Hədis Nəcəfinin ölümü
Hədis Nəcəfinin öldürülməsi (5 yanvar 2000, Kərəc, Tehran ostanı – 21 sentyabr 2022, Kərəc) — Məhsa Əminin öldürülməsindən sonra İranda başlayan etirazlarda iştirak edən 22 yaşlı azərbaycanlı[1][2][3] Hədis Nəcəfinin İranın təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən 6 güllə ilə güllələnməsi[4][5][6].
| Hədis Nəcəfinin ölümü | |
|---|---|
| | |
| Tarix | 21 sentyabr 2022 |
| Yeri |
Kərəc, |
| Səbəbi | güllələnib |
Hədis Nəcəfi 5 yanvar 2000-ci ildə Kərəc şəhərində anadan olub[7]. Anası və atası Miyanədən olan azərbaycanlılardır.[8][9] Ailədə özündən böyük 3 bacısı və bir kiçik qardaşı var. Valideynləri Şərqi Azərbaycan ostanının Miyanə şəhərində anadan olublar. Hədis Nəcəfi dizayn üzrə təhsil alsa da Kərəcdə Mehrşəhr bölgəsində bir restoranda kassir kimi işləyib. Bəzi mənbələrə görə şairə və ədəbiyyatçı kimi tanınıb[10]
Şəxsi instaqram səhifəsində yerləşdirdiyi son videosunda "Hazırda etirazlara gedirəm ki, bir neçə il keçdikdən sonra sevinəm ki, etiraz aksiyalarında iştirak etmişəm və artıq indi hər şey dəyişib" deyib[7].
Ölümündən əvvəl etiraz aksiyasında hicabsız dayanaraq sarı saçlarını yığıb önə atıldığını göstərən video ilə məşhurlaşıb[11][12][13].
21 sentyabr 2022-ci ildə Kərəc şəhərində baş vermiş etiraz aksiyasında[14] iştirak edən Hədis Nəcəfi sinəsindən, üzündən və boynundan 6 güllə yarası aldıqdan sonra yerindəcə keçinib[1][15] 25 sentyabr 2022-ci ildə dəfn edilib. Ölümündən sonra İranda davam edən etiraz aksiyalarının simvollarından birinə çevrilib[4][16].
2022-ci il noyabrın 28-də Azərbaycan Respublikasındakı gənc qızlar İranda qadın hüquqları uğrunda mübarizə aparan insanlara və orada öldürülmüş azərbaycanlı qızlar Hədis Nəcəfi, Əsra Pənahi və Aylar Həqqinin xatirəsinə fləşmob keçiriblər[17][18]. Fləşmobun sonunda Hədis Nəcəfi və digər öldürülmüş azərbaycanlıların şəkilləri nümayiş etdirilib və "Xəbərimiz var, sizinləyik!" yazısı yazılıb[19].
2023-cü ildə "ANİMAFİLM" studiyası tərəfindən Hədis Nəcəfi haqqında "Hədis" animasiya filmi çəkilib[20][21]. Film həm də İranda gender, etnik və mədəni ayrı-seçkiliklə mübarizə aparanlara ithaf olunub[22].
- ↑ 1 2 Vahid Qarabagli. "The Protests in Iran and Azerbaijani Turk Civil Rights Activists" (ingilis). caspianpost.com. 6 oktyabr 2022. 6 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 oktyabr 2022.
- ↑ Gül Demirci. "Hadis Najafi, who became the symbol of protests in Iran, was killed" (ingilis). expatguideturkey.com. 26 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ "İran'da başörtüsünü çıkartan genç Türk kızı kurşuna dizildi" (türk). yenicaggazetesi.com.tr. 26 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ 1 2 Giulia Carbonaro. "Young Iranian Woman Who Became Symbol of Protests After Viral Video Killed" (ingilis). newsweek.com. 25 sentyabr 2022. 25 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ Adrian Zorzut. "GUNNED DOWN Female protester, 20, killed after being 'shot six times' by Iranian security forces amid bloody uprising" (ingilis). thesun.co.uk. 25 sentyabr 2022. 25 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ "İran'da Mahsa Amini'nin öldürülmesini protesto eden Hadis Najafi öldürüldü" (türk). ensonhaber.com. 25 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ 1 2 Hamid Məlikoğlu. ""Bacım etirazlar zamanı güllə ilə öldürüldü"" (az.). Amerikanın Səsi. 1 oktyabr 2022. 2 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2022.
- ↑ "Bacım etirazlar zamanı 3 güllə ilə öldürüldü". Voice of America (az.). 1 oktyabr 2022. 2 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2022.
- ↑ Vahid Qarabagli. "The Protests in Iran and Azerbaijani Turk Civil Rights Activists" (ingilis). caspianpost.com. 6 oktyabr 2022. 6 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2022.
- ↑ "Kərəcdə gənc şairə Hədis Nəcəfi güllələnib" (az.). GünAz TV. 25 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ Roman Meitav. "Hadis Najafi killed in Iran protests, becomes new symbol of defiance" (ingilis). jpost.com. 26 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ Jessica Wang. "Iran protests: 20yo, Hadis Najafi's brave stand before violent death" (ingilis). news.com.au. 26 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ "İranda öldürülən Nəcəfi bu videosu ilə gündəm olmuşdu..." (az.). musavat.com. 26 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ Jessie Tu. "Protests in Iran turn violent as another young woman is killed by security forces" (ingilis). womensagenda.com.au. 26 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ "İranda gərginlik pik həddə: Polis aksiyaçılara atəş açır" (az.). teleqraf.com. 25 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ "Hadis Najafi, 20, Killed in a Spray of Bullets in Karaj, Becomes a New Symbol of Defiance in Iran" (ingilis). iranwire.com. 26 sentyabr 2022. 26 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2022.
- ↑ "Bakıda gənc qızlar Güney Azərbaycandakı etirazçılara dəstək fləşmobu keçirib". kaspi.az (az.). 28 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2023.
- ↑ "Bakıda gənc qızlar Güney Azərbaycandakı etirazçılara dəstək fləşmobu keçirib". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 28 noyabr 2022. 29 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2023.
- ↑ "Azərbaycanda qadınlar İrandakı etirazlara dəstək fləşmobu keçirib". Voice of America (az.). 28 noyabr 2022. 28 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2023.
- ↑ Wood, Aaron. "Interview: Nazrin Aghamaliyeva & Rashid Aghamaliyev on Their Azerbaijan Short 'Hadis' – Skwigly Animation Magazine". web.archive.org. 5 iyun 2023. Archived from the original on 5 iyun 2023. İstifadə tarixi: 17 avqust 2023.
- ↑ Elliot, Marke. "Hadis to Take to the Screen at Annecy". caspianpost.com (ingilis). 22 may 2023. 17 avqust 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 avqust 2023.
- ↑ "Azerbaijan's animated film "Hadis" at Annecy International Animation Film Festival". azertag.az. 16 mart 2023. İstifadə tarixi: 17 avqust 2023.