Gizli Müşahidə Muzeyi (alb. Muzeu i Përgjimeve të Sigurimit të Shtetit) – Albaniyanın paytaxtı Tirana şəhərində yerləşən tarix muzeyi. Binanın fasadı sarmaşıq bitkilərinin yarpaqları ilə örtüldüyü üçün muzey Yarpaqlar Evi (alb. Shtëpia me Gjethe) kimi tanınır.[1]
| Gizli Müşahidə Muzeyi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Açılış tarixi | 23 may 2017 |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Tirana vilayəti |
| 41°19′35″ şm. e. 19°48′59″ ş. u.HGYO | |
| muzeugjethi.gov.al | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
Muzeyin yerləşdiyi binanın tikintisi 1931-ci ildə tamamlanmışdır. Binanın ilkin təyinatı Albaniyanın ilk mamalıq klinikası ev sahibliyi etmək olmuşdur. 1943-cü ildə Almaniya Albaniyanı işğal etdikdən sonra bina Gestapo tərəfindən istifadə olunmağa başlamış və nasistlərin Albaniyadakı kəşfiyyat əməliyyatları üçün baş qərargah rolu oynamışdır.[1]
Bina Soyuq müharibə dövründə – 1944-cü ildən 1991-ci ilə qədər Albaniyanın təhlükəsizlik, kəşfiyyat və gizli polis təşkilatı olan "Siqurimi" tərəfindən baş qərargah kimi istifadə olunmuşdur. 23 may 2017-ci ildə muzeyə çevrilmiş və ictimaiyyətə açılmışdır.[1] Muzeyin açılışında Albaniyanın baş naziri Edi Rama iştirak etmişdir.[2] Muzey 2020-ci ildə Avropa Şurası tərəfindən Avropada İlin Muzeyi Mükafatına layiq görülmüşdür.[3]
Girişdə yazılan lövhədə qeyd olunur ki, muzey "kommunist rejimi dövründə izlənilmiş, saxlanılmış, təqib edilmiş, həbs edilmiş və edam olunmuş günahsız insanlara həsr olunmuşdur".[2] Tirana şəhərinin mərkəzində yerləşən muzey binası 31 otaqdan ibarətdir. Muzeydə Albaniyanın kommunist rejimi tərəfindən vətəndaşlara qarşı istifadə olunmuş müşahidə, nəzarət və dindirmə texnikalarına aid materiallar sərgilənir. "Siqurimi" təşkilatının gizli fəaliyyətinə aid sənədlər muzeydə nümayiş etdirilir.[1] Əsas kolleksiyalardan biri monitorinq təchizatları və gizli dinləmə cihazlarıdır.[2] İstintaq otaqlarında vətəndaşlardan fiziki zorakılıq yolu ilə etirafların əldə olunması əyani nümayiş etdirmək üçün vizual texnikadan istifadə olunub. Muzeydə fotoqrafiya üçün nəzərdə tutulmuş qaranlıq otaq və barmaq izlərini təyin etmək üçün laboratoriya yerləşir. Muzeyin bağçasında bir sıra instalyasiyalar yaradılıb. Burada qalın beton qapılarla qorunan yeraltı tunelə giriş yerləşir.[1]
Muzey 9 bölmədən ibarətdir. Birinci bölmə proloq bölməsidir və burada binanın tarixi haqqında məlumat verilir. İkinci bölmədə gizli mikrofonlar sərgilənir. Üçüncü bölmə "Düşmən kimdir?" adlanır. Buradakı otaqlardan biri kommunist rejim tərəfindən edam edilmiş şəxslərin adlarına həsr olunub. Dördüncü bölmə xarici qüvvələrdən izolyasiya olunmaq haqqındadır. Beşinci bölmədə 1970-ci illərin yaşayış otağının şəraiti yaradılmışdır. Altıncı bölmə gündəlik həyata həsr olunmuşdur. Burada rejim tərəfindən təqib olunan ailələrin telefon siyahısı verilmişdir. Yeddinci bölmə "Keçmişin səsləri" adlanır. Burada dindirmə prosesi zamanı qeydə alınmış səs yazıları ilə tanış olmaq olar. Səkkizinci bölmə "Panoptikon" adlanır və burada laboratoriya yerləşir. Sonuncu bölmə "Möhtəşəm olmayan keçmiş" adlanır.[4]
- ↑ 1 2 3 4 5 "House of Leaves". Atlas Obscura (ingiliscə). 18 avqust 2022. 31 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 mart 2025.
- ↑ 1 2 3 "House of leaves: Albanian secret service facility opens as museum". New East Digital Archive (ingiliscə). 26 may 2017. İstifadə tarixi: 31 mart 2025.
- ↑ "Council of Europe Museum Prize (1977-2023)". Avropa Şurası (ingiliscə). 31 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 mart 2025.
- ↑ "Prologue: The story of the house". Muzeyin rəsmi saytı (ingiliscə). 31 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 mart 2025.
- muzeugjethi.gov.al — rəsmi saytı