Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Göyəm (bitki)

bitki növü
  • Məqalə
  • Müzakirə
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Göyəm.

Göyəm (lat. Prunus spinosa) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü.

Göyəm
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superrozidlər
Klad:
Rozidlər
Klad:
Fabidlər
Dəstə:
Gülçiçəklilər
Fəsilə:
Gülçiçəyikimilər
Yarımfəsilə:
Gavalıkimilər
Triba:
Amygdaleae
Cins:
Gavalı
Növ:
Göyəm (bitki)
Beynəlxalq elmi adı
  • Prunus spinosa L., 1753[1]
Vikianbarın loqotipi
Şəkil
axtarışı
ITIS  24802
NCBI  114937
EOL  632461

Mündəricat

  • 1 Arealı
  • 2 Meyvəsi
  • 3 İstifadəsi
  • 4 Sinonimləri
    • 4.1 Homotipik sinonimləri
    • 4.2 Heterotipik sinonimləri
  • 5 İstinadlar
  • 6 Həmçinin bax

Arealı

Növün vətəni Avropa, Qərbi Asiya və şimal-qərb Afrikadır.[2][3]

Meyvəsi

Göyəmin tərkibində 8%-ə qədər şəkər (fruktoza və saxaroza), 2,5% üzvi turşu (əsasən alma), 1% pektinli maddə, 1,5% aşılayıcı maddə, vitamin C və rəngləyici maddələr vardır. Dadı gər olduğundan təzə halda yeyilmir. Göyəmdən mürəbbə, povidlo, kompot, "ternovka" adlı spirtli içki, sirkə, kvas hazırlanır. Qurudulmuş meyvələri aşpazlıqda işlədilir. Duza qoyulmuş göyəm çox dadlı olur.

Meyvələri şaxta vurduqda dadı şirinləşir və təzə halda yeyilmək üçün yararlıdır. Çəyirdəyində 37%-ə qədər yağ vardır. Tərkibində acı amiqdalin qlükozidi olduğundan texniki məqsədlər üçün işlədilir. Yarpaqlarında 222 mq% C vitamini vardır. Çay əvəzedicisi kimi işlədilir. Həm də bundan sidikqovucu və maddələr mübadiləsini yaxşılaşdıran vasitə kimi istifadə edilir. Təzə göyəm şirəsi ishala qarşı, qatılaşdırılmış isə qanlı ishala qarşı təsiredici vasitədir. Göyəm çiçəklərindən alınan sulu məhlul isə işlətmə dərmanı kimi tətbiq olunur.

Göyəm həm də balverən və bəzək bitkisidir. Mədəni gavalı göyəmlə alçanın təbii hibridindən əmələ gəlmişdir.

İstifadəsi

Uzun, iti tikanları olan kol Britaniya və Şimali Avropanın digər yerlərində ənənəvi olaraq mal-qaranın müəyyən əraziyə keçməsinə maneə olmaq üçün "çəpər məqsədi ilə" istifadə olunur.[4]

Göyəm şirəsi saxta portveynnin istehsalında istifadə olunur.

Göyəmdən meyvə konservləri və çatni[5] hazırlanır və bəzən meyvə piroqlarında istifadə edilir. Tərkibi mühüm üzvü maddələrdən biri olan amiqdalinlə zəngin olan göyəmdən Avropada cin və likör kimi içkilərin hazırlanmasında,[6][7] Azərbaycanda isə turşu, mürəbbə və kompot hazırlanmasında geniş istifadə olunur.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

  • Prunus communis subsp. spinosa (L.) Syme
  • Prunus communis var. spinosa (L.) Hook. & Arn.
  • Prunus domestica var. spinosa (L.) Kuntze
  • Prunus insititia var. spinosa (L.) Weston
  • Prunus polymorpha spinosa (L.) Griess.
  • Prunus spinosa subsp. euspinosa Domin

Heterotipik sinonimləri

  • Rhamnus saxatilis var. inermis (Lange) Willk.
  • Rhamnus saxatilis f. inermis Lange
  • Druparia spinosa Clairv.
  • Prunus acacia Crantz
  • Prunus acacia Crantz ex Poir.
  • Prunus acacia-germanica Crantz
  • Prunus amygdaliformis Pau
  • Prunus communis Bab.
  • Prunus communis subvar. cinerea Clavaud
  • Prunus communis coronata Clavaud
  • Prunus communis depressa Clavaud
  • Prunus communis proles depressa Clavaud
  • Prunus communis subvar. ellipsoides Clavaud
  • Prunus communis proles erythrocalyx Clavaud
  • Prunus communis erythrocalyx Clavaud
  • Prunus communis foecundissima Clavaud
  • Prunus communis latiflora Clavaud
  • Prunus communis proles latiflora Clavaud
  • Prunus communis lucida Clavaud
  • Prunus communis oxypyrena Clavaud
  • Prunus communis proles oxypyrena Clavaud
  • Prunus communis proles pubescens Clavaud
  • Prunus communis pubescens Clavaud
  • Prunus communis rubella Clavaud
  • Prunus communis subvar. stenopetala (Ducommun) Clavaud
  • Prunus communis proles subinermis Clavaud
  • Prunus communis subinermis Clavaud
  • Prunus curdica Fenzl ex Fritsch
  • Prunus densa Martrin-Donos
  • Prunus densiflora Jord. & Fourr.
  • Prunus ericiflora A.Sav.
  • Prunus erythrocalyx var. rubella Clavaud
  • Prunus glomerata A.Sav.
  • Prunus insititia var. brachypoda Borbás
  • Prunus kurdica Fenzl ex Fritsch
  • Prunus lamottei A.Sav.
  • Prunus lucens A.Sav.
  • Prunus moldavica Kotov
  • Prunus ovata (Ser.) A.W.Hill
  • Prunus parviflora Paill.
  • Prunus platyphylla Gand.
  • Prunus podolica Andrz.
  • Prunus pubescens acuminata Clavaud
  • Prunus spinosa var. acropyrena Domin
  • Prunus spinosa f. acuminata (Clavaud) Domin
  • Prunus spinosa subvar. alba Domin
  • Prunus spinosa var. amphitricha Domin
  • Prunus spinosa var. amygdaliformis (Pau) Willk.
  • Prunus spinosa var. angustifolia Wimm. & Grab.
  • Prunus spinosa f. arborescens (Dierb.) Domin
  • Prunus spinosa arborescens Dierb.
  • Prunus spinosa var. atricha Domin
  • Prunus spinosa var. balearica Willk.
  • Prunus spinosa var. brachypetala Domin
  • Prunus spinosa var. brachypoda (Borbás) Borbás
  • Prunus spinosa f. brachypoda (Borbás) Soó
  • Prunus spinosa subsp. cerasina Hrabětová
  • Prunus spinosa chlorocarpa K.Koch
  • Prunus spinosa var. chlorocarpa (K.Koch) Domin
  • Prunus spinosa f. cinerea (Clavaud) Domin
  • Prunus spinosa var. cinerea (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. cinereo-ovata Pénzes
  • Prunus spinosa var. clavaudii Domin
  • Prunus spinosa subsp. coaetanea (Wimm. & Grab.) R.Knapp
  • Prunus spinosa f. coaetanea (Wimm. & Grab.) P.D.Sell
  • Prunus spinosa var. coaetanea Wimm. & Grab.
  • Prunus spinosa subvar. coronata (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. coronata (Clavaud) Browicz & Ziel.
  • Prunus spinosa subsp. dasyphylla (Schur) Domin
  • Prunus spinosa proles dasyphylla (Schur) Asch. & Graebn.
  • Prunus spinosa var. dasyphylla Schur
  • Prunus spinosa proles densa (Martrin-Donos) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. densa (Martrin-Donos) Domin
  • Prunus spinosa f. densiflora P.D.Sell
  • Prunus spinosa var. depressa (Clavaud) Domin
  • Prunus spinosa proles depressa (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. dostalii Domin
  • Prunus spinosa var. dulcescens Domin
  • Prunus spinosa var. dulcescens H.L.Werneck
  • Prunus spinosa var. ellipsocarpa Domin
  • Prunus spinosa var. ellipsoides (Clavaud) Domin
  • Prunus spinosa proles ericiflora (A.Sav.) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. ericiflora (A.Sav.) Domin
  • Prunus spinosa var. eriophora Hausskn.
  • Prunus spinosa f. erythrocalyx (Clavaud) Domin
  • Prunus spinosa var. erythrocalyx (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa subvar. euvirgata Domin
  • Prunus spinosa subsp. fechtneri Domin
  • Prunus spinosa florepleno K.Koch
  • Prunus spinosa var. florepleno G.Kirchn.
  • Prunus spinosa florerubro M.Vilm. & Bois
  • Prunus spinosa proles foecundissima (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. foecundissima (Clavaud) Domin
  • Prunus spinosa frutescens Dierb.
  • Prunus spinosa f. genuina Posp.
  • Prunus spinosa var. genuina Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa genuina Ducommun
  • Prunus spinosa f. genuina (Ducommun) Domin
  • Prunus spinosa var. genuina Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa subvar. genuina (Ducommun) Asch. & Graebn.
  • Prunus spinosa f. globosodrupacea Bregadze
  • Prunus spinosa var. heterochroa Domin
  • Prunus spinosa var. hypotricha Domin
  • Prunus spinosa var. inermis Tinant
  • Prunus spinosa var. inermis Godr. ex Hegi
  • Prunus spinosa var. insititioides Ficalho & Cout.
  • Prunus spinosa subsp. insititioides (Ficalho & Cout.) Franco
  • Prunus spinosa f. kefaliana Pacz.
  • Prunus spinosa var. kefaliana (Pacz.) Domin
  • Prunus spinosa proles lamottei (A.Sav.) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. lamottei (A.Sav.) Domin
  • Prunus spinosa proles latiflora (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. latiflora (Clavaud) Domin
  • Prunus spinosa var. leucocarpa Bechst. ex Domin
  • Prunus spinosa var. lombensis Nyár.
  • Prunus spinosa var. longifolia D.Gut.
  • Prunus spinosa proles lucens (A.Sav.) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa subvar. lucens (A.Sav.) Domin
  • Prunus spinosa proles lucida (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa subf. macrocarpa Petković
  • Prunus spinosa var. major (Posp.) Domin
  • Prunus spinosa subvar. major (Posp.) Asch. & Graebn.
  • Prunus spinosa f. major Posp.
  • Prunus spinosa f. marginata Wiefel
  • Prunus spinosa f. maritima Corill., Figureau & Godeau
  • Prunus spinosa subsp. megalocarpa Domin
  • Prunus spinosa f. microcarpa (Wallr.) Buia
  • Prunus spinosa var. microcarpa Wallr.
  • Prunus spinosa f. microsphaera Domin
  • Prunus spinosa subvar. moldavica (Kotov) Vitk.
  • Prunus spinosa subsp. moravica Domin
  • Prunus spinosa var. nitidula Domin
  • Prunus spinosa f. ovalidrupacea Bregadze
  • Prunus spinosa var. ovaliputaminata Bregadze
  • Prunus spinosa var. ovata Ser.
  • Prunus spinosa proles ovata Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa proles ovata (Ser.) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa subsp. ovoideoglobosa Domin
  • Prunus spinosa var. oxypirena (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa f. oxypyrena (Clavaud) Domin
  • Prunus spinosa var. oxypyrena (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa proles parviflora (Paill.) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. parviflora (Paill.) Domin
  • Prunus spinosa f. parvifolia Novák
  • Prunus spinosa var. parvifolia (Novák) Domin
  • Prunus spinosa f. plano-subgloboso-drupacea Bregadze
  • Prunus spinosa subvar. platypetala Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa subvar. platyphylla (Gand.) Asch. & Graebn.
  • Prunus spinosa f. plena (Weston) C.K.Schneid.
  • Prunus spinosa var. plena Weston
  • Prunus spinosa monstr. plena (Weston) Asch. & Graebn.
  • Prunus spinosa var. praecox Wimm. & Grab.
  • Prunus spinosa f. prorepens Domin
  • Prunus spinosa f. puberula Medw.
  • Prunus spinosa var. pubescens (A.Sav.) Domin
  • Prunus spinosa var. pubescens Ficalho & Cout.
  • Prunus spinosa proles pubescens (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa lusus purpurea (André) Asch. & Graebn.
  • Prunus spinosa f. purpurea (André) C.K.Schneid.
  • Prunus spinosa var. purpurea André
  • Prunus spinosa subsp. rapaicsii Pénzes
  • Prunus spinosa var. rhamnoides Buchenau
  • Prunus spinosa var. rhamnoides Murr
  • Prunus spinosa var. rosea (Kawecki) Browicz & Ziel.
  • Prunus spinosa f. rosea Kawecki
  • Prunus spinosa var. rubella (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa f. rubella (Clavaud) Domin
  • Prunus spinosa var. rugosa Domin
  • Prunus spinosa f. rupestris Wiefel
  • Prunus spinosa f. semiglabra Domin
  • Prunus spinosa var. serotina Weihe ex Lej. & Courtois
  • Prunus spinosa f. serotina Wiefel
  • Prunus spinosa f. sessiliflora Beck
  • Prunus spinosa subvar. sessiliflora (Beck) Asch. & Graebn.
  • Prunus spinosa var. sessiliflora (Beck) Domin
  • Prunus spinosa var. simulans H.L.Werneck
  • Prunus spinosa var. simulans Murr
  • Prunus spinosa f. stenopetala (Ducommun) Domin
  • Prunus spinosa subvar. stenopetala (Ducommun) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. stenopetala Ducommun
  • Prunus spinosa subvar. stepposa (Kotov) Vitk.
  • Prunus spinosa var. sterilis Lavallée
  • Prunus spinosa var. subcinera Cout.
  • Prunus spinosa var. subcinerea Cout.
  • Prunus spinosa proles subcylindrica (A.Sav.) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. subcylindrica (A.Sav.) Domin
  • Prunus spinosa f. subdasyphylla Nyár.
  • Prunus spinosa f. subepruinosa Domin
  • Prunus spinosa var. subglobosoputaminata Bregadze
  • Prunus spinosa proles subinermis (Clavaud) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa var. subinermis Moris
  • Prunus spinosa subsp. szabadosii Pénzes
  • Prunus spinosa f. tardeflorens (Bertsch) H.Scholz & I.Scholz
  • Prunus spinosa var. thessala Hausskn.
  • Prunus spinosa proles typica Asch. & Graebn.
  • Prunus spinosa var. typica C.K.Schneid.
  • Prunus spinosa f. varbossania K.Malý
  • Prunus spinosa var. variegata (Zabel ex C.K.Schneid.) Domin
  • Prunus spinosa monstr. variegata (Zabel ex C.K.Schneid.) Asch. & Graebn.
  • Prunus spinosa f. variegata Zabel ex C.K.Schneid.
  • Prunus spinosa var. variegata Zabel
  • Prunus spinosa var. virgata (Martrin-Donos) Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa f. vulgaris Wiefel
  • Prunus spinosa var. vulgaris Ser.
  • Prunus spinosa proles vulgatus Rouy & E.G.Camus
  • Prunus spinosa subvar. wallrothii Domin
  • Prunus spinosa var. xanthocarpa Domin
  • Prunus stenopetala (Ducommun) Manceau
  • Prunus stepposa Kotov
  • Prunus subcylindracea A.Sav.
  • Prunus subvillosa Debeaux
  • Prunus tardeflorens Bertsch
  • Prunus vinariensis Hausskn. ex C.K.Schneid.
  • Prunus virgata Martrin-Donos
  • Prunus vulgatior var. stenopetala Clavaud

İstinadlar

  1. ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 475.
  2. ↑ Rushforth, 1999
  3. ↑ "Prunus spinosa map". Den Virtuella Floran. 2022-03-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-23.
  4. ↑ Coats, 1992
  5. ↑ Kerri. "Sloe gin and sloe chutney". Dinner Diary. 10 Oct 2010. 24 December 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 August 2017.
  6. ↑ "Терновник (торон, слива колючая, тёрн, дерябник)". 2014-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-28.
  7. ↑ Митюков А. Д., Налетько Н. Л., Шамрук С. Г. Дикорастущие плоды, ягоды и их применение. Мн.1975

Həmçinin bax

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Göyəm_(bitki)&oldid=8131840"
Informasiya Melumat Axtar