Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinƏbu Əli əl-Həsən ibn Ziyad əl-Ənsari əl-Kufi (ərəb. ابو علي الحسن بن زياد; bilinmir, Kufə – 819[1], Kufə) — Əbu Hənifənin ən məşhur tələbələrindən biri.[2][3] Müctəhid alim.
| Həsən ibn Ziyad | |
|---|---|
| ərəb. ابو علي الحسن بن زياد | |
 | |
| Doğum adı | الحسن بن زياد اللؤلؤي الكوفي |
| Doğum tarixi | bilinmir |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 819[1] |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | fiqh |
| Tanınmış yetirmələri | İsmayıl ibn Həmmad ibn Əbu Hənifə |
Hicri 116-cı (734) ildə, Kufədə anadan olmuşdur.[3] Daha sonra Bağdada köçmüşdür. Bir müddət Əbu Hənifənin dərslərində iştirak etmiş, onun vəfatından sonra Əbu Hənifənin oğlu Həmmaddan fiqh dərsləri alaraq Hənəfi məzhəbində ictihad səviyyəsinə çatmışdır. Hədis dinlədiyi müəllimlər arasında İbn Cüreyc, Malik ibn Miğvəl, Vəki ibn Cərrah, Əyyub ibn Uqbə, Həsən ibn Ümarə, İsa ibn Ömər əl-Həmədani[3] kimi alimlər vardır. O, İbn Cüreycdən fiqhi mövzularla bağlı 12.000 hədis yazmışdır.[2]
Həsən ibn Ziyad 810-cu ildə Həfs ibn Qiyasın vəfatından sonra qısa bir müddət Kufə qaziliyi vəzifəsini yerinə yetirmişdir, lakin fətva mövzusundakı həddindən artıq həssaslığı səbəbiylə bu vəzifədən azad olunmasını istəmişdir. hicri 204-cü (819) ildə vəfat edən Həsən ibn Ziyadın, ölüm tarixi bəzi mənbələrə görə hicri 209-cu (824) ildir.[4]
Dövrün böyük alimlərindən onu yaxından tanıyan Yəhya ibn Adəm, Həsən ibn Ziyadın Hafs ibn Qiyasdan sonra gördüyü ən fəqih şəxs olduğunu söyləməkdədir. Ayrıca tələbələri arasında dövrün muhəddislərindən İshaq ibn Bəhlul da var ki, bu alimin əlli minə yaxın hədis rəvayət etdiyi etibarlı qaynaqlarda bildirilməkdədir. Yenə həm hədis, həm fiqh alimi məşhur Məhəmməd ibn Şücanın da onun tələbələri arasında iştirak etməsi, Həsən ibn Ziyadın fiqhdə və hədisdə etibarlı bir imam olduğunu göstərməkdədir.[4]
Zahid Kövsəri, Həsən ibn Ziyadın elmi mərtəbəsi haqqındakı əsassız iddiaları cavablandırırkən Əbu Əvanə əl-İsfərayinin əs-Səhihul-müsnəd-də, Hakimin əl-Müstədrək-ində ondan hədis təxric etdiklərini və İbn Cərir ət-Təbərinin İxtilafül-füqaha adlı əsərində İmam Əhməd ibn Hənbəl başda olmaq üzrə bir çox müctəhid imamın fikirlərinə yer verməzkən Həsən ibn Ziyadın fikirlərinə yer verdiyini söyləyər.[4]
O, çox sayda tələbə yetişdirmişdir. Onlarda bəziləri bunlar: İshaq ibn Bəhlul ət-Tənuhi, Məhəmməd ibn Şüca əs-Səlci, İbn Səmaya, Şueyb ibn Əyyub, Vəlid ibn Həmmad əl-Lulu (qardaşı oğlu), İsmayıl ibn Həmmad (Əbu Hənifənin nəvəsi), Xələf ibn Əyyub əl-Bəlxi, İsmayıl əl-Fəzari, Məhəmməd ibn Muqatil ər-Razi, Əmr (Ömər) ibn Müheyr (Əbu Bəkr Xəşşafın atası).[2]
Həsən ibn Ziyadın bir çox əsəri dövrümüzə qədər gəlib çatmamışdır. Onun dövrümüzə qismən gəlib çatan əhəmiyyətli əsərləri bunlardır:[4]
- Kitabül-Mücərrəd.[3] Həsən ibn Ziyadın Əbu Hənifədən eşitdiyi fiqhi məlumatları özündə ehtiva edən bu əsər Məhəmməd ibn Şüca tərəfindən rəvayət edilmişdir.
- Kitabul Ədəbil-Qazi,
- Kitabül-Hişal,
- Kitabü Məanil-Əyman,
- Kitabun-Nəfəqat,
- Kitabul-Xərac,
- Kitabül-Fəraiz,
- Kitabül-Vəsaya,
- Kitabül-Məqalat,
- Kitabüt-Töhmə,
- Kitabül-İcarə,
- Kitabüs-Sarf,
- əl-Əmali.
- ↑ 1 2 الزركلي خ. ا. الأعلام (ərəb.): قاموس تراجم لأشهر الرجال والنساء من العرب والمستعربين والمستشرقين. 15 بيروت: دار العلم للملايين, 2002. C. 2. S. 191.
- ↑ 1 2 3 Mikali, Rəfail. Dəlilləri ilə İslam fiqhi (az.). Bakı: Şərq-Qərb. 2014. 198. ISBN 978-9952-489-98-7.
- ↑ 1 2 3 4 Təcrümə və şərh edən: FİZULİ HÜSİYEV, Əbu Hənifə Numan ibn Sabit. əl-Fiqhul Əkbər (az.). Bakı: İpəkyolu Nəşriyyatı. 2014. 34. ISBN 978-9952-8221-7-5.
- ↑ 1 2 3 4 Mikail, Rəfail. Dəlilləri ilə İslam fiqhi (az.). Bakı: Şərq-Qərb. 2014. 199. ISBN 978-9952-489-98-7.