Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Enki — Qədim Şumer mifologiyasında su, müdriklik, sehr, sənətkarlıq və yaradılış tanrısıdır. O, eyni zamanda insanları qoruyan və tanrıların gizli planlarına qarşı çıxan tanrı kimi də tanınır.
Şumer dilində "Enki" adı "Yer Rəbbi" mənasına gəlir ("En" – rəb, "Ki" – yer). Akkadlarda isə o, "Ea" adlandırılır və bu ad "evin suyu" və ya "evin sahibi" kimi şərh olunur. Onun adı ilə bağlı müxtəlif tədqiqatlar aparılmışdır. Bəziləri Enki adının türk dilləri ilə fonetik və leksik uyğunluq təşkil etdiyini qeyd etmişdir.[1]
Enki, göy tanrısı An ilə dəniz tanrıçası Nammu-nun oğludur. O, hava tanrısı Enlil və yeraltı aləmin ilahəsi Ereşkigal ilə bacı-qardaşdır. Enkinin həyat yoldaşı Damkina; Marduk, Dumuzid, Ninsar, Ninkurra, Uttu, Ninti isə uşaqlarıdır.[2]
Enuma Eliş (Yaradılış dastanı) – Babilin yaradılış dastanı olan "Enuma Eliş"də Enki mühüm rol oynayır. O, ilk xaos tanrıları Apsu və Tiamatın planlarını pozaraq, tanrıların həyatını qoruyur. Sonradan oğlu, Marduk, Tiamatla mübarizəyə girərək yeni dünya yaradır.[3]
Ziusudra və daşqın – Enki bəşəriyyətə qarşı böyük daşqın planlaşdırıldığını öyrənir və Ziusudra adlı saleh insana xəbərdarlıq edərək onu xilas edir. Bu mif, sonradan Babil dastanlarında Utnapiştim, Bibliyada Nuh əfsanəsi ilə paralel olaraq təqdim olunur.[4]
- ↑ Mark, Joshua J. "Enki (tanrı)". Dünya Tarihi Ansiklopedisi (türk). 9 yanvar 2017. 2025-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-07-17.
- ↑ "Enki (Sümer Mitolojisi), Ea (Babil, Akad Mitolojisi) – Özhan Öztürk Makaleleri" (türk). 27 yanvar 2018.
- ↑ "Who is Enki? – Enki Health Services, Inc". www.enkihealth.org. 2025-05-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-07-17.
- ↑ "Enki/Ea (god)". oracc.museum.upenn.edu (ingilis). 2025-06-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-07-17.