Fazu Əliyeva (5 dekabr 1932, Xunzax rayonu, SSRİ – 1 yanvar 2016[1], Mahaçqala, Dağıstan, Rusiya) — Sovet, rus və avar şairəsi, Dağıstan Respublikasının Xalq şairəsi (1969), nasir və publisist[2]. Dağıstan və rus ədəbiyyatının inkişafına əhəmiyyətli töhfə vermiş şəxsdir. Bundan əlavə insan hüquqları fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur.
| Fazu Əliyeva | |
|---|---|
| avar. Фазу ГӀалиева | |
 | |
| Doğum tarixi | 5 dekabr 1932 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 yanvar 2016[1] (83 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək çatışmazlığı |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | şair, jurnalist, yazıçı, insan hüquqları fəalı, nasir |
| Partiyası | |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
      |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İki Şərəf Nişanı və iki Xalqlar Dostluğu Ordenləri ilə təltif olunmuşdur, habelə bir sıra xarici ölkələrin fəxri mükafatlarına layiq görülmüşdür[3].
Kiçik yaşlarından şeir yazmağa başlayır və artıq məktəb illərində əsl şair sayılır[4]. Fazu əsərlərini avar və rus dilində yazır. On yeddi yaşlı Fazunun şeirləri ilk dəfə 1949-cu ildə Bolşevik Qori qəzetində, daha sonra "Komsomolets Daqestana" qəzetində və avar dilində nəşr olunan "Drujba" jurnalında nəşr edilmişdir[5]. O dövrdə tənqidçilər parlaqlığı və qeyri-adi istedadı ilə istedadlı şairə və yazıçıya artıq heyran qalmışdılar. Fazu Əliyeva səmimiyyətlə inanırdı ki, şeir insanı təmizləyir, onu daha parlaq, daha mehriban və daha ülvi edir[6].
1954–1955-ci illərdə Fazu Əliyeva Dağıstan Qadın Pedaqoji İnstitutunda təhsil alır.
1961-ci ildə Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu bitirir.
SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü, Dağıstan Milli Elmlər Akademiyasının akademiki olur[7].
"Doğma kənd", "Dağların qanunu", "Yaxşıların gözləri", "Bahar küləyi" şeir məcmuələri də daxil olmaqla dünyanın 68 dilinə tərcümə edilmiş 102 -dən çox şeir və nəsr kitabının müəllifidir[8].
1950–1954-cü illərdə məktəb müəllimi işləyib.
1962-ci ildən Dağıstan təhsil və pedaqoji ədəbiyyat nəşriyyatının redaktoru olur.
1971-ci ildən "Dağıstan qadını" jurnalının baş redaktoru işləmişdir.
15 il Dağıstan Ali Soveti sədrinin müavini kimi fəaliyyət göstərir.
Rusiya İctimai Palatasının üzvü (2006-cı ilə qədər) olur[9].
2016-cı ildə Mahaçqaladakı Şəhər Qəbiristanlığında dəfn edilir[10].
Fazu Əliyevanın kitabları suaxili, tamil, kxmer, hindi, ingilis, alman, isveç, çex, fransız, ispan, polyak, yapon və digər dillərdə nəşr edilmişdir[11].
11 dekabr 2017-ci ildə Mahaçqaladakı Dostluq Parkında Fazu Əliyevanın abidəsinin açılışı olmuşdur[12].
29 avqust 2017-ci ildə "Marka" poliqrafiya şirkəti Fazu Əliyevanın təsvirini əks etdirən poçt markası buraxır. Nominal dəyəri 27 rubl olan və tirajı 231 min nüsxə olan bir poçt markası "Müqəddəs Həvari Andrey Ordeninin Kavalerləri" seriyası çərçivəsində buraxılır[13].
- ↑ 1 2 http://tass.ru/kultura/2568768.
- ↑ "Национальная библиотека: Алиева". 2016-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-01.
- ↑ "В Дагестане умерла народная поэтесса Фазу Алиева". 2017-03-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-01.
- ↑ "к 80-летию поэтессы Фазу Алиевой". 2017-01-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-10.
- ↑ "поэтесса Дагестана Фазу Алиева". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-10.
- ↑ "«Поэзия — это светлая печаль»". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-10.
- ↑ "Дочери Дагестана — Булач Гаджиев — Google Книги". 2021-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-10.
- ↑ Юбилей народной поэтессы Дагестана[ölü keçid]
- ↑ "Сайт Общественной палаты России". 2021-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-10.
- ↑ "Народная поэтесса Дагестана Фазу Алиева похоронена в Махачкале". 2023-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-10.
- ↑ "Переводы книг". 2016-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-01.
- ↑ "В Махачкале открыли памятник народной поэтессе Дагестана Фазу Алиевой". 2021-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-10.
- ↑ "В России в честь дагестанской поэтессы Фазу Алиевой выпустят почтовую марку". 2021-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-10.