Hemospermiya və ya Hematospermiya[1] (yun. haima «qan» və yun. sperma «toxum») – erkək cinsiyyət sisteminin ifraz etdiyi toxum mayesində (sperma) qan izlərinin görünməsi ilə xarakterizə olunan tibbi bir hal. Xəstəliyin əsas əlaməti toxum mayesində qanın müşahidə olunması və ya onun çəhrayı rəngə çalmasıdır. Bu, tibbi müdaxilə tələb edən bir pozğunluqdur və bu əlamətlər aşkarlandıqda dərhal həkim müayinəsinə müraciət olunması vacibdir.
| Hematospermiya | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | N50.1 |
| XBT-9 | 608.82 |
| DiseasesDB | 31879 |
| MeSH | D051516 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hematospermiya iki əsas formada müşahidə olunur:[2]
- Həqiqi hematospermiya (lat. haemospermia vera) – toxum mayesi bərabər şəkildə qanla qarışaraq pas rənginə və ya tünd qırmızı rəngə boyanır. Qan mənbəyi xayalardan toxum kisəciklərinə qədər olan cinsiyyət axarıdır.
- Yalançı hematospermiya (lat. haemospermia spuria) – toxum mayesində nazik iplər şəklində qan laxtaları və ya damarvari qırmızı izlər görünür. Qan mənbəyi sidik kanalının prostat vəzisindən aşağı hissəsidir.
Hematospermiya simptomu adətən cinsi baxımdan aktiv olan kişilərdə müşahidə olunur. Əgər kişi partnyorları ilə xüsusi vasitələr (məsələn, prezervativ) olmadan daxilə boşalma edirsə, bu hal uzun müddət diqqətdən kənarda qala bilər. Adətən hematospermiya yarımçıq cinsi əlaqə zamanı və ya masturbasiya zamanı üzə çıxır – yəni boşalma açıq şəkildə baş verdikdə müşahidə edilir. Bəzi hallarda daxili boşalma zamanı toxum mayesində qan izlərinin görünməsini ilk olaraq partnyor da aşkar edə bilər.
Əksər hallarda hematospermiya sistem xarakterli olmayan, xoşxassəli, idiopatik (yəni konkret səbəbi müəyyən edilməmiş) və öz-özünə keçib gedən bir simptomdur. Bu xüsusilə 40 yaşadək olan, cinsi yetkin və aktiv kişilərdə müşahidə olunur. Belə hallarda hematospermiya çox vaxt cinsiyyət orqanları nahiyəsindəki damarların mexaniki zədələnməsi nəticəsində yaranır. Bu, məsələn, oral seks zamanı ehtiyatsız hərəkətlər, xayaların həddindən artıq sıxılması və ya kobud masturbasiya kimi səbəblərlə əlaqədar ola bilər.
Yalnız 2% hallarda hematospermiya xroniki bədxassəli xəstəliklərin göstəricisidir. Bununla belə, bu göstərici yaşlı və qoca kişilərdə təxminən 14%-ə qədər yüksələ bilər.
Bu səbəbdən hematospermiya müşahidə edildikdə, boşalmaların izlənməsi tövsiyə olunur — bunun üçün prezervativdən istifadə, xaricə boşalma və ya masturbasiya kimi üsullar tətbiq edilə bilər. Əgər iki həftəlik müşahidə dövründən sonra toxum mayesində qan izləri qalmaqda davam edirsə, təcili olaraq uroloqa müraciət etmək vacibdir.
- ↑ P. Kumar, S. Kapoor, V. Nargund Гематоспермия. Алгоритм обследования и лечения Arxiv surəti 24 yanvar 2024 tarixindən Wayback Machine saytında / в переводе Жукова О. Б., Дзидзарии А. Г. // Андрология и генитальная хирургия, – 2013, N 3, с. 68-71.
- ↑ Гемоспермия / Л. И. Дунаевский Л. И., Шишов И. Ф. // Большая медицинская энциклопедия : в 30 т. / гл. ред. Б. В. Петровский. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — Т. 5 : Гамбузия — Гипотиазид. — 568 с. : ил.
- Нікіфоров О. А., Авраменко Н. В., Ломейко О. О., Михайлов В. В. Гематоспермия: норма или патология? Современные подходы к этиопатогенезу, диагностике и лечению // Запорожский медицинский журнал, – 2018, N 20 (3), с. 437-442.
- Капто А. А., Жуков О. Б. Варикозная болезнь малого таза у мужчин (обзор литературы) // Андрология и генитальная хирургия, – 2016, том 17, N 2, с. 10-19.
- Дутов В. В. Боли, расстройства мочеиспускания, гематоспермия и пиоспермия в урологической практике // Земский врач, – 2010, N 4, с. 23-26.
- Гемоспермия Arxiv surəti 19 dekabr 2013 tarixindən Wayback Machine saytında в Большой Медицинской Энциклопедии