Hindistan kələzi

Asiya ərazisində Hindistan, Nepal, Şri-Lanka və Pakistanda yayılmışdır.

Uzunluğu 45–75 sm, quyruğu 33–45 sm arasında dəyişir. Ərkəklər adətən dişilərdən iri olur. Başı elə də böyük olur. Bədəni nazık və uzundur. Bədəni boyunca 12–18 cərgə sərt pulcuqlar keçir. Quyruğunda isə 14–16 cərgədir. Pulcuqlar sarı-qəhvəyi və ya sarı-boz rəngdə olur. Bu pulcuqlar canlını yırtıcılarda. Qarazitlərdən, aoyuqdan və yuva qazarkən iti daşlardan qoruyur. Pulcuqlar bədən çəkisinin 1/4–1/3 hissəsini təşkil edir. Onların dişləri yoxdur. Bununla belə onlarda 23–25,5 sm olan dilləri vardır. Dil şikarı tutmağa xidmət edir.

Yayılma əraziləri müxtəlifdir. Belə onlara tropik meşələr, subtropik meşələr, düzənliklərdə və dağların aşağı ətəklərində rast gəlinir. Gecə həyat tərzi keçirirlər. Günün böyük qismini öz yuvalarında və iri daşların altında keçirirlər. Bu ancaq çütləşmə dövrü dəyişir. Qazdıqları yuvaların genişliyi və uzunluğu suxurdan asılı olur. Yumşaq suxurlu ərazilərdə yuvaların uzunluğu 6 metrə çata bilir. Adətən öz yuvalarının ağzını yumşaq qumla örtürlər. Səbəb isə yırtıcılardan qorunmaq olur. Qorunmaq məqsədilə yumrulanırlar. Bircə Şri-Lankanın tropik meşələrində ağac üzərində olan qarışqaları yerirlər. Elə məhz burada quyruqlarının imkanlarından istifadə edərək ağaclarda dırnaqları ilə oyuq qazırlar. Ancaq Hindistanda yuvanı ancaq yerdə qurduqları üçün yeraltı canlı sayılırlar.

Əsasən termitlər, qarışqalar və onların yumurtaları ilə qidalanırlar. Ancaq mədələrindən böcək qanadları, tarakan və qurd aşkarlanmışdır.

Eşitmə və görmə qabiliyyətləri yaxşı inkişaf etmişdir. i isə həşəratların yuvasına asanlıqla daxil olub onları oradan çıxartmağa xidmət edir. Dişləri olmadığında büyük yük iki kameralı mədəyə düşür. Bir kamera qidanın saxlanmasını, ikinci isə həzmə xidmət edir.

Çoxalması haqqında məlumat olduqca azdır. Balavermə yanvar, mart, iyul və niyabrda qeydə alınmışdır. Boğazlıq dövrü 65–70 gün davam edir. Ancaq bir bala verir. İki bala nadir hallarda müşahidə edilir. Balalar 200–500 kq olur. Orta ömür müddəti 13 il təşkil edir. Vəhşi təbiətdə ömür müddəti bilinmir.

Sayları haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Bu onların gizli həyat sürməsi ilə əlaqədardır. Hindustan və Banqladeşdə sayları azalmışdır. Növün vəziyyəti məlum deyildir.

Təhlükəyə yaxın növ kimi qeydə alınmışdır (ing. NT, Near Threatened)^[3]. Pakistanda onun ətindən dərman hazırlanır. Dərisindən uzunboğaz çəkmələr düzəldilir.

Bu canlılar Pakistan, Hindistan, Banqladeş və Şri-Lankada qorunur. Onların ovlanması Nepal və Şri-Lankada qadağan edilmişdir.