Həmdi Giraybəy (krımtat. Amdi Giraybay, əsl adı: Əbuləfət Lətifov; 14 fevral 1901 – 13 sentyabr 1930, Moskva) — krım tatar şair və tarixçi.[1]
| Həmdi Giraybəy | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 14 fevral 1901 |
| Vəfat tarixi | 13 sentyabr 1930 (29 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | şair |
| Fəaliyyət illəri | 1917-ci ildən |
Həmdi Giraybəy 13 sentyabr 1901-ci ildə Yeni kale kəndində ilahiyyatçı ailəsində anadan olub. Qarasubazar ibtidai məktəbini bitirdikdən sonra Ağməsciddə yerləşən rüşdiyyə məktəbində orta təhsil alıb. 1921-ci ildə Krım Dövlət Universitetindin İşçi fakültəsinə daxil olub, lakin tezliklə maddi çatışmazlıq ucbatından təhsilini dayandırmalı olub. Millətlərin İşləri üzrə Xalq Komissarlığında işləyib. 1918–1923-cü illərdə özünün ən yaxşı əsərlərini yaradıb. Əsərləri "Yannı Çolpan" və "İleri" krımtatar jurnallarında çap edilib. 1923-cü ildə Krım MSSR-nın görkəmli xadimi Vəli İbrahimovun dəstəyi ilə Türkiyəyə təhsil almağa göndərilir. İstanbul universitetində fəlsəfə fakültəsində təhsil alıb. "Krım tarixi" mövzusunda dissertasiya müdafiə edib. 1926-cı ildə Krıma geri dönüb. Yeni Əlifba Cəmiyyətinin bölgə şurasında işləməyə başlayır. Simferopol 9 illik nümunəvi 13 nömrəli krımtatar məktəbində "türk-tatar dili" dərsini deyir.[1]
1928-ci ildə krım tatar milli partiyası olan Milli Firqə işinə görə həba edilib. Millətçilikdə və casusluqda ittiham edilib. 17 dekabr 1928-ci ildə Dövlət Siyasi İdarəsinin Məhkəmə kollegiyası tərəfindən yüksək cəzaya güllələnməyə məhkum edilib. 13 sentyabr 1930-cu ildə Butır həbsxanasında güllələnib.[2][3] 1991-ci ildə günahsız olduğu sübutə yetirildiyi üçün ölümündən sonra bəraət alıb.[1]
- ↑ 1 2 3 "Гирайбай Амди" (rus). memory.pvost.org. 21 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 fevral 2021.
- ↑ "Гирайбай Амди (1901)" (rus). ru.openlist.wiki. 2021-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 fevral 2021.
- ↑ "Амди Гирайбай – расстрелянный поэт" (rus). crimeantatars.club. 14 fevral 2021. 26 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 fevral 2021.