Əliverdizadə Kərim Səlim oğlu (1 aprel 1911, Qaradağlı, Şuşa qəzası – 16 mart 1996) — Neft maşınqayırması sahəsində alim, SSRİ Dövlət Mükafatı Laureatı (1950), Azərbaycan Respublikasının Əməkdar elm və texnika xadimi (1981), Azərbaycan SSR Əməkdar mühəndisi, texnika elmləri doktoru, professor (1964).[1]
| Kərim Əliverdizadə | |
|---|---|
| Kərim Səlim oğlu Əliverdizadə | |
 | |
| Doğum tarixi | 1 aprel 1911 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 mart 1996 (84 yaşında) |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ→ Azərbaycan |
| Atası | Səlim |
| Elm sahəsi | texnika elmləri |
| Elmi dərəcəsi | texnika elmləri doktoru |
| Elmi adı | |
| Təhsili | |
| Mükafatları |
   |
Kərim Səlim oğlu Əliverdizadə 1911-ci ilin aprelin 1-də Ağdamın Qaradağlı kəndində anadan olmuşdur.[1]
K.S. Əliverdizadə 1930-cu ildə “Azneft” istehsalat birliyinin nəzdində açılmış üç illik Ali mühəndis-pedaqoji kursuna daxil olub, 1933-cü ildə həmin kursu uğurla bitirdikdən sonra qısa müddət təhsil kombinatının müdiri işləmişdir. 1934-cü ildə “Azneft” İB-nin göndərişi ilə keçmiş M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Sənaye institutuna (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) daxil olub, 1938-ci ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirərək mühəndis-mexanik ixtisasına yiyələnmişdir.[1]
K.S. Əliverdizadə 1938-ci ildə keçmiş “L. Şmidt” adına maşınqayırma zavodunda sıravi mühəndis-konstruktor kimi özünün mühəndis-texniki fəaliyyətinə başlamışdır. O, 1940-cı ilin noyabrından Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Neft Maşınqayırma institutunda (AzİNMAŞ) böyük mühəndis-konstruktor, baş mühəndis, elmi işlər üzrə direktor müavini, 1952-1954 cü illərdə isə “Nefqazlayihə” institutunun direktoru vəzifəsində işləmişdir.[1]
O, 1954-cü ildən 1974-cü ilə qədər AzİNMAŞda elmi işlər üzrə direktor müavini, 1972-ci ildən Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin “Mexanizm və maşınlar nəzəriyyəsi” kafedrasının professoru, 1974-cü ildən 1990-cı ilə qədər “Neft-mədən mexanikası, maşın və mexanizmləri” kafedrasının müdiri işləmişdir və 1990-cı ildən ömrünün sonuna qədər (16 mart 1996-ci il) həmin kafedranın professoru vəzifəsində fəaliyyətini davam etdirmişdir.[1]
Kərim Əliverdizadə 1954-cü ildə texnika elmləri namizədi, 1963-cü ildə texnika elmləri doktoru alimlik dərəcələrini, 1964-cü ildə professor elmi adını almışdır, 1981-ci ildən Azərbaycan Respublikasının Əməkdar elm və texnika xadimidir.[1]
Kərim Əliverdizadə mütəxəssislər neft quyularının ştanqlı nasos qurğusu ilə istismarı avadanlıqlarının, o cümlədən mancanaq dəzgahlarının tip-ölçü sıralarını yaradanlardan biri kimi tanıyırlar.[1]
K.S. Əliverdizadə ömrünün 60 ilini həm neft və qaz sənayesinin mexanikası, maşın və avadanlıqlarının inkişafı sahəsində elmə, həm də təhsil-tədris sahəsində mühəndis kadrların və alimlərin hazırlanması işinə sərf etmişdir.[1]
K.S. Əliverdizadə 3 monoqrafiyanın, 300-ə qədər elmi məqalə və tədris vəsaitinin, 100-ə qədər ixtira və səmərəli təklifin müəllifidir.[1]
Onun «Балансирные индивидуальные приводы глубиннонасосной установки», Баку, 1951; «Вопросы механики и техники длинноходового режима откачки», Баку, 1958; «Приводы штангового глубинного насоса», М.: Недра, 1973 kitabları uzun müddət ştanqlı quyu nasosu qurğusunun geniş və səmərəli istifadəsilə əlaqədar mütəxəssislərin masa üstü kitabı sayılır. O, həmçinin «Расчет и конструирование оборудования для эксплуатации нефтяных скважин», М.: Гостоптехиздат, 1959 adlı sanballı təhsil vəsaitinin müəlliflərindən biridir. Bu nəzəri və tətbiqi işlər öz əhəmiyyətini indi də itirməmiş, müxtəlif konstruksiyalı ştanqlı nasos qurğusunun intiqalını (balansirli, balansirsiz, fiqurlu balansirli) yaratmağa imkan vermişdir. Neft-maşınqayırma sahəsində mancanaq-dəzgahları üzrə K.S. Əliverdizadənin axtarışları və əldə etdiyi nəticələr Azərbaycan elminin nailiyyətlərindən sayılır. Onun rəhbərliyi ilə Novikov ilişməli dişli çarx ötürməli reduktor bazasında yaradılmış mancanaq-dəzgahları bir sıra göstəricilərinə görə (məsələn, metal tutumu, etibarlılığı, uzunömürlülüyü) dünyada istehsal edilən ən yaxşı dəzgah nümunələrindən üstündür.[1]
Onun rəhbərliyi ilə 15 nəfər elmlər namizədi hazırlanmışdır.[1]
K.S. Əliverdizadə “Neftin dərinlik nasos üsulu ilə çıxarılmasının köklü yenidənqurulması”na görə 1950-ci ildə SSRİ Dövlət mükafatı laureatına layiq görülmüşdür. 2 dəfə "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif edilmişdir.[1]
Kərim Əliverdizadə 16 mart 1996-cı ildə vəfat etmişdir.[1]