Gerardus't Hooft

Gerardus't Hooft 5 iyul 1946-cı ildə Den Helderdə ziyalı bir ailədə anadan olub, lakin Haaqada böyüyüb. Ailədə üç uşağın ortancılı idi. Ailəsində alim çox idi. Onun nənəsi Nobel mükafatı laureatı Frits Zernikenin bacısı idi və onun həyat yoldaşı Leyden Universitetinin ^[8] zoologiya üzrə tanınmış professoru Pieter Nicolaes  Kampen idi. Onun əmisi Niko Kampen Utrext Universitetində nəzəri fizika professoru idi. Ailəsinin yolunu davam etdirərək o, kiçik yaşlarından elmə maraq göstərirdi. İbtidai sinif müəllimi ondan böyüyəndə nə olmaq istədiyini soruşduqda o, cəsarətlə “Hər şeyi bilən adam” demişdi.^[9] İbtidai məktəbdən sonra Gerardus't Hooft Dalton planının ideyalarını tətbiq edən Dalton Liseyində təhsilini davam etdirdi. Bu tədris üsulu ona çox uyğun idi. Təbiət-riyaziyyat fənnlərini asanlıqla keçdiyi halda  dil kurslarında çox çətinlik çəkirdi. Lakin o, ingilis, fransız, alman, klassik yunan və latın dillərində dərslərə qatılıb öyrənmişdi. On altı yaşında olarkən ikinci Hollandiya Riyaziyyat Olimpiadasında gümüş medal qazanmışdı.^[10]

Gerardus't Hooft Alberta Şik (Betteke) ilə evlidir. Bu evlilikdən Saskia və Ellen adlı iki qızı var.

1964-cü ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra Utrext Universitetinin fizika fakultəsinə daxil olub. Utrext Universitetinin seçilməsi əmisinin orada professor olması və onun mühazirələrində iştirak etmək istəyi ilə bağlı idi. Elmə çox marağı olduğu  üçün atası onun təhsilində daha əhəmiyyətli olmasını düşünərək  Utrext Tələbə Elm Cəmiyyətinə qoşulmağı təkid etmişdi. Təhsil aldığı müddətdə “Triton” Avarçəkmə Klubunda sükançı oldu və “Kristian Huygens” elmi diskussiya klubu ilə elm tələbələri üçün milli konqres təşkil etdi.

1972-ci ildə Utrext Universitetində nəzəri fizika üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almış Gerardus't Hooft, 1977-ci ildən professor oldu. Rəhbəri Martinus Veltman ilə birlikdə o, elektrozəif qarşılıqlı təsirlərin kvant strukturunu aydınlaşdırmağa kömək edən bir nəzəriyyə hazırladı. Bu nəzəriyyə 1960-cı illərdə Şeldon Gleşou, Abdus Salam və Steven Vainberg tərəfindən yaradılmışdır və onlar zəif və elektromaqnit qarşılıqlı təsirlərin tək elektrozəif qarşılıqlı təsirin təzahürləri olduğunu irəli sürmüşlər. Lakin bu nəzəriyyənin təxmin etdiyi hissəciklərin xüsusiyyətlərini hesablamaq mümkün olmadı. Gerardus't Hooft və Martinus Veltman tərəfindən həm kütləsiz,^[11] həm də kortəbii simmetriyanın qırılması nəticəsində kütlə alan ^[12] Yang-Mills sahələrinin (Yang-Mills nəzəriyyəsi qeyri-Abelian  qrupu ilə bir ölçü nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyədəki ölçü sahələri Yang-Mills sahələri adlanır.) yenidən normallaşdırılması üçün hazırlanmış riyazi üsullar elektrozəif qarşılıqlı təsirin bəzi təsirlərini hesablamağa imkan verdi. Proqnozlaşdırılan nəzəriyyə ilə  eksperimental olaraq kəşf edildi və əldə edilən məlumatlar eksperimental  dəyərlərlə yaxşı uyğunlaşdı. 1995-ci ildə Lourens Berkli adına Milli Laboratoriyasında eksperimental olaraq kəşf edilmiş üst kvarkın kütləsini hesablamaq üçün Gerardus't Hooft və Martinus Veltman metodundan da istifadə edilmişdir.

Realiti şou yaradaraq Marsda koloniya qurmaq məqsədiylə Mars One (Mars One- Bas Lansdorpun rəhbərlik etdiyi, Marsa uçuşu, onun səthində sonradan koloniyanın qurulmasını və baş verən hər şeyi televiziyada yayımlamağı nəzərdə tutan həyata keçirilməmiş özəl bir təşəbbüs idi.) layihəsini dəstəkləyirdi.^[13]

2016-cı ildə o, Greenpeace, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və bütün dünya hökumətlərini geni dəyişdirilmiş orqanizmlərə (GMO) qarşı mübarizəni dayandırmağa çağıran bir məktub imzaladı.^[14][15][16]

• 1979-cu ildə - Riyazi Fizika üzrə Danny Heinemann Mükafatı
• 1981-ci ildə - Fizika üzrə Volf Mükafatı
• 1983-cü ildə - XI Piya Qızıl medalı
• 1986-cı ildə - Lorenz Qızıl medalı
• 1995-ci ildə - Franklin medalı
• 1995-ci ildə - Spinoza Mükafatı
• 1997-ci ildə - Cancarlo Vika Qızıl Medalı
• 1999-cu ildə - Hissəciklər fizikası və yüksək enerji fizikası üzrə mükafat
• 1999-cu ildə - Oscar Klein gümüş medalı
• 1999-cu ildə - Fizika üzrə Nobel Mükafatı
• 2010-cu ildə - M.V.Lomonosov adına Böyük Qızıl medal
• 2015-ci ildə - Çex Respublikası Senatının Sədrinin Gümüş medalı ^[17]
• 2016-cı ildə - Nils Bor İnstitutunun Şərəf Medalı
• 9491 Thooft asteroidi Gerardus't Hooftun adını daşıyır.

1. ↑ Gerardus 't Hooft (англ.) — Nobel Foundation.
2. ↑ Gerardus 't Hooft // Munzinger Personen (нем.)
3. ↑ Leidse Hoogleraren (нидерл.)
4. ↑ Gerard 't Hooft Архивная копия от 23 июля 2020 на Wayback Machine (англ.)
5. ↑ Хофт, Герард на сайте Национальной академии наук США  (англ.)
6. ↑ Gerard 't Hooft Архивная копия от 28 июля 2020 на Wayback Machine (фр.)
7. ↑ `т Хоофт Герардус Архивная копия от 23 июля 2020 на Wayback Machine // Сайт Российской академии наук
8. ↑ Leidse Hoogleraren (нидерл.)
9. ↑ 't Hooft, G. Gerardus 't Hooft — Autobiography. Nobel web (1999). Дата обращения: 6 октября 2010. Архивировано 31 мая 2013 года.
10. ↑ 't Hooft, G. Gerardus 't Hooft — Autobiography. Nobel web (1999). Дата обращения: 6 октября 2010. Архивировано 31 мая 2013 года.
11. ↑ G. 't Hooft. Renormalization of massless Yang-Mills fields (англ.) // Nuclear Physics B : journal. — 1971. — Vol. 33. — P. 173—177. — doi:10.1016/0550-3213(71)90395-6. — Bibcode: 1971NuPhB..33..173T.
12. ↑ G. 't Hooft. Renormalizable Lagrangians for massive Yang-Mills fields (англ.) // Nuclear Physics B : journal. — 1971. — Vol. 35. — P. 167—188. — doi:10.1016/0550-3213(71)90139-8. — Bibcode: 1971NuPhB..35..167T.
13. ↑ Дмитрий Малянов. «Большой брат» переезжает на Марс. Gazeta.ru (9 июня 2012). Дата обращения: 12 июня 2012. Архивировано из оригинала 11 мая 2013 года.
14. ↑ 107 Nobel laureates sign letter blasting Greenpeace over GMOs. Дата обращения: 30 июня 2016. Архивировано 29 июня 2016 года.
15. ↑ Laureates Letter Supporting Precision Agriculture (GMOs). Дата обращения: 30 июня 2016. Архивировано 7 июля 2016 года.
16. ↑ Список нобелевских лауреатов подписавших письмо. Дата обращения: 30 июня 2016. Архивировано 2 сентября 2017 года.
17. ↑ Stříbrné medaile předsedy Senátu. Дата обращения: 28 декабря 2023. Архивировано 19 сентября 2022 года.