Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinHəbibulla bəy Şahtaxtinski
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi göstərilməmişdir. |
Həbibulla bəy Şahtaxtinski (9 sentyabr 1900, Şahtaxtı, Naxçıvan qəzası – 22 sentyabr 1986, Bakı) — kimyaçı (analitik və qeyri-üzvi kimya), kimya elmləri doktoru (1949), professor (1950), Azərbaycan SSR Milli EA akademiki (1967). Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi (1974).
| Həbibulla bəy Şahtaxtinski | |
|---|---|
| Həbibulla Bəxşəli oğlu Şahtaxtinski | |
 | |
| Doğum tarixi | 9 sentyabr 1900 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 sentyabr 1986 (86 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
| Həyat yoldaşı | Leyla Şahtaxtinskaya |
| Uşaqları | |
| Atası | Baxşəli ağa Şahtaxtinski[d] |
| Elm sahələri | analitik kimya, qeyri-üzvi kimya |
| Elmi dərəcəsi |
|
| Elmi adı |
|
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Mükafatları |
  |
Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) tibb fakültəsini (1926) və Azərbaycan Politexnik İnstitutunun kimya-texnologiya fakültəsini (1930) bitirmişdir. 1930–1972 illərdə respublikanın ali məktəblərində dərs demiş, Politexnik İnstitutunda miqdari kimyəvi analiz kafedrasının, Azərbaycan Sənaye İnstitutunda (indiki ADNSU) analitik kimya kafedrasının müdiri olmuşdur (1937–1959). 1959–1986 illərdə Azərbaycan EA SSR Qeyri-Üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunda mineral maddələr texnologiyası laboratoriyasının müdiri işləmişdir. Əsas elmi tədqiqatları analitik və qeyri-üzvi kimya texnologiyasının nəzəri və təcrübi problemlərinə həsr edilmişdir. H. Şahtaxtinski analitik kimya elmində yeni səhifə açan "Yodometriyanın arsenat metodu" mövzusunda geniş elmi tədqiqatlar aparmış və bir çox elementlərin analitik təyini üçün yeni arsenat-yodometrik üsul vermiş, Azərbaycanın faydalı qazıntı sərvətlərindən alunitin, dəmir filizinin, titanlı dəniz qumunun, tərkibində faydalı komponentlər olan polimetal filizlərin kompleks emalı üçün orijinal texnoloji sxemlər işləyib hazırlamış, bunların birinin laboratoriya qurğularında və yarımsənaye miqyasında sınaqdan keçirilməsinə nail olmuşdur. H. Şahtaxtinskinin rəhbərliyi ilə metallurgiya zavodlarının tullantı qazlarından konversiya olunmuş təbii qazla elementar kükürdün alınması üzrə iş başa çatdırılmış və istehsalata tətbiq olunması tövsiyə edilmişdir. H.Şahtaxtinski kimya fənnini respublikada ilk dəfə tədris edənlərdən biridir. Onun 1937-ci ildə çapdan çıxmış "Miqdari kimyəvi analiz" dərsliyi sonralar (1953) da nəşr olunmuş və bu günədək ali məktəb tələbə və müəllimlərinin istifadə etdiyi ən qiymətli vəsaitdir.
Baxşəli ağanın o biri oğlanları — Nemətulla bəy, Ətaulla bəy və Həbibulla bəy Azərbaycan elmində çox böyük xidmətlər göstərmişlər. Onların üçü də Bəhmən Mirzənin nəvələri olan 3 bacıyla — Zəhra, Ziba və Leyla xanımlarla ailə qurmuşlar. Leyla xanım (25.12.1906 – 5.03.1995) Həbibulla ağa Şahtaxtinski ilə ailə qurmuşdur.
H.Şahtaxtinski 7 monoqrafiya və dərsliyin, 380-dən çox məqalə və digər elmi əsərin müəllifidir. Yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasında mühüm xidməti var. H. Şahtaxtinskinin rəhbərliyi ilə 3 elmlər doktoru, 35 fəlsəfə doktoru yetişdirilib.
H.Şahtaxtinski Azərbaycan "Əməkdar elm xadimi" (1974) adına layiq görülmüş, "Oktyabr inqilabı" ordeni (1971) və bir sıra medallarla təltif olunmuşdur.
- H.B.Şahtaxtinski. "Miqdari kimyəvi analiz". (Dərs vsaiti). Bakı. Dövlət elmi-texniki neft və mədən yanacağı ədəbiyyati nəşriyyatının Azərbaycan şöbəsi. 1953. 303 s.
- Г.Б.Шахтахтинский, Г.А.Асланов. "Арсенатный метод йодометрического определения магния и кальция". Баку. Изд-во АН Азерб. ССР. 1966. 123 c.
- Г.Б.Шахтахтинский. Попутное извлечение галлия при комплексной переработке алунитов". Баку. Изд-во АН Азерб. ССР. 1968. 67 c.
- Г.Б.Шахтахтинский. "Получение алюминиевых солей из бедноалунитизированых пород загликского месторождения". Баку. Изд-во Элм. 1972. 126 с.
- Г.Б.Шахтахтинский, С.М.Гусейнзаде, Х.С.Халилов. "Попутное извлечение пятиокиси ванадия при комплексной переработке алунитов". Баку. Изд-во Элм. 1974. 90 c.
- Şahtaxtinski Həbibulla Baxşəli oğlu. Arxivləşdirilib 2016-03-05 at the Wayback Machine