Fırtınada gəmi (rus. Корабль в бурю)[1][2][3] — marinist-rəssam İvan Ayvazovski tərəfindən 1899-cu ildə Bakıda çəkilmiş monumental rəsm əsəri. Əsər, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin kolleksiyasına daxildir. Əsərin sağ aşağı küncündə rəssam imzasını qoymuşdur: Айвазовский, 1899 г.[1]
| Fırtınada gəmi | |
|---|---|
| rus. Корабль в бурю | |
.jpg) | |
| Rəssam | İvan Ayvazovski |
| Tarixi | 1899 |
| Texnikası | yağlı boya |
| Saxlanıldığı yer | Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1899-cu ildə İvan Ayvazovski Bakıya səyahət edir. Burada o, "Metropol" otelində (hazırda həmin binada Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi yerləşir) məskunlaşır. Rəssamın oteldə kirayələdiyi otağın pəncərəsindən Bakı buxtasına gözəl mənzərə açılırmış. Bakıda qaldığı günlərdə, Ayvazovski səhər tezdən Xəzər dənizi sahilinə üz tuturdu və gün ərzində onu molbertlə dəniz kənarında görmək olardı.[2]
Ay yarım müddətdən sonra rəssam, "Fırtınada gəmi" əsərini tamamlayır. Həmin əsəri rəssamdan, şəhərdə iri mebel dükanının sahibi, incəsənət hamisi və bilgini kimi tanınmaq istəyən ticarətçi alır. Sonradan, bayram günlərinin birində, həmin tacir əsəri məşhur xeyriyyəçi və ziyalı Hacı Zeynalabdin Tağıyevə hədiyyə edir.[2] Başqa bir məlumata görə isə, əsəri çəkməyi Ayvazovskiyə Tağıyevin özü sifariş edir.[4]
Uzun illər əsər Tağıyevin sarayındakı (hazırda həmin sarayda Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi yerləşir) iş otağını bəzəyir. Sonradan, Aprel işğalından[5] və sarayın Sovet hakimiyyətinin əlinə keçməsindən sonra,[2] əsər, əvvəldən bu binada yerləşmiş Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyinin kolleksiyasına verilir.[6]
Bu gün muzeyin, De Burun sarayında yerləşən kolleksiyasında sərgilənən əsər, Rusiya incəsənəti ekspozisiyasında mərkəzi yerlərdən birini tutur.[4] Hazırda Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinə ev sahibliyi edən Tağıyevin sarayında isə, əsərin SSRİ dövründə hazırlanmış kopyası asılmışdır.[5]
2019-cu ildə əsərin Tağıyevin sarayındakı kopyası restavrator-rəssam İbrahim Hacıyev tərəfindən bərpa edilmişdir.[3]
-
H.Z. Tağıyev (sağda) iş otağında. Sol tərəfdə Ayvazovskinin Fırtınada gəmi əsəri asılmışdır. XX əsrin əvvəlləri -
Tağıyevin Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində yerləşən keçmiş iş otağı. Solda Ayvazovskinin əsərinin kopyasını görmək mümkündür. 2010-cu il.
.jpg)
- Meşə yolu - Ayvazovskinin Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində saxlanan digər əsəri
- ↑ 1 2 Составители: научные сотрудники Азербайджанского государственного музея искусств имени Р. Мустафаева Б. Алекперова, Т. Бадалова, И. Когновицкая, М. Наджафов. Азербаиджанскии государственный музеи искусств им Р. Мустатаева. Постоянная экспозиция: каталог. Москва: Советский художник. 1961. səh. 37. (#accessdate_missing_url)
- ↑ 1 2 3 4 Тарланов, Кикнадзе, 1953
- ↑ 1 2 "İ.K.Ayvazovskinin "Fırtınada gəmi" rəsm əsəri bərpa olunub". www.azhistorymuseum.gov.az (ingilis). 2024-01-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 avqust 2025.
- ↑ 1 2 "«Ночь в музее» в Баку. Как картина Ивана Айвазовского оказалась в коллекции азербайджанского миллионера-нефтепромышленника Зейналабдина Тагиева". Москва-Баку (rus). 2022-05-19. İstifadə tarixi: 2025-08-06.
- ↑ 1 2 Hacı, Zamin. "Bakının mərkəzindəki Ayvazovski". musavat.com. İstifadə tarixi: 8 avqust 2025.
- ↑ Zeynalov, Ibrahim. "Breathing Life Back Into Art: The National Art Museum - Ibrahim Zeynalov, Director". www.azer.com (№ (8.2)). Azerbaijan International. 2019-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 avqust 2025.
- Тарланов, М.; Кикнадзе, А. "Музей искусств в Баку". Огонёк (№ 5). 1953: 8. (#accessdate_missing_url)