Karasun — Krasnodar şəhərində yerləşən göllər sistemi.Əvvələr Karasun çay olmuşdur. Sonradan bəndlər vasitəsilə gölə çevrilmişdir[1] Karasun çayının və gölünün adı çərkəz (adıq) mənşəli olub "карапсын" (Кlуэрейпсын) — mənbə, bulaq, yerini dəyişən deməkdir. Yerini, yatağını dəyişən çayları belə adlandırırdılıar.[2]
| Karasun | |
|---|---|
| rus. Карасун | |
| | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Uzunluğu |
|
| Yerləşməsi | |
| 45°02′00″ şm. e. 39°06′11″ ş. u. | |
| Ölkə |
|
Müasir dövrdə Karasun göllər sisteminə 15 göl daxildir: İkisi Pokrovski gölləri ("Kuban" stadionu yaxınlığında), üçü Kalininski gölləri (Selezneva və Stavropol küçələri arasında yerləşir) və on Paşkovski gölləri. Bu ərazidə çay tamamilə bəndlərlə tutularaq göl hövzələrinə çevrilib.
Göllərin sahili qamışlıqla örtülüb. Göl dibi qalın çöküntü qatına malikdir. 2000-ci illərdə Paşkovski göllərini genişləndirdilər. Bu məqsədlə 60 milyon rubl ayrılmışdır.
Payız aylarında Novosibirsk vilayətindən Afrikaya gedən qağayılar göllər ərazisində dayanırlar[3].
Karasun çayı əvvəllər Starokorsun stansiyasından başlanğıcını götürürdü və qərbə axaraq Kuban çayına tökülürdü. Onun ümumi uzunluğu 45–47 km idi. Kuban çayının yatağının dəyişməsi nəticəsində Karasun çayı tamamilə Kubana qarışdı və sonda göllər meydana gəldi.
1870-ci illərdə kazaklar çay üzərində damba inşa etdilər. Məqsəd asanlıqla çayın digər sahilinə keçmək idi. Nəticədə çay bir neçə gölə parçalandı. Göllərin qidalanmasında həm də yeraltı sular da iştirak edirdi. XX əsrin əvvəlində Karasun gölləri bataqlaşmış su hövzəsinə çevrilmişdi.
1890-cı ildə Karasunda, şəhər yaxınlığında 8 damba və dəmir yolu keçməsi üçün xüsusi keçid inşa edildi. Bu da ərazinin bataqlaşmasına gətirib çıxardı.
1960–1970-ci illərdə göllərin bir çoxu quruduldu. Onların yerində şəhərin yeni yaşayış rayonları inşa edildi.
Müəyyən zamanlar Karasun tamamilə dambalarla yüklənmişdi. Sonradan onların çoxu ləğv olundu. Bəzilərinə indi şəhərin bəzi küçələri uğun gəlir. Bəzilərin adaları küçə adlarında özünü qoruyub saxlayıb: Bazovoy damba, Dmitrievski dambası, Ekaterininskaya dambası, Kazak dambası, Karasun dambası, Malinovskaya dambası, Qoqol dambası, Filippovskaya dambası, Çistyakovski dambası, Şaxov dambası.
- "Общая информация". 25 dekabr 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2021.
- "АТАКА НА КАРАСУН". 29 noyabr 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2021.
- "Карасуны - мини-курорт в мегаполисе?". 17 aprel 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2021.
- "Фотографии Карасуна на сайте «Съ любовью изъ Екатеринодара»". myekaterinodar.ru (rus). İstifadə tarixi: 9 dekabr 2018.
- ↑ "Общая информация". 25 dekabr 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2021.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 9 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2021.
- ↑ ПЯТЁРКА.РУ ➄ научно-популярный канал. "Карасунские озёра и их обитатели". youtube.com. 2 декабря 2018. 2021-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-09.