Kimya İnstitutu (Azərbaycan)

Kimya İnstitutu 1935-ci ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının yeni təsis edilmiş Azərbaycan filialının tərkibindəki kimya və tətbiqi kimya bölmələri əsasında yaradılmışdır. Hələ 1929-cu ildə Azərbaycana dəvət olunmuş SSRİ EA-nın müxbir üzvü Konstantin Krasuski Kimya İnstitutun təşkilatçısı və ilk direktoru olmuşdur.

1965-ci ildə SSRİ EA Rəyasət Heyətinin və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə Kimya İnstitutu Azərbaycan EA Qeyri-Üzvi və Fiziki-Kimya İnstitutu adlandırılmışdır.

Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Azərbaycan EA Rəyasət Heyətinin 7 iyul 1972-ci il tarixli qərarı əsasında Azərbaycan EA Qeyri-Üzvi və Fiziki-Kimya İnstitutunun strukturu kimi fəaliyyət göstərən Naxçıvan Regional Elmi Mərkəzi yaradılmışdır.^[1]

Naxçıvan Regional Elmi Mərkəzi elmin inkişafını daim diqqət mərkəzində saxlayan ölkə başçısının 7 avqust 2002-ci il tarixli sərəncamı ilə təşkil edilmiş AMEA Naxçıvan bölməsinin tərkibində öz fəaliyyətini davam etdirmişdir.

1981-ci ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 22 iyun 322 saylı sərəncamı ilə Qeyri-Üzvi və Fiziki-Kimya İnstitutunun nəzdində Mineral Xammalın Emalı üzrə Təcrübi İstehsalatlı Xüsusi Konstruktor Texnoloji Büro yaradıldı.

1965-ci ildə Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda akademik Murtuza Nağıyevin rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən Nəzəri Problemlər Bölməsi əsasında Azərbaycan EA Kimya Texnologiyasının Nəzəri Problemləri İnstitutu (KTNPİ) yaradıldı. KTNPİ-nin yaradıcısı və ilk direktoru akademik Murtuza Nağıyev 1975-ci ilə qədər bu instituta rəhbərlik etmişdir. Keçmiş SSRİ-də analoqu olmayan KTNPİ kimyanın mühüm sahələrindən biri olan kimya texnologiyasının problemlərinin həlli istiqamətində tədqiqatlar aparan yeganə institut idi.^[1]

1991-ci ildə Azərbaycan EA Rəyasət Heyəti və Kimya Elmləri Bölməsinin təqdimatı əsasında Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə İnstituta akademik Murtuza Nağıyevin adı verilmişdir (11.01.91 il 16 №-li qərar). x³ 1975–2002-ci illərdə İnstitutun direktoru akademik Toğrul Şahtaxtinski olmuşdur. Kimya Texnologiyasının Nəzəri Problemləri İnstitutunun əsas elmi istiqaməti kimya-texnoloji sistemlərin modelləşdirilmə və optimallaşdırılma üsullarının, prinsipcə yeni reaksiya və texnoloji sistemlərin, o cümlədən, katalitik proseslərin optimal layihələşdirilməsinin elmi əsaslarının yaradılması olmuşdur.

2002-ci ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 21.05.02 il qərarı əsasında Azərbaycan MEA Qeyri-Üzvi və Fiziki Kimya və Kimya Texnologiyasının Nəzəri Problemləri İnstitutlarının bazasında Kimya Problemləri İnstitutu yaradılmışdır. İnstitutun direktoru vəzifəsinə, akademik Toğrul Şahtaxtinski seçilmiş və 2010-cu ilədək həmin vəzifədə çalışmışdır. Ondan sonra 2014-cü ilədək direktor vəzifəsində akademik Ağadaş Əliyev çalışmış, 2014-cü ildə isə direktor vəzifəsinə akademik Dilqəm Tağıyev təyin edilmişdir. 2014-cü ilin aprel ayında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 15.04.14 il 104№ -li və AMEA-nın Rəyasət Heyətinin 17 sentyabr 2014-cü il 14/8 №-li tarixli qərarına əsasən İnstitutun adı dəyişdirilərək akademik M. Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-Üzvi Kimya İnstitutu adlandırılmışdır.^[1]

• 0000–0000 Konstantin Krasuski Kimya İnstitutun təşkilatçısı və ilk direktoru olmuşdur.
• 1937–1941 İnstituta SSRİ EA Azərbaycan filialının professoru Məmmədəmin Əfəndi
• 1941–1943 professor Şıxbala Əliyev
• 1943–1949 Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü Şamxal Məmmədov
• 1949–1967 Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü Heydər Əfəndiyev
• 1967–1971 akademik İzzət Orucova
• 1971–1983 Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü Zülfüqar Zülfüqarov
• 1983–1985-ci illərdə Azərbaycan EA-nın müxbür üzvü Telman Qurbanov direktor vəzifəsini icra etmiş
• 1985-ci ildən 2002-ci ilə qədər İnstitutun direktoru akademik Ramiz Rizayev olmuşdur
• 2011–2014 akademik Əliyev Ağadadaş Mahmud oğlu
• 2014 — akademik Dilqəm Tağıyev

• katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi;
• karbohidrogenlərin çevrilməsi, qaz kimyası və ətraf mühitin qorunması üçün səmərəli katalizatorların və adsorbentlərin işlənilməsi;
• kimyəvi proseslərin kinetika və mexanizminin öyrənilməsi, modelləşdirilməsi və optimallaşdırılması;
• müxtəliftəyinatlı funksional materialların, nanokompozitlərin, topoloji izolyatorların, molekulyar maqnetiklərin və keçiricilərin sintezi və tədqiqi;
• yerli mineral xammalın emalı və praktiki əhəmiyyətli qeyri-üzvi birləşmələrin alınması üçün səmərəli proseslərin yaradılması;

• "Dəmir və titan tərkibli filiz xammalının emalı" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/30
• "Əlvan metaltərkibli mineral xammalın emalı" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/31
• "Analitik kimya" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/32

• "Keçid elementlərinin xalkogenidləri" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/33
• "Funksional materialların komponentlərinin sintezi" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/34
• "Funksional qeyri-üzvi maddələrin termodinamikası" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/38
• "Metal oksidləri əsasında funksional materiallar" laboratoriyası
• "Kompozisiya örtük materialları və korroziyadan mühafizə" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/39

• "Molekulyar maqnetiklər və keçiricilər" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/74
• "Keçid metallarının metal-üzvi birləşmələri" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/75
• "Nadir metalların kompleks birləşmələri" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/76
• "Metal-klatrat birləşmələr" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/77

• "Monooksigenaz reaksiyalarının modelləşdirilməsi" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/79
• "Biomimetik sensorlar və azot 1-oksidlə oksidləşmə" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/80
• "Nanokarbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləşmə" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/82

• "Seolit katalizi" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/84
• "Ekoloji kataliz" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/85
• "Katalizatorların hazırlanması" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/86

• "Nanokompozit katalizatorlar" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/88
• "Nanostrukturlaşdırılmış metal-polimer katalizatorları" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/89
• "Metal-üzvi birləşmələr əsasında nanokatalizatorlar" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/90
• "Nanoelektrokimya və elektrokataliz" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/91
• "Renium ərintilərinin elektrokimyası və elektrokatalizi" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/92

• "Kimyəvi-texnoloji proseslərin modelləşdirilməsi" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/95
• "Fiziki-kimyəvi texnologiyalar və onların modelləşdirilməsi" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/96
• "Kimya sənayesinin yan məhsullarının emalı" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/97
• "Zəhərli kimyəvi maddələrin zərərsizləşdirilməsi" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/98
• "Qeyri-üzvi sintetik sorbentlər" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/100
• "Mineral sorbentlər" laboratoriyası https://kqkiamea.az/az/content/101

• "Elmi-informasıya və patent tədqiqatları" şöbəsi

• "Elmi nəşrlər" şöbəsi
• "Beynəlxalq əlaqələr, qrant layihələri və innovasiya" şöbəsi
• "Təhsil" şöbəsi
• "Fiziki-kimyəvi analiz" şöbəsi

• Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
• Dilqəm Tağıyev
• Konstantin Krasuski

• Аzərbaycan Milli Elmlər Akademiyası