Fikrət Göyüş oğlu Qocayev (Fikrət Qoca; 25 avqust 1935, Kotanarx, Ağdaş rayonu – 5 may 2021, Ağdaş) — Azərbaycan şairi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birinci katibi, Azərbaycan Respublikasınının xalq şairi (1998)
| Fikrət Qoca | |
|---|---|
| Fikrət Göyüş oğlu Qocayev | |
 | |
| Doğum adı | Fikrət Qocayev |
| Təxəllüsü | Qoca |
| Doğum tarixi | 25 avqust 1935 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 may 2021 (85 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Göyüş Qocayev[1] |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | şair, redaktor |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
| Mükafatları |
         |
Fikrət Qoca 1935-ci il avqustun 25-də Ağdaş rayonunun Kotanarx kəndində anadan olmuşdur.
Əsərləri 1956-cı ildən mətbuatda çap edilir. Azərbaycan Radio və Televiziya Verilişləri Komitəsində, "Azərbaycan gəncləri" qəzetində, "Azərbaycan" jurnalında fəaliyyət göstərmiş, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin beynəlxalq əlaqələr üzrə məsul katibi olmuşdur. 1987-ci ildən "Qobustan" incəsənət toplusunun baş redaktorudur. 1998-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birinci katibidir.
Çap etdirdiyi şeir kitablarında vətən məhəbbəti, vətənpərvərlik duyğuları, insan və zaman haqqında düşüncələri öz əksini tapmışdır. Dünyanın bir çox ölkəsində yaradıcılıq səfərlərində olmuş, həmin ölkələrə gedən milli azadlıq hərəkatlarına şeirlər həsr etmiş, o cümlədən Kubanın azadlıq mübarizi Ernesto Çe Gevara ("Ünvansız məktublar"), Qvineya-Bisaunun azadlıq hərəkatı xadimi Amilkar Kabral ("Amilkar Kabral"), Filippinin milli qəhrəmanı Xose Risal ("Xose Risal"), vyetnamlı gənc Li Vi Tom ("Li Vi Tom") və b. haqqında poemalar yazmışdır. 1990-cı illərdə yazdığı "Oddan keçənlər", "İnsan səviyyəsi", "Adi həqiqətlər" və s. poemalarında Azərbaycanda gedən azadlıq mübarizəsindən bəhs olunur. Onun bir sıra nəsr əsərləri də var. "Ölüm ayrılıq deyil" (1990), "Hələlik, — qiyamətədək" (2000) povestlərində 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələri əksini tapmışdır.
Mixail Lermontov, Taras Şevçenko, Eduard Mejelaytis, İ. Volker, X. Risal, İ. Taufer və b.-ndan tərcümələri var. Əsərləri bir sıra xarici dillərə tərcümə olunmuşdur.
Şeirlərinə musiqi bəstələnmişdir ("Anacan dostum evlənir", "Könlüm", "Günay", "Gəl ey səhər", "Çiçək tapa bilmədim", "Gecə yaman uzundur", "Payız gəldi" və s.).
Gənclərin qəhrəmanlıq və fədakarlığından bəhs edən "Təkərlər geri fırlanır", "Yaralı çiçəklər" və "Rəssam düşünür" poemalarına görə 1968-ci ildə Azərbaycan komsomolu mükafatına, 1990-cı illər yaradıcılığına görə "Humay" mükafatına (1998) layiq görülmüşdür. Azərbaycan Respublikasının "Şöhrət" ordeni, "Şərəf"ordeni, "İstiqlal" ordeni ilə təltif olunmuşdur. Azərbaycan Dövlət Mükafatına layiq görülmüşdür.
Xalq şairi Fikrət Qoca 5 may 2021-ci ildə, 85 yaşında vəfat edib.[2] Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
“Şair ölümünə mən inanmıram” şeirini nümünə kimi gətirmək olar:[3]
Hələ yaranmamış bu Yer kürəsi
Küləklər min nəğmə bəstələmişdi.
Çoxdan yaranmışdı şeirin nəfəsi
Hər ulduz bir şirin layla demişdi.
Ölüm də, olum da bunlar bir yana,
Bu adi qanunu mən də danmıram.
Şair nəğmə kimi gəlir cahana,
Nəğmə ölümünə mən inanmıram.
- Azərbaycan SSR Lenin komsomolu mükafatı — 1968
- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 30 iyul 1979[4]
- "Şöhrət" ordeni — 26 iyun 1995[5]
- "Azərbaycan Respublikasının xalq şairi" fəxri adı — 23 may 1998[6]
- "Humay" mükafatı — 1998
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002[7]
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu — 16 iyul 2010[8]
- "Şərəf" ordeni — 1 sentyabr 2015[9]
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Mükafatı — 26 may 2016[10]
- "İstiqlal" ordeni — 24 avqust 2020[11]
- Qağayı (1963)
- Hamıya borcluyam (1965)
- Yatmadığım gecələrdə (1970)
- Günlərin bir günü (1972)
- Gül ömrü (1975)
- İnsan xasiyyəti (1980)
- Ömürdən səhifələr (1984)
- Mavi dünyanın adamları (1988)
- Taleyin ağır taleyi (1993)
- Dənizdə ay çiməndə (1967)
- Seçilmiş əsərləri (2014)
- ↑ "Şair Fikrət Qoca ilə fotosöhbət" (az.). modern.az. 11.04.2011, 10:00. 2021-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-18.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-05.
- ↑ "Nəğmələrdə yaşayan ömür - Xəbərlər - Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi". nizamimuseum.az. İstifadə tarixi: 2025-04-22.
- ↑ Respublikanın ədəbiyyat xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 30 iyul 1979-cu il tarixli Fərmanı Arxivləşdirilib 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- ↑ "F. G. Qocayevin "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". 2022-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-20.
- ↑ ""Xalq şairi" fəxri adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". 2020-04-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-04.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". 2022-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-04.
- ↑ "F.G.Qocayevin "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". 2022-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-04.
- ↑ "2016-cı il üçün Azərbaycan Respublikasının elm və ədəbiyyat sahələrində Dövlət Mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". 2022-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-04.
- ↑ "2016-cı il üçün Azərbaycan Respublikasının elm və ədəbiyyat sahələrində Dövlət Mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". president.az. 27 may 2016. 13 March 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 oktyabr 2021.
- ↑ President.Az. "F.G.Qocayevin "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). President.az. 24.08.2019. 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-24.