Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinFəthabad bağı (farsca:باغ فتحآباد) — Təbrizin tarixi bağlarından biridir və Fəthabad kəndinin yaxınlığında yerləşir. Onun ümumi sahəsi təxminən 30 hektardır və bağın daxilində ikimərtəbəli bir tikili mövcuddur.
| Fəthabad bağı | |
|---|---|
| Məlumatlar | |
| Ölkə | |
| Yerləşməsi | |
| Xəritədə yeri | |
 |
|
Donald Vilber "İran bağları və köşkləri" adlı əsərində bu bağ barədə belə yazır:[2]
Şahgölünün yaxınlığında Fəthabad bağı yerləşir. Bağın mərkəzi meyvə ağacları ilə örtülmüşdür; lakin su axınının uzun oxu bütün bağı İran ənənəsinə uyğun olaraq birləşdirir və ona xüsusi bir ahəng bəxş edir. Yalnız köhnə köşk yerində inşa edilmiş yeni bina bu ahəngi pozur. Əgər bağa cənubdakı yüksəklikdən daxil olsaq, görərik ki, bu xiyaban enişli-yoxuşludur və onun üzərində yerləşən hovuzlar da müxtəlif formalara malikdir. Bəzi hissələrdə arxların kənarında yaşıllıqlar, onların ətrafında isə sardunya gülləri ilə bəzədilmiş haşiyələr görünür. Nəhayət, bağın ən diqqətçəkən hissəsinə, yəni böyük hovuzuna çatırıq. Onun ətrafı qədim və hündür ağaclarla əhatə olunmuşdur. Hovuzun şimal tərəfi isə torpaq səviyyəsindən bir qədər yuxarıdır ki, bu da Şahgöl hovuzunda müşahidə olunan xüsusiyyətlə eynilik təşkil edir. Bu bağın ayrı-ayrı hissələrinin heç biri müstəsna gözəlliyə malik deyil, lakin bütövlükdə baxıldığında sakit və cazibədar bir mənzərə yaradır.
Fəthabad bağı Cənubi Azərbaycanın ən mühüm tarixi bağlarından biri hesab olunur və Təbrizin ətrafında yerləşir. Lakin hazırda onun qalıqları belə müdaxilədən tam şəkildə qorunmamışdır. Bu bağ İlxanlılar dövrünün görkəmli vəziri olan Xacə Rəşidəddin Fəzlullah tərəfindən hicri VII əsrin sonlarında və ya VIII əsrin əvvəllərində salınmış və Rəbi Rəşidiyə Kompleksinə vəqf edilmişdir. Buna görə də, Fəthabad bağı həm qədimliyi, həm də soyuq və dağlıq iqlimdə yerləşməsi, eləcə də bu günkü baxımsızlığı ilə bizə gəlib çatan tarixi bağlar arasında xüsusi bir yer tutur.[3]
Bağ üç əsas hissədən ibarətdir: "Bağ-i Bîruni" (xarici bağ), "Bağ-i Əndəruni" (daxili bağ) və "Bağ-i Müşəccər-i Mütəsil be-Bağ-i Əndəruni" (daxili bağla bitişik meşəlik bağ). Bu hissələrdən daxili bağ istirahət məqsədi daşıyır, digər ikisi isə istehsal bağları olmuşdur. Nəticə etibarilə, yerli bağların dizayn xüsusiyyətlərini daha çox daxili bağda izləmək mümkündür.[3]
Daxili bağ hasara alınmış və digər yerli bağlar kimi möhkəm həndəsi plan üzərində qurulmuşdur. Bununla belə, bağın memarı relyefin təbii xüsusiyyətlərindən də ustalıqla yararlanmışdır. Belə ki, su axını, əsas xiyaban və köşkdən ibarət olan bağın əsas oxu nə mərkəzi simmetriya xətti üzrə, nə də bağın kənarlarına paralel şəkildə çəkilmiş, əksinə, təbii yamacın xətti ilə müəyyənləşdirilmişdir. Bu səbəbdən bağın oxu onun kənarlarına bir qədər maili olmuşdur. Bağ həmçinin torpağın təbii mailinə uyğun olaraq pillələndirilmiş səthlər üzərində formalaşdırılmışdır. Su və bitki sistemi də İran bağlarının ənənəvi modelinə tam uyğun gəlir.[3]
Ümumilikdə, Fəthabad bağı yerli bağçılıq ənənələrinin təbii relyef və iqlim şəraitinə ustalıqla uyğunlaşdırılmasının parlaq nümunəsi hesab olunur.[3]
Fəthabad bağı və bağın içindəki ev Qacarlar dövrünə aiddir. Təbriz şəhərinin Fəthabad məhəlləsində yerləşən bu tarixi abidə 1999-cu iltarixində, 2518 nömrə ilə İranın milli abidələri siyahısına daxil edilmişdir.[4]
- ↑ 1 2 3 Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
- ↑ "باغ فتح آباد تبریز". www.armanshahr.org. 1387. 27 iyun 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 sentyabr 2025.
- ↑ 1 2 3 4 "نسخه آرشیو شده". eiah.org. 3 dekabr 2010. 8 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 sentyabr 2025.
- ↑ "دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایرانشهر". iranshahrpedia.com. 6 oktyabr 2019. 1 dekabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 sentyabr 2025.