Freyd sürüşməsi və ya parapraksis — psixoanalizdə şüursuz itaətkar bir arzunun və ya daxili düşüncə qatarının müdaxiləsi nəticəsində meydana gələn nitq, yaddaş və ya fiziki fəaliyyətdə səhv. Klassik nümunələrə dil sürüşmələrini aid edilir, lakin psixoanalitik nəzəriyyə eyni zamanda yanlış oxunuşları, səhv eşitmələri, səhv yazıları, müvəqqəti unutmaları və obyektlərin səhv salınması və itirilməsini əhatə edir.
1979-cu ildə aparılan bir tədqiqatda hər iki stimulla əlaqəli mənalı spunerizmlərə malik sözlərin siyahısını oxumaq üçün seksuallıq və ya elektrik şoku ilə əlaqəli bir stimulla hazırlanmış kişi test iştirakçılarının iştirakı ilə Freyd sürüşmələri araşdırılmışdır. Hazırlanmış iştirakçılar xüsusi stimulla əlaqəli daha yüksək spunerizmlərə sahib idilər.[1]
Psixoanalitik nəzəriyyəçilərdən fərqli olaraq, koqnitiv psixoloqlar deyirlər ki, linqvistik sürüşmələr qrammatik istehsalda ardıcıllıq münaqişəsini təmsil edə bilər. Bu baxış bucağından sürüşmələr müxtəlif formalarda – diqqətsizlik, natamam duyğu məlumatları və ya qeyri-kafi biliklər ala bilən koqnitiv spesifikasiyadan qaynaqlana bilər. İkincisi, onlar əvvəlki istifadə, son aktivləşdirmə və ya emosional dəyişiklik və ya vəziyyətə çağırış şərtləri ilə güclü şəkildə əsaslandırılmış bəzi yerli uyğun cavab modelinin mövcudluğu ilə bağlı ola bilər.[2]
Bəzi cümlələr sadəcə olaraq banallaşma prosesinə həssasdır: arxaik və ya qeyri-adi ifadələrin daha çox istifadə olunan formalarla əvəzlənməsi. Başqa sözlə, səhvlər güclü vərdişlərin dəyişdirilməsi ilə bağlı idi.[2]
- ↑ Motley, Michael T.; Baars, Bernard J. "Effects of Cognitive Set Upon Laboratory Induced Verbal (Freudian) Slips". Journal of Speech, Language, and Hearing Research. American Speech Language Hearing Association. 22 (3). 1979: 421–432. doi:10.1044/jshr.2203.421. ISSN 1092-4388. PMID 502504.
- ↑ 1 2 "Language and Communication" B. MacMahon 1995 P. 15, 4, 289–328
- Bloom, J. (2007, October). Lecture. Presented at New School University, New York, New York.
- Baars et al. (1992). Some caveats on testing the Freudian Slip Hypothesis, Experimental Slips and Human Error: Exploring the Architecture of Volition.
- Freud, Sigmund. (1991 [1915]) Introductory Lectures on Psychoanalysis. Penguin Books Ltd; New Ed edition, pp50–108
- Jacoby L. L., & Kelley, C. M. (1992). A process-dissociation framework for investigating unconscious influences: Freudian slips, projective tests, subliminal perception and signal detection theory. Current Directions in Psychological Science, 1, 174–179.
- Motley, M. T. (1985). "Slips of the tongue", Scientific American, 253, 116–127
- Smith, D. J. Speech Errors, Speech Production Models, and Speech Pathology, (2003), Online. Internet. https://web.archive.org/web/20071205074434/http://www.smithsrisca.demon.co.uk/speech-errors.html
- Der Mensch determiniert durch unbewusste Motivierung. Erläutert in der Psychopathologie des Alltags von S. Freud. Erläuterte kritische Zusammenfassung der Psychopathologie mit Erläuterung Freud’scher Versprecher (German)
- Freudian Slips. Explains what they are and offers examples of slips approached through psychoanalytic means.