I İslam Gəray (v. 1537[1]) — VIII Krım xanı.[2]
| I İslam Gəray | |
|---|---|
 | |
| may – oktyabr 1532 | |
| Əvvəlki | I Səadət Gəray |
| Sonrakı | I Sahib Gəray |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | 1537[1] |
| Fəaliyyəti | monarx |
| Atası | I Mehmed Gəray[1] |
| Dini | Əhlis-Sünnə |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Krım xanı I Mehmed Gərayın oğludur. Atasının 1524-cü ildə noqaylar tərəfindən qətlə yetirilməsinin ardından İslam Gəray və qardaşları əsir alındılar. Bir neçə qardaşı qətlə yetirildi. Qaçan qardaşı I Qazi Gəray hakimiyyəti ələ alsa da, atasının qətlində ittiham olunurdu və bu səbəblə yerli əyanlar tərəfindən səltənəti qəbul edilmirdi. Bu səbəblə hakimiyyətdən alındı və yerinə əmisi I Səadət Gəray gətirildi.
Bir müddət sonra əsirlikdən qayıdan İslam Gəray kalqay elan edildi. Ancaq taxtda gözü var idi və bu səbəblə bir neçə dəfə əmisinə qarşı ayaqlandı. Nəhayət 1532-ci ilin mayında əmisinin taxtdan könüllü şəkildə çəkilməsinin ardından hakimiyyəti ələ aldı. Ancaq eynilə qardaşı kimi onun da səltənəti Osmanlı sultanı tərəfindən qəbul edilmədi və 5 ay sonra yerinə digər əmisi Sahib Gəray xan, özü isə kalqay təyin edildi.
Ancaq bir il sonra yenidən ayaqlanan İslam Gəray 3 il davam edən taxt mübarizəsinin ardından məğlub oldu və noqaylara sığındı. Ancaq gedən döyüşlərin birində ələ keçirilərək edam olundu.
- Oleksa Gaivoronsky «Повелители двух материков», Kiev-Bakhchisarai, 2007, ISBN 978-966-96917-1-2
- ↑ 1 2 3 Мякотин В. А. Ислам-Гирей I (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1894. Т. XIII. С. 387.
- ↑ Henry Hoyle Howorth, History of the Mongols, 1880, part 2, p 479