Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinBu səhifənin Həmzə ibn Həbib olaraq adlandırılması təklif edilir. |
Əbu Umarə Həmzə ibn Həbib ibn Umarə əz-Zeyyat ət-Teymi əl-Kufi (ərəb. حمزة بن حبيب; 699 – 772) — yeddi qaridən biri. Rəmzi ərəb əlifbasındakı "ف" hərfidir.[1]
| Həmzə ibn Həbib Kufi | |
|---|---|
| ərəb. حمزة الزيت | |
 | |
| Doğum tarixi | 699 |
| Vəfat tarixi | 772 (72–73 yaşında) |
| Elm sahəsi | qiraət |
| Tanınmış yetirməsi | əl-Kisai |
Özünün dediyinə görə hicri 80-ci (699) ildə anadan olub.[2] Fars əsillidir. İkrimə ibn Ribi nəslinin mövlasıdır. Ticarətlə məşğul olmuş, yağ satdığı üçün "Zəyyat" ləqəbi ilə çağrılmışdır.[3]
Həmzə ibn Həbib, qiraət elmini Humran ibn Əyan və Məhəmməd ibn Əbdürrəhman ibn Əbu Leyladan öyrənmiş, özünün dediyinə görə Əbu Leylaya Quranı dört dəfə oxumuşdur. Həmçinin Əməş, Əbu İshaq əs-Səbii, Təlhə ibn Musərrif və Cəfər əs-Sadiq kimi alimlərdən də faydalanmışdır. Çarls Pellat, Həmzənin müəllimlərindən bəhs edərkən Asim ibn Bəhdələnin adını da çəkir.[4] Lakin mənbələrdə bu haqda heç bir məlumata rast gəlinmir, ancaq müəllimlərin Əbu İshaq əs-Səbiinin dərs aldığı şəxslər arasında Asim ibn Dəmrə adlı bir şəxsdən bəhs edilmişdir.[5]
Ondan Quran və qiraət sahəsində bir çox tələbə faydalanmışdır. Süleym ibn İsa əl-Hənəfi, Əiz ibn Əbu Əiz, Şueyb ibn Hərb, Abdullah ibn Saleh əl-İcli və əl-Kisai bunlardan bəziləridir. Süleym ibn İsa əl-Hənəfinin onun tələbələri arasında xüsusi bir yeri olmuşdır. Çünki Həmzədən qiraət öyrənmiş bəzi yoldaşları qiraətdəki üstünlüyündən ötrü ondan da qiraət öyrənmişdilər.[6] O eyni zamanda Həmzə qiraətinin rəvayətçiləri olan Xələf ibn Hişam ilə Xəllad ibn Xalidin də müəllimidir.
Həmzə ibn Həbib hədis elmi ilə də məşğul olmuşdur. O, Ədi ibn Sabit, Amr ibn Mürrə, Həkəm ibn Uteybə, Həbib ibn Əbu Sabit və Təlhə ibn Musərrifdən hədis rəvayət etmişdir. Həmzə ibn Həbibdən də Süfyan əs-Səvri, Cərir ibn Əbdülhəmid, Şərik ibn Abdullah ən-Nəxai, Məhəmməd ibn Fudeyl və digər tanınmış mühaddislər hədis rəvayət ediblər.[3]
Həmzənin qiraətinin bəzi xüsusiyyətləri bunlardır:
- ərəb. عليهم، إليهم، لديهم sözlərindəki zamirlərin "hə"ləri (ərəb. ه) dammə ilə oxunur.
- ərəb. أنى، نصارى، موسى kimi sözlərdə — bunlardan sonra sakin (hərəkəsiz) bir hərf olmadıqda imalə edilir.
- Sakin (hərəkəsiz) bir hərfdən sonra həmzə (ərəb. أ) gəldikdə vəqf edilməmək şərti ilə həmzədən əvvəl səktə edilir: ərəb. واليوم الـ / آخر، من / آمن.
- ərəb. صراط kəliməsinin olduğu hər yərdə (Xələfin rəvayətində) işmam ilə oxunur (buradakı işmam, sad (ərəb. ص) hərfinin istilə sifəti saxlanmaq şərti ilə "zə"yə (ərəb. ز) qarışdırılaraq oxunmasıdır).[3]
- ↑ "Kıraat Imamlarinin Ve Ravilerinin Rumuzlari". Archived from the original on 27 may 2025. İstifadə tarixi: 28 iyun 2025.
- ↑ Zəhəbi. Mərifətül-qurra. I. İstanbul: nəşr edən: Təyyar Altıqulaç. 1995. 265.
- ↑ 1 2 3 "HAMZA b. HABÎB". TDV İslam Ansiklopedisi. 28.08.2025 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ The Encyclopaedia of Islam (new edition) (ingilis). III. Leyden. 1954–2002. 155.
- ↑ İbn əl-Cəzəri. ən-Nəşr (ərəb). I. Qahirə: Darul-kütubil-ilmiyyə, nəşr edən: Əli M. əd-Dəbba. t.s. 165.
- ↑ Zəhəbi. Mərifətül-qurra (türk). I. İstanbul: nəşr edən: Təyyar Altıqulaç. 1995. 306.