Frankenşteynin gəlininin obrazı ilk dəfə Meri Şellinin 1818-ci ildə nəşr olunan Frankenşteyn, yaxud Müasir Prometey romanında və daha sonra 1935-ci ildə Frankenşteynin gəlini filmində təqdim edilmişdir.[1][2] Filmdə bu obrazı Elza Lançester canlandırmışdır. Filmdə gəlinin xarakterik görünüşü konusvari saç düzümü və hər iki tərəfində ildırım şəklində ağ zolaqlarla təsvir olunur ki, bu da həm obrazın, həm də filmin ikonik simvoluna çevrilmişdir.[3]
| Frankenşteynin gəlini | |
|---|---|
| ing. Bride of Frankenstein | |
| Frankenşteynin gəlini personajı | |
 Canavarın gəlini rolunda Elza Lançester, Frankenşteynin gəlini filmində canavar rolunda Boris Karloff | |
| Yaradan | Meri Şelli |
| Canlandıran | Helena Bonem Karter |
| Məlumat | |
| Cinsi | qadın |
Meri Şellinin Frankenşteyn, yaxud Müasir Prometey romanında Viktor Frankenşteyn canavarın onun üçün qadın yoldaşı yaratmaq təklifinə tabe olur. Canavar deyir: "Hər bir insan özünə həyat yoldaşı tapacaq, hər bir heyvan öz cütünü tapacaq, bəs mən tək qalmalıyam?"[4]
Canavar Viktorun onun üçün bir gəlin yaratmasını istəyir və əgər bu istək yerinə yetirilərsə, o, cütü ilə birlikdə Cənubi Amerikanın vəhşi meşələrinə gedərək bir daha görünməyəcəyini vəd edir. Ailəsi üçün qorxu hiss edən Viktor razılaşır və Orkney adalarına gedərək işə başlayır.[5] Lakin o, yaratdığı varlıqların nə nəticələr doğuracağını düşünərək narahat olur. Xüsusilə də yeni bir gəlinin yaradılmasının onların nəslini artırıb, insanlığı təhlükəyə atacağından ehtiyat edir. Bir gün, o, ilk yaratdığı canavarı pəncərədən baxarkən görür və qorxuya düşərək yeni gəlinin tamamlanmamış bədənini məhv edir. Canavar bu səhnəni izləyir, lakin Viktoru gəlinini yenidən birləşdirməyə razı sala bilmir. Buna görə də, canavar Viktorun toy gecəsində onun yanında olacağına and içir və vədinə sadiq qalaraq Viktorun yeni evlənmiş həyat yoldaşı Elizabeti öldürür.[6]
1935-ci ildə Frankenşteynin gəlini filmində Henri Frankenşteynin (Kolinq Kliv) mentoru doktor Septimus Pretorius (Ernest Tesiger) Henriyə birlikdə canavar üçün bir həyat yoldaşı yaratmağı təklif edir. Henri əvvəlcə tərəddüd edir, lakin Pretorius onu canavarın yaradıcısı olduğunu hakimiyyətə bildirməklə şantaj edir. Daha sonra canavar Henrinin həyat yoldaşı Elizabeti (Valeri Hobson) qaçırır və Henri məcbur qalıb onun təklifini qəbul edir.[7]
Henri laboratoriyasında çalışaraq Pretoriusun və onun köməkçiləri Karl və Ludviqin topladığı bədən hissələrindən Gəlini yaradır. Pretorius Gəlin üçün süni beyin yetişdirmişdir. Karl isə Pretoriusun göstərişlərini pozaraq yeni öldürülmüş bir qadından ürək götürmüşdür.
Güclü fırtına zamanı Gəlinin bədəni göyə qaldırılır və ildırım vuraraq onu həyata qaytarır. Bandajlar çıxarılır və o, ayağa qaldırılır. Pretorius fəxrlə onu təqdim edərək deyir: "Frankenşteynin Gəlini!" Canavar onu görüb sevinc içində ona yaxınlaşır və "Dost", – deyə müraciət edir. Lakin Gəlin onu görən kimi qorxu içində qışqırır. Canavar ona toxunmağa çalışanda yenə qışqırır. Qəlbi qırılan canavar deyir: "O, məni sevmir. Digərləri kimi."
Canavar laboratoriyanı dağıdır və qaladakı özünü məhv edəcək bir mexanizmi işə salır. Henrini və Elizabeti çıxmağa məcbur edərək, Pretorius və Gəlinin qalanlarla birlikdə ölməsini istəyir: "Biz ölü olmalıyıq." Henrinin və Elizabetin qaçmasına icazə verilir, canavar göz yaşı tökür, Gəlin isə qorxmuş halda fısıldayır. Canavar qolu çəkir və qalanı partladaraq dağıdır.[8]
.jpg)
Frankenşteynin Oğlu (1939) filmində göstərilir ki, canavar sağ qalmış, lakin Pretorius və Gəlin həlak olmuşdur. Dark Horse Comics tərəfindən yayımlanan Frankenşteynin Gəlini: Pandoranın Gəlini romanında Pretorius və Gəlinin sağ qaldığı və Almaniyaya qaçdığı bildirilir. 1994-cü il Meri Şellinin Frankenşteyni filmində Gəlin obrazını Helena Bonem Karter canlandırmışdır. Bu versiyada Viktor öz həyat yoldaşı Elizabeti canlandıraraq onu Gəlinə çevirir.[9]
Frankenşteynin Gəlini müxtəlif filmlərdə, cizgi filmlərində və video oyunlarda fərqli versiyalarda təsvir olunmuşdur:[10]
- Mad Monster Party? (1967)
- Mad Mad Mad Monsters (1972)
- Frankenşteyn: Həqiqi Hekayə (1973)
- Gənc Frankenşteyn (1974)
- Scooby-Doo və Çəkinən Qurdadam (1988)
- Hotel Transylvania film seriyasında Eunice obrazı kimi (2012–2018)
- DC Comics və Penny Dreadful serialında fərqli variantları
- Fortnite oyununda Universal Movie Monsters əməkdaşlığı çərçivəsində təqdim olunan satın alınabilən obraz
Universal studiyası tərəfindən klassik canavar filmlərini birləşdirəcək Dark Universe adlı yeni bir kino kainatı planlaşdırılmış və bu layihədə Frankenşteynin Gəlini filminin remeyki çəkilməli idi. Lakin 2017-ci ildə The Mummy filminin uğursuzluğa düçar olması nəticəsində bu layihə ləğv edildi.[11]
- ↑ Kehr, Dave. "U.S. Film Registry Adds 25 'Significant' Movies". Chicago Tribune (ingilis). September 26, 1991. June 17, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 16, 2020.
- ↑ "Complete National Film Registry Listing: National Film Preservation Board". December 17, 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 16, 2020 – The Library of Congress vasitəsilə.
- ↑ Vieira, Mark A. Hollywood Horror: From Gothic to Cosmic. New York: Harry N. Abrams, Inc. 2003. səh. 82. ISBN 978-0-8109-4535-7.
- ↑ "Chapter 20 | Frankenstein, or the Modern Prometheus | Mary Shelley | Lit2Go ETC".
- ↑ Vieira, Mark A. Hollywood Horror: From Gothic to Cosmic. New York: Harry N. Abrams, Inc. 2003. səh. 35. ISBN 0-8109-4535-5.
- ↑ "Frankenstein". catalog.afi.com. December 3, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-03.
- ↑ James Curtis. James Whale: A New World of Gods and Monsters. University of Minnesota Press. 2003. 243–44. ISBN 978-0816643868.
- ↑ Vieira, Mark A. Hollywood Horror: From Gothic to Cosmic. New York: Harry N. Abrams, Inc. 2003. səh. 86. ISBN 978-0-8109-4535-7.
- ↑ ""Frankenstein" Cast Chosen". The New York Times. August 30, 1931.
The Universal production of Mary Shelley's "Frankenstein" is taking shape under the knowing guidance of James Whale. Boris Karloff and not Bela Lugosi is the final choice to play the Monster.
- ↑ "Frankenstein" (ingilis). Encyclopedia Britannica. 2023-02-07. March 9, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-31.
- ↑ Golman, Harry. Kenneth Strickfaden, Dr. Frankenstein's Electrician. McFarland & Company. November 11, 2005. ISBN 0-7864-2064-2.