Fenilsirkə turşusu (α- toluol turşusu)- kimyəvi formulu С6H5СH2COOH olan üzvü birləşmədir.
| Fenilsirkə turşusu | |
|---|---|
 | |
  | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | С6H5СH2COOH |
| Molyar kütlə | 136,15 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 1,228 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 77—78,5 °S |
| Qaynama nöqtəsi | 265,5 °C (760 мм. civə sütunu.) °S |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 103-82-2 |
| PubChem | 999 |
| ChEBI | 30745 |
| ChemSpider | 10181341 |
Fenilsirkə turşusu – parıltılı iynələrə bənzər, bal iyli bir maddədir. Üzvü birləşmələrdə həmçinin dietil efirində və etil spirtində yaxşı həl olunur. Suda pis həl olunur 1,66 q/100 q (20 °C).
Fenilsirkə turşusunun sintezinin əksəriyyəti benzil - hallogenlərdən əmələ gəlir.
- Fenilsirkə turşusu benzil nitrilin hidrolizi ilə sintez edilə bilər, öz növbəsində benzil bromidin natrium siyanidlə qarşılıqlı təsiri ilə əldə edə bilərik.
- Fenilsirkə turşusunun ikinci sintez üsulu - benzilxloridin maqniumlaqarşılıqla təsirindən və sonradan alınan Qrinyar reaktivının karbon turşusu ilə reaksiyası nəticəsində alınır
- PhCH2Cl + Mg PhCH2MgCl
- PhCH2MgCl + CO2 PhCH2COOMgCl
- PhCH2COOMgCl + H2O PhCH2COOH + Mg(OH)Cl
Fenilsirkə turşusu və efirləri ətir kompozisiyalarının və qida sirkəsinin hazırlanmasında istifadə olunur Fenilsirkə turşusu amfetaminin sintezində bir başlanğıc maddə kimi istifadə olunur.
Dovşanlar üçün fenilsirkə turşusunun yarım öldürücü dozası 5 q / kq təşkil edir.
- Рабинович В. А., Хавин З. Я. Краткий химический справочник. — Л.: Химия, 1977. — 188 с.
- Хейфиц Л. А. Фенилуксусная кислота // Химическая энциклопедия: в 5 т / Зефиров Н. С. (гл. ред.). — М.: Большая Российская энциклопедия, 1998. — Т. 5. — С. 68. — 783