Filadelfiya Bələdiyyə Sarayı (ing. Philadelphia City Hall) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının Pensilvaniya ştatında yerləşən Filadelfiya şəhərinin bələdiyyə hökumətinin yerləşdiyi bina. Dəbdəbəli ikinci imperiya üslubunda inşa edilən binada, Filadelfiya Şəhər Şurasının iclas otaqları və Filadelfiya Merinin ofisləri yerləşir.[7][8]
| Filadelfiya Bələdiyyə Sarayı | |
|---|---|
| Philadelphia City Hall | |
 | |
 | |
| 39°57′08″ şm. e. 75°09′50″ q. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Filadelfiya[1][3][…] |
| Tikilmə tarixi | 1901[2][4][…] |
| Hündürlüyü | 167 m[4][2] |
| Sahəsi |
|
| Material | mərmər[6][5], kərpic[5] |
| Rəsmi sayt | phila.gov/virtualch/ |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bina şotland əsilli memar Con Makartur Kiçik (1823-1890) və Tomas Ustik Volter (1804-1887) tərəfindən İkinci Fransa imperiyası üslubunda layihələndirilmişdir. Tikinti işləri 1871-ci ildən 1901-ci ilə qədər davam etmiş və 24 milyon dollar xərclənmişdir (XIX əsrin sonu ABŞ pul dəyəri ilə). Bələdiyyə Sarayının qülləsi 1894-cü ildə tamamlanmışdır, lakin daxili interyerin dizaynı 1901-ci ilə qədər bitirilməmişdir.[9]
Tikinti zamanı dünyanın ən hündür binası olmaq üçün nəzərdə tutulsa da, inşaat prosesində Vaşinqton abidəsi (Vaşinqton abidəsi), Eyfel qülləsi (Paris, Fransa) və Mole Antonelliananın inşası buna imkan verməmişdir. Mole Antonelliana bir neçə metr ondan daha hündür idi və 1953-cü ilə qədər dünyanın ən hündür kərpic binası (poladsız) sayılırdı. Həmin ildə baş verən fırtına qüllənin uc hissəsini uçurdu və Filadelfiya Bələdiyyə Sarayı dünyanın ən hündür kərpic binası oldu (abidələr istisna olmaqla).[10][11]
Qüllənin tamamlanması ilə 1894-cü ildə dünyanın ən hündür yaşayış binası oldu. Bu, həm də bu fərqi qazanan ilk dünyəvi bina idi, çünki əvvəlki dünyanın ən hündür binaları dini tikililər, o cümlədən Avropa kafedralları və əvvəlki 3800 il ərzində Qədim Misir Böyük Piramidası idi. Hətta Mole Antonelliana da əvvəlcə sinaqoq kimi dini bina kimi nəzərdə tutulsa da, sonradan fərqli məqsəd üçün istifadə edildi.
Seçilən yer, Uilyam Penn tərəfindən həsr edilmiş beş mərkəzi şəhər meydanından biri idi və həndəsi olaraq Mərkəzi Şəhərdəki digər dörd meydanın mərkəzində yerləşir. Bələdiyyə Sarayı ağırlığı qranit və kərpic divarları ilə daşınan kərpic binasıdır. Əsas xarici materiallar əhəng daşı, qranit və mərmərdir. İlkin dizaynda heç bir heykəl nəzərdə tutulmamışdı. Lakin sonradan Daş ustası Uilyam Strathers və heykəltaraş Aleksandr Miln Kalder bina üçün 250-dən çox heykəl yaratmışdılar. Bu heykəllər Amerika ideallarını təcəssüm etdirən və ölkənin inkişafına töhfə verən rəssamlar, maarifçilər və mühəndisləri təsvir edir. Tikintinin son dəyəri 24 milyon dollar olmuşdur.[12]
Qüllənin üstündə şəhərin qurucusu Uilyam Pennin heykəli ilə birlikdə 167 metr hündürlüyündə olan Bələdiyyə Sarayı, 1894-1908-ci illər arasında dünyanın ən hündür yaşayış binası idi. Pensilvaniyada ən hündür bina olaraq qalırdı, lakin 1932-ci ildə Pittsburqda "Qulf Tower" inşa ediləndən sonra bu hüququ itirdi. Hazırda isə ştatın 16-cı ən hündür binasıdır. Filadelfiyada ən hündür bina olaraq 1986-cı ilə qədər qaldı, o zaman "One Liberty Place"ın tikintisi ilə bu adı itirdi. Həmçinin bununla şəhərdə Penn heykəlindən daha yüksək binaların tikintisinə icazə verilməyən qeyri-rəsmi razılığa son verildi.
Bu bina həm də məhkəmə kimi fəaliyyət göstərir və Pensilvaniyanın Birinci Məhkəmə Dairəsinin mərkəzidir. Burada Filadelfiya əyalətinin Ümumi Məhkəməsinin Mülki Məhkəmə və Məhkəmə şöbələri yerləşir. Həmçinin, Pensilvaniya Ali Məhkəməsinin Filadelfiyadakı obyektləri də bu binada yerləşir (Ali Məhkəmə Harrisburq və Pitsburqda da iclaslar keçirir və sənədləri qəbul edir).[13][14][15]
Kərpic, ağ mərmər və əhəng daşı ilə inşa edilən Filadelfiya Bələdiyyə Sarayı, dünyanın ən böyük müstəqil kərpic binasıdır və 1894-cü ildə tikintisi başa çatdıqda dünyanın ən hündür yaşayış binası idi. 1976-cı ildə Milli Tarixi Abidə elan edilmişdir. 2006-cı ildə isə Amerika Mülki Mühəndislər Cəmiyyəti tərəfindən Milli Tarixi Mülki Mühəndislik Abidəsi adlandırılmışdır.[16]
.jpeg)
.jpg)
- ↑ 1 2 3 ArchINFORM (alm.). 1994.
- ↑ 1 2 3 4 Structurae (ing.). Ratingen: 1998.
- ↑ Society of Architectural Historians SAH Archipedia (ing.). Chicago, IL, [Charlottesville, Va.], London: Society of Architectural Historians, University of Virginia Press, 2012. ISBN 978-0-8139-3348-1
- ↑ 1 2 Skyscraper Center.
- ↑ 1 2 3 https://www.asce.org/about-civil-engineering/history-and-heritage/historic-landmarks/philadelphia-city-hall.
- ↑ Emporis (Firm) Emporis Building Directory (ing.). Darmstadt: Emporis GmbH.
- ↑ "Visit City Council". Philadelphia City Council. January 6, 2021. May 1, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 29, 2020.
All Philadelphia City Council Stated Meetings and hearings take place in Council Chambers, located on the fourth floor of Philadelphia City Hall.
- ↑ "Office of the Mayor". phila.gov. City of Philadelphia. May 2, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 29, 2020.
- ↑ "National Register Digital Assets – Philadelphia City Hall" Arxivləşdirilib dekabr 7, 2017, at the Wayback Machine. nps.gov. National Park Service. December 8, 1976. Retrieved March 9, 2018.
- ↑ ""History of City Hall: 1886–1890". (archive) Retrieved November 9, 2017. "1889: Mayor Fitler moves into completed offices on west side."
- ↑ "History of City Hall: 1891–1901". (archive) Retrieved November 9, 2017. "1891: State Supreme Court opens in permanent courtroom."
- ↑ Marin, Max. "'Nothing left uncarved': A guide to the 250 sculptures on Philadelphia City Hall". Billy Penn. June 14, 2021. May 7, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 4, 2022.
- ↑ "Homepage". Philadelphia Courts. April 20, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 29, 2020.
- ↑ "Court of Common Pleas, Trial Division – Civil". Philadelphia Courts. April 20, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 29, 2020.
- ↑ "The Court of Common Pleas, Orphans' Court Division". Philadelphia Courts. April 20, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 29, 2020.
- ↑ "Philadelphia City Hall Named as Historic Landmark". ASCE Philadelphia Section. May 22, 2006. September 27, 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 3, 2007.
- Gurney, George, Sculpture of a City: Philadelphia's Treasures in Bronze and Stone, Fairmount Park Association, Walker Publishing Co., Inc., New York, 1974.
- Hayes, Margaret Calder, Three Alexander Calders: A Family Memoir by Margaret Calder Hayes, Paul S. Eriksson, publisher, Middlebury, Vermont, 1977.
- Lewis, Michael J. Silent, Weird, Beautiful': Philadelphia City Hall," Nineteenth Century, vol. 11, nos. 3 and 4 (1992), pp. 13–21
- phila.gov/virtualch/ — rəsmi saytı
- Official Hand Book, City Hall, Philadelphia – handbook by City Publishing Co. (1901)
- Google Street View