Kiçik xallı kivi və ya kiçik boz kivi, həmçinin Ouen kivisi (lat. Campethera cailliautii) — Kivi fəsiləsinə aid olan kiçik, uçmaq qabiliyyəti olmayan quş növü. Növün adı ingilis zooloqu Riçard Ouenin şərəfinə verilib. Kiçik xallı kivi 100 il əvvəl mühafizə işləri aparılarkən nəsli kəsilmək ərəfəsində idi. bu məqsədlə beş fərd Yeni Zelandiyanın cənub adasından Kapiti adasına köçürülüb. Bu gün Kapiti adasında onların sayı artıb, adada təxminən 1200 quş var.[3]
| Kiçik xallı kivi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Kiçik xallı kivi |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Kiçik xallı kivi beş kivi növünün ən kiçiyidir. Təxminən 0,9–1,9 kq (2–4+1⁄4 funt) çəkiyə malikdir, təxminən cücə ölçüsündədir. Yeni Zelandiyada yaşayır və Avropalılar gəlməzdən əvvəl hər iki əsas adada rast gəlinirdi. Lakin hazırda yayılma arealı bir neçə kiçik sahil adası və zərərvericilərdən qorunan quru qoruqlarla məhdudlaşır. Kiçik xallı kivi 100 il əvvəl qoruma tədbirləri başlayanda nəsli kəsiləcək vəziyyətdə idi. Beş fərd Yeni Zelandiyanın Cənub Adasından Kapiti adasına köçürülüb. Bu gün Kapiti adasındakı populyasiya artaraq təxminən 1200 quşa çatıb.
Növün adı "Ouen" zooloq Ser Riçard Ouenin şərəfinə verilib.[4] Kiçik xallı kivi ilk dəfə 1847-ci ildə Con Qould tərəfindən Frederik Streync tərəfindən əldə edilmiş və İngiltərəyə göndərilmiş nümunə əsasında təsvir edilib.[5] Yer qeyd edilməsə də, ehtimal ki, o, Nelson və ya Marlborodan gətirilmişdir. 1873-cü ildə Henri Potts onun yaşayış mühiti haqqında məlumat yayımlamış və bu zaman Cənubi Vestlandda nümunələr toplanaraq İngiltərəyə göndərilib.[6] 1893-cü ildə "Apteryx occidentalis" kimi təsvir edilmiş nümunə tez-tez bu növün sinonimi hesab edilsə də, 2002-ci ildə aparılan bir araşdırma göstərib ki, bu, "Apteryx australis" və "Apteryx owenii" arasında bir hibrid ola bilər.[7]
Kiçik xallı kivinin uzunluğu 35–45 sm (14–18 düym), erkəyin çəkisi 0,88–1,36 kq (1 funt 15 uns – 3 funt 0 uns), dişinin çəkisi isə 1–1,95 kq (2+1⁄4–4+1⁄4 funt) arasında dəyişir, bu da onu ən kiçik kivi növü edir. Lələkləri açıq-boz rəngdədir, incə ağ xallarla örtülüdür və tüklü görünüşə malikdir. Ağız ətrafında böyük lələkləri var. Quyruqları yoxdur, lakin kiçik bir piqostilə malikdirlər. Dimdikləri fil sümüyü rəngində və uzundur, ayaqları isə açıq rəngdədir.[8][9]
Kapiti adasında aparılan araşdırmalar göstərir ki, onlar kətan, seral və yaşlı meşə yaşayış mühitlərini üstün tuturlar. Dağınıq otlaqlar və kolluqlarda daha az sayda rast gəlinirlər, bu da ya digər yaşayış mühitlərini üstün tutduqlarını, ya da bu ərazilərdə özlərini qidalandırmaq üçün daha böyük əraziyə ehtiyac duyduqlarını göstərir.
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1998.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ Ramstad. "Genetic consequences of a century of protection: serial founder events and survival of the little spotted kiwi (Apteryx owenii)". Proceedings. Biological Sciences. PubMed Central. 280 (1762). 2013. doi:10.1098/rspb.2013.0576. PMC 3673049. PMID 23677342.
- ↑ Hume, J. P.; Walters, M. Extinct Birds. London: A & C Black. 2012. 23–24. ISBN 978-1-4081-5725-1.
- ↑ Folch, A.; Jutglar, F.; Garcia, E.F.J. del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi; Christie, David A.; de Juana, Eduardo (redaktorlar ). "Little Spotted Kiwi (Apteryx owenii)". Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona, Spain: Lynx Edicions. 2018. doi:10.2173/bow.liskiw1.01. İstifadə tarixi: 18 August 2018.
- ↑ Whittell, H. M. "Frederick Strange". The Australian Zoologist. 11. 1947: 96–114.
- ↑ Herbert, John; Daugherty, Charles H. "Genetic variation, systematics and management of kiwi (Apteryx spp.)". Some Early 1990s Studies in Kiwi. 2002. İstifadə tarixi: 2 December 2024.
- ↑ Rózsa, Lajos; Vas, Zoltán. "Co-extinct and critically co-endangered species of parasitic lice, and conservation-induced extinction: should lice be reintroduced to their hosts?" (PDF). Oryx. 49 (1). 2014-08-22: 107–110. doi:10.1017/s0030605313000628.
- ↑ "Rallicola (Aptericola) pilgrimi. NZTCS". nztcs.org.nz. İstifadə tarixi: 2023-08-23.
- BirdLife International. "Little Spotted Kiwi – BirdLife Species Factsheet". Data Zone. 2008a. İstifadə tarixi: 6 Feb 2009.
- BirdLife International. "What's New (2008)". IUCN RedList. 2008b. 2007-08-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 Feb 2009.
- Davies, S.J.J.F. Kiwis // Hutchins, Michael (redaktor). Grzimek's Animal Life Encyclopedia. 8 Birds I: Tinamous and Ratites to Hoatzins (2nd). Farmington Hills, MI: Gale Group. 2003. 89–90, 92–93. ISBN 0-7876-5784-0.
- Gotch, A.F. Kiwis // Latin Names Explained. A Guide to the Scientific Classifications of Reptiles, Birds & Mammals. London: Facts on File. 1995 [1979]. səh. 181. ISBN 0-8160-3377-3.
- "Little spotted kiwi". Save the Kiwi. İstifadə tarixi: 20 May 2023.
- BirdLife International. "Species factsheet: Apteryx owenii". Data Zone. 2023. İstifadə tarixi: 27 Nov 2023.