Elbəy Nigülesügçi xan (monqolca: Элбэг нигүүлсэгч хаан, (1361–1399) — Monqol platosunda formalaşan Şimali Yuan dövlətinin hökmdarı. Elbəy Coriğtu xanın kiçik qardaşı olmuş və 7 il hökmdarlıq etmişdir. Onun hakimiyyəti illəri "Nigülesügçi xaqan" ləqəbi daşıyır, mənası mərhəmətli xaqan deməkdir. Çinin Min sülaləsi ilə sərhəd münaqişələri və Oyrat üsyanları onun hakimiyyəti zamanı problemlər yaratmışdır.[2]
| Elbəy Nigülesügçi xan | |
|---|---|
| 1394 – 1399 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1362[1] |
| Vəfat tarixi | 1399[1] |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Biliqtu xan[1] |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Borucigin |
Hakimiyyəti dövründə Oyratlar Börçigin ailəsinə açıq formada meydan oxumağa başladılar və Min sülaləsi monqol hücumlarını dəf etdilər. Tsaqaan Seçnə görə, Elbəy bütün bu mənfi hadisələrə görə məsuliyyət daşımışdır.
Taifunun ailəsi ilə olan münaqişəni sonlandırmaq üçün o öz qızı Samur Gunju Taifunun oğluna ərə vermişdir.[3]
Oyratların o dövrki hökmdarı Ugetçi Xaşixa xaqanın tayfasına yeni hökmdar təyinə qarşı çıxdı. O, Batulanı öz qohumunu öldürən qəsbkarın xaqan olmağa layiq olmadığına inandırdı, həmçinin Batula atasının intiqamını almaq istəyirdi.
1399-cu ildə Elbəy Nigülesügçi xan Oyrat xanlığı tərəfindən məğlub edildi və Oyrat xanlığını hökmdarları Ugetçi Xaşixa və Batula onu qətlə yetirdi. Ölümündən bir neçə ay sonra onun taxt-tacı kiçik oğlu Gün Teymur xana keçdi. Ugetçi Xaşixa Elbəyin bütün mal-dövlətinə və hərəminə sahib oldu.
- Weatherford, Jack. The Secret History of the Mongol Queens: How the Daughters of Genghis Khan Rescued His Empire. Broadway Paperbacks, New York. 2010.
- ↑ 1 2 3 4 宝音德力根 15世纪中叶前的北元可汗世系及政局 (çin). // 蒙古史研究 内蒙古自治区: 2000. S. 131–155.
- ↑ "Сайт «Восточная литература». Монгольские источники о Даян-хане". www.vostlit.info. 2013-03-30 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Weatherford. . səh. 142.