Hacı Məcid Əfəndi məscidi
Hacı Məcid Əfəndi məscidi — Azərbaycanda İsmayıllı rayonunun Diyallı kəndində yerləşən 1866-cı ilə aid məscid və tarix-memarlıq abidəsi.
| Hacı Məcid Əfəndi məscidi | |
|---|---|
_(1).jpg) | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Yerləşir | Diyallı |
| Tikilmə tarixi | 1866 |
| Vəziyyəti | qəzalı |
| İstinad nöm. | 4367 |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| 40°46′09″ şm. e. 48°13′53″ ş. u.HGYO | |
 |
|
  Hacı Məcid Əfəndi məscidi |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məscidi XIX əsrin sonunda Hacı Məcid Əfəndi tərəfindən Diyallı kəndində tikilib.[1] Hacı Məcid Əfəndi 1829-cu ildə Diyallı kəndində anadan olub. İstanbulda, Bağdadda və Tiranada dini təhsil alıb. Geri qayıtdıqdan sonra Şamaxı Cümə məscidinin baş imamı, Şamaxı qəza qazisi, Bakı Quberniya Müsəlman Məclisinin sədri olub.[2][3]
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar.[4] Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi.[5] Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi.[5][6] Hacı Məcid Əfəndi məscidi də bu dövrdə fəaliyyətini dayandırıb.
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra məscid Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[7]
Sonrakı illərdə baş vermiş torpaq sürüşmələri və baxımsızlıq nəticəsində məscid qəzalı vəziyyətə düşüb.[1]
_(3).jpg)
_(6).jpg)
_(2).jpg)
_(9).jpg)
_(7).jpg)
- ↑ 1 2 Xəlilli, Yusifova, 2018. səh. 28
- ↑ Nəbi, Ceyhun. "Nuri paşanın atası Hacı Əhməd paşanın dostu - Mövlanə Hacı Məcid Əfəndi Əfəndizadə". Turkicmedia.com (az.). 2023-09-15. 2024-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-04-11.
- ↑ Hacıxanoğlu, İltifat. "Güllələnmiş nəslin tarixçəsi… Hacı Məcid Əfəndi". Mədəniyyət qəzeti. 2012-04-17. 2024-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-04-11.
- ↑ Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ 1 2 Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ Ələsgərova, Nəsrin. "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (rus). 2005-01-15. 2019-09-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-04.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- Xəlilli, Fariz; Yusifova, Təranə. Mövlanə Hacı Məcid Əfəndi (az.). Bakı: Elm və Təhsil nəşriyyatı. 2018. səh. 48. ISBN 978-9952-8346-0-4.
- Niyazlı, Babaxan. Mövlanə Hacı Məcid Əfəndi (az.). Bakı: Nurlar nəşriyyatı. 2014. səh. 336. ISBN 978-9952-490-65-7.