Emily Eden (d. 3 mart, 1797 – ö. 5 avqust, 1869)[3] – ingilis şairə və roman müəllifi olub, 19-cu əsrdəki həyatın hazırcavab və incə müşahidələrini yazılarında əks etdirmişdir. Hindistana etdiyi səyahət haqqında məşhur bir əsər yazmış, həmçinin yaxşı satılan iki roman müəllifi olmuşdur. O, həm də istedadlı həvəskar rəssam idi.[4][5][6]
| Emili Eden | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 3 mart 1797[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 avqust 1869[1] (72 yaşında) |
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair, romançı, incəsənət xadimi, rəssam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Emili Eden Vestminsterdə doğulmuşdur və Uilyam Eden, 1-ci Baron Ouklənd və Eleanor Elliotun yeddinci qızı idi. O, Böyük Britaniyanın keçmiş Baş naziri Entoni Edenin qohumu idi.
Emili Eden 30 yaşında bacısı Fanni ilə birlikdə Hindistana səyahət etmişdir. Onların qardaşı Corc Eden, 1-ci Ouklənd qrafı, 1835-1842-ci illərdə Hindistanda General-Qubernator vəzifəsində çalışırdı.[7]
Eden burada keçirdiyi vaxtı gündəlik məktublar şəklində bacısı Meri Drammonda yazmış, bu yazılar 1867-ci ildə "Uzaq Ölkədə: Hindistanın yuxarı vilayətlərindən bacısına yazılmış məktublar" adı ilə toplanaraq nəşr olunmuşdur.[7]
Edenin Hindistandakı yazıları əsasən səyahət təsvirləri, yerli rənglər və iştirak etdiyi rəsmi və ictimai tədbirlərin detalları üzərində qurulsa da, o, eyni zamanda qardaşının idarəçiliyi dövründə baş verən əsas siyasi hadisələri də təsvir etmişdir. Bunlardan biri 1842-ci ildə Kabilin tərk edilməsi zamanı bir britaniya-hind ordusunun tam məhvi olmuşdur, hansı ki, bu hadisəyə görə Corc Eden də qismən məsul tutulmuşdur.[8]
Eden Hindistanda olduğu müddətdə həm də rəssamlıqla məşğul olmuşdur. O, Hindistan şahzadələri, əsgərləri və xidmətçilərinin portretlərini çəkməklə həm texniki bacarığını, həm də psixoloji anlayışını nümayiş etdirmişdir.[7] Onun "Hindistan şahzadələri və hind xalqının portretləri" adlı kitabı 1844-cü ildə nəşr olunmuş və özündə 24 litoqrafiya təsviri ehtiva etmişdir. Bu əsərdə Dost Məhəmməd Xan və Rəncit Sinqh kimi mühüm Əfqanıstan və Hindistanın siyasi fiqurlarının portretləri yer almışdır.[7]
O, sikkə kolleksiyası da toplamışdır.[9]
Emili Eden iki uğurlu romanın müəllifidir:
- "Yarıbitişik ev" (1859)
- "Yarıbitişik cütlük" (1860)
Bu əsərlərdə orta təbəqə üçün populyarlaşan yarıbitişik evlər və Britaniyanın sənayeləşməsi ilə dəyişən şəhər həyatı təsvir edilmişdir. İkinci roman 1829-cu ildə yazılsa da, 1860-cı ildə nəşr olunmuşdur.
Edenin üslubu Ceyn Osten ilə müqayisə olunmuşdur, çünki onun yazıları həm incə yumor, həm də sosial müşahidələrlə zəngin idi. Con Sazerlend "yarıbitiş ev" romanını "aristokratik üslub, burjua hörmətliliyi və kobud bayağılıq arasındakı sosial fərqlərin bacarıqlı bir tədqiqi" adlandırmışdır.
Onun məktubları Virciniya Vulfun yaxın dostu Violet Dikinson tərəfindən nəşr olunmuşdur.[10] Onların içində Böyük Britaniya ictimai həyatına dair unudulmaz fikirlər yer alır, xüsusilə Kral IV Vilhelmin taxta çıxmasını alqışlayan və onu "əvvəlki bağışlamaz heyvan IV Corcla müqayisədə böyük bir irəliləyiş" adlandıran şərhi məşhurdur.[11]
Emili Edenin bacısı qızı Eleanor Lena Eden də "Lena" təxəllüsü ilə uşaq kitabları yazmışdır. Onun 1867-ci ildə yazdığı "Damblton Kommon" romanı, Elizabet Qaskellin "Krənford" əsərindən ilhamlanmışdır.[12]
Emili Eden heç vaxt evlənməmiş və yazmaqdan maddi asılılığı olmamışdır. Lakin Ledi Kerolayn Lembin ölümündən sonra bəzi dostları onun Lord Melburn ilə evlənəcəyini ümid etmişdir. Melburn ilə yaxın dost olan Eden, onu "çaşdırıcı" və "ədəbsiz ifadələrindən şoka düşdüyü biri" kimi təsvir etmişdir.[7] Lord David Sesil öz bioqrafiyasında qeyd edir ki, onların evlənməsi mükəmməl ola bilərdi, lakin "sevgi müdrikliyin övladı deyil və onların heç biri bunu istəmirdi".[13]
Emili Edenin məktubları London, koloniyalar və dünya səyahətləri haqqındakı təsvirləri ilə seçilirdi. Araşdırmaçı Prudens Hanney, onun "güclü duyğulara və həyatı açıq bir baxışla qəbul etməyə meyilli olduğunu, müşahidə qabiliyyətinin iti və gülməli detallar yazmaqda bacarıqlı olduğunu" vurğulamışdır.[14] 2013-cü ildə onun qardaşının Hindistandakı idarəçiliyi haqqında yazılmış bir tarix kitabında, Emili Eden "sancaq kimi iti, amma bir o qədər də heyran olan bacı" kimi təsvir edilmiş və onun gündəliyinin dövrün ən məşhur səyahət qeydlərindən biri olduğu bildirilmişdir.[8]
- ↑ 1 2 Emily Eden // FemBio database (alm.).
- ↑ Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English (ing.): Women Writers from the Middle Ages to the Present. 1990. P. 327.
- ↑ Dictionary of National Biography. 1888. səh. 356. İstifadə tarixi: 2017-08-20.
- ↑ Poon, Angelia, Enacting Englishness in the Victorian Period: Colonialism and the Politics of Performance, Routledge, 2017, 98–, ISBN 978-1-351-94036-8,
By the end of six years, Eden, an accomplished amateur artist, had accumulated a fair number of paintings of ordinary Indians, regal maharajahs and other Indian luminaries, which she subsequently published as Portraits of the Princes and People of India (1844) upon her return to England.
- ↑ Nevile, Pran, Sahibs' India: Vignettes from the Raj, Penguin Books India, 2010, 42–43, ISBN 978-0-14-306691-0,
Emily Eden, the sister of Lord Auckland, the Governor General (1836-32), was a notable writer and artist. She has left for posterity the remarkable three-volume album of nearly 200 studies entitled 'Watercolour Sketches of Princes and Peoples of India'. Most of the drawings in the album, however, concern the lives of the common people rather than those of the princes. During her travels from Calcutta to Lahore in her brother's suite, she continually sketched the interesting figures she encountered and wrote long letters to her sister which were published in London in 1866 under the title 'Up the Country'. Eden had taken lessons in England from the best drawing masters of the day. Judging from her work we find that she was an accomplished amateur artist and her talent for painting flowered under the Indian sun
- ↑ Codell, Julie F.; Macleod, Dianne Sachko, Orientalism Transposed: Impact of the Colonies on British Culture, Routledge, 2018, 100–, ISBN 978-0-429-76164-5,
'Emily Eden depicts a different, more privileged point of view.' Published in London two years after her return from the colonial subcontinent in 1842, her volume is a sweeping vision of Indian royalty, political leaders, servants associated with royal households, and even royal pets she encountered during her stay. The 'princes' recorded in her book were mainly political characters crucial to the British imperial enterprise, and took up more space than the 'people' she observed. Of these princes, the Sikh rulers understandably formed the majority, due to the time she spent in the Punjab when the Maharaja Ranjit Singh and Lord Auckland signed a treaty to curb the Russian presence in Afghanistan.
- ↑ 1 2 3 4 5 Şablon:CiteQ
- ↑ 1 2 Dalrymple, William. Return of a King. Knopf Doubleday Publishing. 14 January 2014. səh. 390. ISBN 9780307948533.
- ↑ Pratipal Bhatia, "Emily Eden collection of Sasanian, Kushano-Sasanian, Kidarite and Indo-Sasanian type coins (British Museum, London)", Journal of the Oriental Society of Australia, 48, 2016, [97]-134.
- ↑ "Not new but fresh", Time, 23 June 1947.
- ↑ John Sutherland: Longman Companion to Victorian Fiction (1988), quoted in XIX Century Fiction, Part I, A–K (Jarndyce, Bloomsbury, 2019).
- ↑ XIX Century Fiction, Part I, A–K (Jarndyce, Bloomsbury, 2019).
- ↑ David Cecil, Lord Melbourne (Constable and Co., London, 1965).
- ↑ Prudence Hannay, "Emily Eden as a Letter-Writer", History Today (1971) 21#7 pp 491-501.