Jan Ameri (fr. Jean Améry; 31 oktyabr 1912[1], Vyana[3] – 17 oktyabr 1978[2], Zalsburq[4][5][…]) — avstriyalı yazıçı. Əsl adı Xans Mayer (alm. Hanns Mayer) olan yazıçı əsərlərinin böyük hissəsini İkinci Dünya müharibəsi haqqında yazmışdı.
| Jan Ameri | |
|---|---|
| fr. Jean Améry | |
 | |
| Doğum adı | Hans Chaim Mayer |
| Doğum tarixi | 31 oktyabr 1912[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 17 oktyabr 1978[2] (65 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | Həddindən artıq doza[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, filosof, müqavimət döyüşçüsü[d] |
| Fəaliyyət illəri | 1935-ci ildən |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Jan Ameri Vyanada doğulmuşdu. Atası yəhudi, anası isə katolik idi. Atasının Birinci Dünya müharibəsində cəbhədə ölməsindən sonra anası tərəfindən katolik olaraq yetişdirilmişdi. Vyanada fəlsəfə və ədəbiyyat üzrə təhsil alsa da, maddi vəziyyətinə görə davamlı olaraq təhsilini dayandırmalı olmuşdu.
Vyanada təhsil alarkən Nasistlərin Belçikanın işğalına qarşı çıxmış, Gestapo tərəfindən tutulduqdan sonra isə Auşvitz həbs düşərgəsinə göndərilmişdi. 1945-ci ildə düşərgədən azad edildikdən sonra isə Belçikada yaşamağa başlamışdı.
Müharibə bitdikdən sonra öz alman köklərindən uzaqlaşdığını və fransız mədəniyyəti ilə olan bağını simvollaşdırmaq üçün Xans Mayer olan adını Jan Ameri olaraq dəyişdirmişdi. İsveçrədəki alman qəzetlərində jurnalist olaraq işləyən Jan Ameri uzun müddət Almaniya və Avstriyada kitab nəşr etdirməyi rədd etmişdi 1964-cü ilə qədər ölüm düşərgələrində yaşadığı təcrübələr haqqında heç nə yazmamış, daha sonra isə "Jenseits von Schuld und Sühne" (Günah və kəffarə xaricində) adlı əsərini nəşr etdirmişdi.
Daha sonradan ölümünə qədər evli qalacağı Mari Eşanauer ilə evlənən yazıçı 1976-cı ildə "İntihar: Könüllü ölüm haqqında" adlı kitabını yayımlamış və 1978-ci ildə həddən artıq dozada yuxu dərmanı ataraq intihar etmişdi.
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118502549 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- ↑ 1 2 http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/14754830500485908.
- ↑ 1 2 http://repository.up.ac.za/xmlui/bitstream/handle/2263/28950/04chapter3.pdf?sequence=5&isAllowed=y.
- ↑ 1 2 http://quod.lib.umich.edu/m/mqr/act2080.0050.219/--exiles-return?rgn=main;view=fulltext.