalı yalnız lent üzərində aparılırdısa, müasir dövrdə rəqəmsal texnologiyalar geniş tətbiq olunur. Bu gün kinematoqrafiya dedikdə, audiovizual əsərlərin yaradılıb kütləvi nümayişə çıxarılması prosesi nəzərdə tutulur.
Kinematoqrafiya işinin beş əsas mərhələsi mövcuddur:
- İlkin yaradıcılıq mərhələsində ideyanın formalaşması, əqli mülkiyyət hüquqlarının əldə olunması, ssenari mətninin qələmə alınması kimi mühüm addımlar atılır, layihənin maliyyələşdirilməsi üçün sərmayə axtarışları aparılır.
- Çəkilişqabağı mərhələdə film üçün zəruri olan bütün təşkilati məsələlər öz həllini tapır - aktyor heyəti seçilir, çəkiliş qrupu formalaşdırılır, məkanlar müəyyənləşdirilir, dekorasiyalar qurulur. Bu dövrdə filmin texniki bazası yaradılır.
- İstehsal mərhələsində əsas çəkilişlər aparılır. Bu proses filmin vizual əsasını təşkil edən səhnələrin qeydə alınmasını əhatə edir.
- Montaj mərhələsində çəkilmiş kadrlar, səs yazıları, vizual effektlər bir araya gətirilərək vahid bədii tam halında birləşdirilir. Bu mərhələdə filmin yekun variantı ərsəyə gəlir.
- Distribüsiya mərhələsində tamamlanmış film kinozallarda nümayiş etdirilir, marketinq kampaniyası həyata keçirilir; ev formatında izlənilməsi üçün müvafiq daşıyıcılarda buraxılır.
İnkişaf mərhələsi özündə həm ümumi, həm də xüsusi məqamları ehtiva edir. Hər kinostudiya öz yaradıcı rəhbərlərinin illik toplantısını keçirir - bu görüşlərdə prodüserlər, ssenaristlər, rejissorlar və aktyorlar gələcək əməkdaşlıq perspektivlərini müzakirə edirlər. Onlar mediadan, real həyatdan qaynaqlanan mövzuları diqqətlə izləyib illik fəaliyyət planlarını müəyyənləşdirirlər. Məsələn, ekşn janrının populyarlıq qazandığı illərdə bu mövzunu bir neçə filmdə işləməyi nəzərdə tuta bilərlər.
Bəzən onlar məqalələrin, bestseller romanların, teatr tamaşalarının, köhnə filmlərin yeni versiyalarının, real şəxsiyyətlərin həyatından bəhs edən hekayələrin, kompüter oyunlarının, nağılların, komiks və qrafik romanların hüquqlarını əldə edirlər. Eyni zamanda, sorğular vasitəsilə aparılan araşdırmalar qərarların qəbuluna təsir göstərir. Əvvəlki ildə uğur qazanmış filmlərin davamını çəkmək də studiyaların planlarına daxil olur.
Bunlarla yanaşı, müstəqil maliyyə mənbələri hesabına ərsəyə gəlmiş hazır filmləri də öz portfellərinə qatırlar. "Balaca günəş işığı", "The English Patient" və "Roma" kimi əsərlər buna parlaq nümunədir.