Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinErmənistanda qadınlar — Birinci Ermənistan Respublikası yaranandan bəri bərabər hüquqlara, o cümlədən səsvermə hüququna malikdirlər. 21–23 iyun 1919-cu il tarixlərində Ermənistanda ümumi seçki hüququ ilə ilk birbaşa parlament seçkiləri keçirilmişdir. 20 yaşına çatmış hər bir şəxs cinsindən, etnik mənsubiyyətindən və dini inancından asılı olmayaraq səsvermə hüququna malik idi. Ermənistan dövlətinin əsasını qoymaqda məsuliyyət daşıyan 80 yerlik qanunverici orqanın tərkibində üç qadın deputat var idi. Onlar: Katarin Zalyan-Manukyan, Perçuhi Partizpanyan-Barseğyan və Varvara Saakyan.[6][7]
 Yeni Culfadan olan milli geyimli erməni qadın. Qreqori Limanın "Erməni qadınlarının geyimləri" əsərindən. Tehran. 1974-cü il. | |
| Gender Bərabərsizliyi İndeksi | |
|---|---|
| Dəyər | 0.216 (2021) |
| Yer | 191 ölkədən 53-cü[1] |
| Ana ölümü (hər 100.000 nəfərə görə) | 26 (2017) [2] |
| Qadınlar parlamentdə | 35.51% (2023) [3] |
| Orta təhsil almış 25 yaş üstü qadınlar | 94.1% (2010) |
| Qadınlar əməkdə | 59% (2014)[4] |
| Qlobal Gender Fikir Ayrılığı İndeksi | |
| Dəyər | 0.698 (2022) |
| Yer | 146 ölkədən 89-cu[5] |
İndiki Ermənistan Respublikasının konstitusiyası 1991-ci ildə qəbul edilmişdir və gender bərabərliyinə rəsmi zəmanət verir.[8] Bu, qadınların Ermənistanda həyatın bütün sahələrində fəal iştirakına şərait yaratmışdır. Erməni qadınları əyləncə, siyasət və digər sahələrdə böyük nüfuz qazanmışlar.[9]
2023-cü ildə Ermənistan işçi qüvvəsində qadınların ən yüksək faizinə (52,76%) malik olduğuna görə dünyada 1-ci yerdə qərarlaşmışdır.[10]
2018-ci ildə "Grant Thornton International" biznes sorğusuna əsasən, Ermənistanda qadınların yüksək vəzifələrdə tutduğu nisbət bir qədər artaraq 31%-dən 32%-ə yüksəlmişdir. Bununla belə, sorğu edilən erməni biznesləri arasında rəhbər vəzifələrdə müxtəliflikdə heç bir irəliləyiş qeydə alınmamışdır. Bu bizneslərin 17%-də yüksək vəzifələrdə qadın yoxdur (2017-ci ildə 10%).[11]
Corctaun Qadınlar, Sülh və Təhlükəsizlik İnstitutunun 2021-ci il məlumatlarına əsasən, Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələri arasında Ermənistanın qadınların biznesə maliyyə cəlb edilməsi üzrə göstəriciləri regionda Azərbaycana verilən minimum göstəriciyə (27,7) və Estoniyaya verilən maksimum göstəriciyə (98,4%) nisbətən 40,9% təşkil etmişdir.[12]
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının hesabatına əsasən, 2011-ci ildə Ermənistanda 24 qadın bələdiyyə sədri və icma lideri olmuşdur. Daha 50 qadın aşağı səviyyəli inzibati vəzifələrdə çalışmışdır.[13]
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qadınlara Qarşı Zorakılıq üzrə Qlobal Məlumat Bazasına əsasən, 2021-ci ildə erməni qadınların 8,2%-i məişət zorakılığına məruz qalmışdır.[14]
BMT İnsan Hüquqları Şurasının 2010-cu ildə qeyd etdiyi kimi, Ermənistanda məişət təcavüzü və gender əsaslı qərəzliliyə qarşı əsaslı qanunlar yoxdur.[15]
Məxməri inqilabdan sonra yeni hökumət məişət zorakılığı ilə mübarizə üçün bəzi addımlar atmışdır. 2018-ci ildə Sosial Məsələlər və Əmək Nazirliyi "Məişət zorakılığı haqqında" Qanunun icrasını təmin etmək məqsədilə qanunvericilik aktlarını və normativ hüquqi aktları hazırlayacaq və məişət zorakılığı hallarına baxacaq cavab mexanizmlərini hazırlamaq məqsədilə Məişət Zorakılığı Şurası yaratmışdır.[16] 2019-cu ildə sığınacaqların yaradılması, regional böhran mərkəzlərinin inkişafı və hər bir regionda halların həlli üçün aydın protokolların yaradılması və sağ qalanlara dəstək fondunun yaradılması üçün fərmanlar imzalanmışdır.[17]
2010 və 2011-ci illərdə Qadınlar Aylığı zamanı və "Sizin üçün, Qadınlar" xeyriyyə proqramı çərçivəsində Ermənistanın paytaxtı İrəvanda yerləşən Surb Astvatkamayr Tibb Mərkəzi Ermənistan qadınlarına tam bir ay ərzində pulsuz ginekoloji və cərrahi xidmətlər təklif etmişdir. Müalicə üçün ölkənin hər yerindən qadınlar gəlmişdir.[18]
Oğulun qız övladının olmasını üstün hesab edən patriarxal sosial normalar ucbatından ölkədə cinsin seçmə abortunun problem olduğu bildirilmişdir.[19][20][21][22][23] Buna baxmayaraq, gənc erməni kişilərin xaricə iş dalınca getməsi nəticəsində yaranan "beyin axını" şəklində güclü mühacirət səbəbindən ölkədə kişilərdən daha çox gənc qadınlar, xüsusən də 20 yaşdan yuxarı olanlar arasında var: qadınlar 15–29 yaş arası əhalinin 55,8%-ni təşkil edir.[24]
- ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF). HUMAN DEVELOPMENT REPORTS. 8 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 9 dekabr 2022.
- ↑ "Armenia". World Bank Gender Data Portal. 7 fevral 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.
- ↑ "Data on women in national parliament". Parline: the IPU’s Open Data Platform (ingilis). İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.[ölü keçid]
- ↑ "Labor force participation rate, female (% of female population ages 15-64) (modeled ILO estimate) | Data". data.worldbank.org. 14 oktyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 mart 2017.
- ↑ "Global Gender Gap Report 2022" (PDF). World Economic Forum. 16 iyul 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.
- ↑ Badalyan, Lena. "Women's Suffrage: The Armenian Formula". Chai Khana. 5 dekabr 2018. 1 dekabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 noyabr 2018.
- ↑ Harutyunyan, Anahit. Առաջին խորհրդարանի (1919-1920) երեք կին պատգամավորները. ANI Armenian Research Center (erməni). Armenian Research Center for Anteriology. 8 mart 2018. 4 may 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 yanvar 2019.
Three female deputies of the first parliament (1919-1920)
- ↑ "Constitution of the Republic of Armenia - Library - The President of the Republic of Armenia". www.president.am (ingilis). 4 aprel 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyun 2020.
- ↑ "Armenia". World Bank Gender Data Portal. 7 fevral 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.
- ↑ Dungan, David. "Countries Ranked by Percentage of Workforce Who Are Women". Qualtrics (ingilis). 6 sentyabr 2023. 7 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 dekabr 2023.
- ↑ "Armenia has taken one step forward on women in leadership". Grant Thornton Armenia (ingilis). 7 fevral 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.
- ↑ "Armenia". GIWPS (ingilis). 7 fevral 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.
- ↑ Survey: Women In Armenia Forced Out From The Positions Of Top-Managers Arxiv surəti 19 iyul 2011 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2011-07-19 at the Wayback Machine.
- ↑ "Armenia". evaw-global-database.unwomen.org. 10 fevral 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 fevral 2023.
- ↑ Domestic Violence Against Women in Armenia Arxivləşdirilib 2018-06-22 at the Wayback Machine.
- ↑ Government of the Republic of Armenia. "Government of the Republic of Armenia, Decree on Creation of the Council on Prevention of Violence in the Family Decree Number 1685-U" (PDF). 2018. 17 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 4 aprel 2024.
- ↑ UN Women. "REPUBLIC OF ARMENIA - Review of the Implementation of the Beijing Declaration and Platform for Action" (PDF). www.unwomen.org. 2021. 23 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 4 aprel 2024.
- ↑ Women in Armenia to Receive Free Medical Treatment for One Month Arxivləşdirilib 2020-01-03 at the Wayback Machine.
- ↑ "Fears grow over Caucasus selective abortions of girls - BBC News". bbc.com. 19 dekabr 2011. 15 aprel 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 mart 2017.
- ↑ "Gender Selection - Abortion in Armenia" (PDF). 8 dekabr 2015 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 noyabr 2015.
- ↑ Gendercide in the Caucasus Arxivləşdirilib 2017-09-14 at the Wayback Machine The Economist (September 13, 2013)
- ↑ Michael, M; King, L; Guo, L; McKee, M; Richardson, E; Stuckler, D (2013), The mystery of missing female children in the Caucasus: an analysis of sex ratios by birth order Arxivləşdirilib 2019-04-26 at the Wayback Machine, International perspectives on sexual and reproductive health, 39 (2), pp. 97–102, ISSN 1944-0391
- ↑ John Bongaarts (2013), The Implementation of Preferences for Male Offspring, Population and Development Review, Volume 39, Issue 2, pages 185–208, June 2013
- ↑ "Labour market transitions of young women and men in Armenia" (PDF). 8 dekabr 2015 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2023.
- Zakarian, David. Women, Too, Were Blessed: The Portrayal of Women in Early Christian Armenian Texts. Brill. 2021. ISBN 978-90-04-44441-6.
- Zohrab Center Book of the Week: The Other Voice: Armenian Women's Poetry Through the Ages. Retrieved 22 may 2014.
- Women’s Resource Center Armenia
- Armenia: Women Suffer in Silence Arxivləşdirilib 2014-10-28 at the Wayback Machine. Amnesty.org. 13 November 2008. Retrieved 18 June 2013.
- Women's Organisations Armenia