In vino veritas — latın ifadəsi olub "şərabda həqiqət var" mənasını verir. Bu ifadə, bir insanın spirtli içkinin təsiri altında olarkən gizli düşüncələrini və arzularını daha açıq şəkildə ifadə etdiyini bildirir. Bəzən ifadə bu formada da işlədilir: in vīnō vēritās, in aquā sānitās — "şərabda həqiqət, suda sağlamlıq vardır".[1] Oxşar mənalı ifadələr müxtəlif dillərdə və mədəniyyətlərdə mövcuddur.
Bu ifadə, yunan dilindəki qarşılığı ilə birlikdə Erasmusun Adagia əsərində (I.vii.17) qeyd olunub.[2] Qoca Plininin əsərində də bu ifadəyə işarə edilir.[3] Yunan ifadəsini Naukratisli Athenaeus öz Deipnosophistae əsərində sitat gətirib,[4] və onun kökü Mitileneli Alkeyin şeirinə gedib çıxır.[5]
Herodot qeyd edir ki, əgər farslar bir qərarı sərxoş halda qəbul etsəydilər, onu ayıq vəziyyətdə yenidən müzakirə edərdilər. Daha sonrakı müəlliflər əlavə ediblər ki, əgər qərar ayıq halda verilsəydi, onu sərxoş halda təkrar nəzərdən keçirərdilər .[6] Tacitus da German xalqlarının məclislərdə qərar qəbul etdiklərini və sərxoşluğun insanı yalan danışmaqdan çəkindirdiyinə inandıqlarını qeyd etmişdir.[7]
Bu ifadənin mənası Qərbi Avropa dillərində də müxtəlif formalarda ifadə olunur:
- danimarkaca: Fra børn og fulde folk skal man høre sandheden – "həqiqəti uşaqlardan və sərxoşlardan eşitmək olar".
- almanca: Trunkner Mund verrät des Herzens Grund – "sərxoşun dili qəlbin sirrini açır".
- fransızca: ce que le sobre tient au cœur est sur la langue du buveur – "ayıq insanın qəlbində olan sərxoşun dilindədir".
- ingiliscə: "A drunk man’s words are a sober man’s thoughts" – "sərxoşun sözləri ayıq insanın fikirləridir".
- çincə: – "şərabdan sonra həqiqət danışılır".
- yaponca: – "içki insanın əsl duyğularını göstərir".
- farsca: مستی و راستی – "sərxoşluq və doğruluq".
Babil Talmudunda "נכנס יין יצא סוד" ("şərab daxil olur, sirr çıxır") ifadəsi yer alır.[8] Davamında deyilir: "İnsanı üç şeydə tanımaq olar — onun qədəhində, cibində və qəzəbində". Bu cümlədə "qədəh" (koso), "cib" (keeso) və "qəzəb" (ka'aso) sözləri həm qafiyələnir, həm də mənaca bir-birinə bağlıdır.
- ↑ McIntyre, Dave. "On the power of a shared glass". The Washington Post (ingilis). 24 may 2018. İstifadə tarixi: 29 aprel 2025.
- ↑ W. Barker, The Adages of Erasmus (Toronto: University of Toronto Press, 2001), s. 100–103. Ἐν οἴνῳ ἀλήθεια: Diogenianus, Cent. 4.81.
- ↑ Nat. hist. 14, 141: "... volgoque veritas iam attributa vino est."
- ↑ Athen. 37E: "οἶνος καὶ ἀλήθεια"
- ↑ Alc. fr. 366 Voigt: οἶνος, ὦ φίλε παῖ, καὶ ἀλάθεα.
- ↑ Encyclopedia of Food and Culture, Vol. 2, Solomon H. Katz (ed.), 2003, p. 198.
- ↑ Tacitus, Germania, 22.
- ↑ Traktat Eruvin 65a.