Elis Berta Qomme, Ledi Qomme (qızlıq soyadı Merk; 4 yanvar 1853[1], London – 5 yanvar 1938[1], Oksford) – aparıcı britaniyalı folklorşünas, uşaq oyunlarının tədqiqində öncül araşdırmaçı və Florens Vayt tərəfindən yaradılmış İngilis Xalq Kulinariya Assosiasiyasının ilk prezidenti.
| Elis Qomme | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 4 yanvar 1853[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 yanvar 1938[1] (85 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Fəaliyyəti | folklorşünas |
| Üzvlüyü |
|
_(14783709825).jpg)
Elis Berta Qomme Çarlz Mark və onun həyat yoldaşı Elizabetin qızı idi. O, Londonda varlı bir ailədə böyümüşdür. Uşaqlıq illərində nənə-babasından və qonşularından eşitdiyi hekayələrə və adətlərə böyük maraq göstərmişdir. O, Merilebon Qızlar məktəbində təhsil almış və burada xüsusilə tarix və ədəbiyyata olan marağı inkişaf etmişdir. İngiltərədə folklorşünaslıq hərəkatının yüksəlişindən ilhamlanaraq, xalq adət-ənənələrini və oyunlarını sistemli şəkildə araşdırmağa qərar vermişdir.
31 mart 1875-ci ildə o, Corc Lourens Qomme (1853–1916) ilə evləndi. Əri folklor tədqiqatlarında önəmli bir şəxsiyyət idi. Cütlüyün 1876–1891-ci illər arasında doğulmuş yeddi oğlu var idi. Onlardan biri Artur Allan Qomme atasının yolu ilə gedərək Folklor Cəmiyyətinin prezidenti oldu. Digər oğlu Arnold Uikomb Qomme isə məşhur klassik ədəbiyyat alimi kimi tanındı. 1878-ci ildə Folklor Cəmiyyəti təsis edilərkən, Qomme və əri qurucu üzvlər sırasında idi. O, ömrünün sonuna qədər bu cəmiyyətin əsas simalarından biri oldu.[2][3]
1880-ci illərin sonlarında Elis Qomme ənənəvi uşaq oyunlarını və mahnılarını sənədləşdirmək və analiz etmək üzərində çalışmağa başlamışdır. O, Böyük Britaniyanın müxtəlif kəndlərinə səfər edərək şifahi şəkildə qorunub saxlanılan oyun və mahnıları toplayıb sənədləşdirmişdir. Onun ən mühüm əsəri "İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiyanın ənənəvi oyunları" (iki cild, 1894 və 1898) olmuşdur. Bu kitabda 76 nəfər müxbirin köməyi ilə toplanmış 800-ə yaxın uşaq oyununun təsviri yer alırdı.[4] Elis Qomme uşaq oyunlarını yalnız əyləncə kimi deyil, həm də kənd icmalarının sosial strukturları ilə bağlı mühüm mədəni ifadə formaları kimi analiz etmişdir. O, oyunların mənşəyini və onların mənasını araşdırmış və bu oyunların qədim dövrlərdə mövcud olan bütpərəst ayinlərin bir forması ola biləcəyini irəli sürmüşdür.
Folklor mövzusunda yazdığı digər mühüm əsərlər arasında "Musiqili uşaq oyunları" (iki cild, 1894) və daha sonra əri və ya Sesil Şarp ilə birgə yazdığı bir neçə kitab da vardı.[5]
Onun "Musiqili uşaq oyunları: Oyunların oxunduğu melodiyalarla birlikdə" adlı əsəri Birminhem İncəsənət Məktəbi tərəfindən hazırlanmış ən yaxşı illüstrasiyalı Sənət və Sənətkarlıq kitablarından biri hesab olunur.[4] Qomme, həmçinin xalq kulinariyası ilə də maraqlanmışdır və 1928-ci ildə İngilis Xalq Kulinariya Assosiasiyasının ilk prezidenti seçilmişdir.[6] Bundan əlavə, o, folklor sahəsində geniş mövzuları əhatə edən məqalələr yazmışdır.[4]
Elis Qomme uşaq oyunları və xalq mahnılarının yalnız sadə əyləncə olmadığını, onların mədəni ifadə formaları kimi tədqiq edilməli olduğunu vurğulamışdır. Onun tədqiqatları bu sahənin ciddi akademik intizam kimi formalaşmasına kömək etmişdir.
Oyun və adət-ənənələrin yerində sənədləşdirilməsi və genişmiqyaslı araşdırmalar aparılması kimi metodlar onun folklorşünaslıq sahəsinə gətirdiyi yeniliklərdən biri olmuşdur. Bu səbəbdən, onun topladığı materiallar və tədqiqatları bu gün də mədəniyyət araşdırmalarında qiymətli mənbə kimi istifadə olunur.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France Alice Bertha Gomme // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ Jacqueline Simpson and Steve Roud, 'Gomme, Alice Bertha', A Dictionary of English Folklore (Oxford: OUP, 2000), p. 148
- ↑ Robert Gomme, 'Gomme, Alice Bertha, Lady Gomme (1853–1938)', Dictionary of National Biography (Oxford: OUP, 2004, online ed. 2006)
- ↑ 1 2 3 Robert Gomme, 'Gomme, Alice Bertha, Lady Gomme (1853–1938)', Dictionary of National Biography (Oxford: OUP, 2004, online ed. 2006)
- ↑ Simpson and Roud (2000), p. 149.
- ↑ White, Florence. Where Shall We Eat or Put Up? In England, Wales, Scotland, and Ireland. London: Practical Press, Ltd. 1936. 235.