Hideki Yukava (yap. 湯川 秀樹; 23 yanvar 1907[1][2][…], Azabu[d], Tokio – 8 sentyabr 1981[1][2][…], Kioto) – Yapon nəzəri fizik və Nobel mükafatı laureatı olmuş ilk Yapon. O, bu mükafatı "Nüvə qüvvələri ilə bağlı nəzəri tədqiqatlarının əsasında mezonların mövcudluğunu təxmin etdiyinə görə" fizika sahəsi üzrə almışdır.[12]
| Hideki Yukava | |
|---|---|
| yap. 湯川 陽翔 | |
| | |
| Doğum tarixi | 23 yanvar 1907[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 8 sentyabr 1981[1][2][…] (74 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | fizika |
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
|
|
|
|
Yukava 1907-ci ilin 23 yanvar tarixində Tokioda anadan olub. 1929-cu ildə Kioto Universitetində təhsil aldıqdan sonra dörd il həmin üniversitetdə müəllim olaraq fəaliyyət göstərdi. Yukava məzun olduqdan sonra nəzəri fizika ilə, xüsusən elementar hissəciklər nəzəriyyəsi ilə maraqlanmağa başladı. 1932-ci ildə Sumi Yukava ilə evləndi. 1933-cü ildə 26 yaşında Osaka Universitetində dosent oldu. 1935-ci ildə protonlar və neytronlar arasındakı qarşılıqlı təsiri açıqlayan və elementar zərrəciklər üzrə tədqiqatlara böyük təsir göstərən mezonlar nəzəriyyəsini yayımladı.[13] 1940-cı ildə Kioto Universitetində professor oldu. 1940-cı ildə Yaponiya Akademiyasının İmperator Mükafatını qazandı. 1949-cu ildə Kolumbiya Universitetində professor oldu. Həmin il onun 1947-ci ildə mövcudluğunu irəli sürdüyü pi mezonunun Sesil Frenk, Cüzeppe Okkialini və Sezar Lattes tərəfindən kəşfindən sonra Fizika üzrə Nobel mükafatını qazandı.
Yukava 1953-cü ildə Nəzəri Fizika üzrə Yukava İnstitutunun ilk sədri oldu. Paris Universitetindən fəxri doktorluq dərəcəsi aldı və London Kral Cəmiyyətinin fəxri üzvü seçildi.[14] Yukava Nəzəri fizikanın tərəqqisi (Progress of Theoretical Physics) elmi jurnalının redaktoru idi.[15] Yukava 1946-cı ildə Kvant Mexanikasına Giriş və 1948-ci ildə isə Elementar Zərrəciklər Nəzəriyyəsinə Giriş adlı kitablarını çap etdirdi. 1955-ci ildə, o, nüvə tərksilahını təşviq edən Rassel-Eynşteyn manifestinə imza atmaqda digər on aparıcı alim və intellektuala qoşuldu.
Yukava 1981-ci ilin 8 sentyabr tarixində Kiotodakı evində 74 yaşında sətəlcəm və ürək çatışmazlığından vəfat etdi.
- ↑ 1 2 3 4 Hideki Yukawa // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ 1 2 3 4 Hideki Yukawa // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- ↑ https://www-yukawa.phys.sci.osaka-u.ac.jp/en/wp-content/uploads/2018/11/OU1938-Y1.pdf.
- ↑ Юкава Хидеки. | ИС АРАН (rus.).
- ↑ Deceased Members: X-Z | The Japan Academy.
- ↑ www.pas.va (ing.).
- ↑ Hideki Yukawa | American Academy of Arts and Sciences.
- ↑ Hideki Yukawa – NAS.
- ↑ NNDB (ing.). 2002.
- ↑ APS Fellows Archive.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 1949". Nobel Foundation. 21 oktyabr 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2008.
- ↑ Yukawa, H. "On the Interaction of Elementary Particles" (PDF). Proc. Phys.-Math. Soc. Jpn. 17 (48). 1935. 19 fevral 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 iyun 2020.
- ↑ Kemmer, N. "Hideki Yukawa. 23 January 1907 – 8 September 1981". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 29. 1983: 660–676. doi:10.1098/rsbm.1983.0023. JSTOR 769816.
- ↑ Yukawa Institute for Theoretical Physics; Gakkai, Nihon Butsuri. Progress of Theoretical Physics. Kyoto: Yukawa Institute for Theoretical Physics and Physical Society of Japan. 1946. OCLC 44519062. 3 fevral 2002 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 mart 2008.
- Profiles of Japanese science and scientists, 1970 – supervisory editor: Hideki Yukawa (1970)
- Creativity and intuition: a physicist looks at East and West by Hideki Yukawa; translated by John Bester (1973)
- Scientific works (1979)
- Tabibito (旅人) – The Traveler by Hideki Yukawa; translated by L. Brown & R. Yoshida (1982), ISBN 9971950103