Lazar Markoviç (Morduxoviç) Lisitski və ya sadəcə El Lisitski (rus. Ла́зарь Ма́ркович (Мо́рдухович) Лиси́цкий; 10 (22) noyabr 1890, Poçinok, Smolensk quberniyası[d], Rusiya imperiyası[1] – 30 dekabr 1941[1][2][…], Moskva[1]) — SSRİ rəssamı və memarı.
| El Lisitski | |
|---|---|
| rus. Ла́зарь Ма́ркович Лиси́цкий | |
 | |
| Doğum tarixi | 10 (22) noyabr 1890 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 30 dekabr 1941[1][2][…] (51 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | vərəm |
| Dəfn yeri |
|
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | rəssam, memar, qrafik dizayner, fotoqraf, tipoqraf[d], müəllim, dizayner, tipoqraf[d], boyakar[d], vizual incəsənət rəssamı, incəsənət xadimi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
El Lisitski Sovet avanqardının ən mühüm nümayəndələrindən biri olmuşdur. O, 1910-cu illərin sonlarında suprematizm axını ilə tanış olmuş və bunun nəticəsində rənglər və formalarla yeni, minimal və abstrakt kompozisiyalar yaratmağa başlamışdır. Lisitski suprematizmin qurucusu Kazimir Maleviçlə yaxından əməkdaşlıq edərək, bu hərəkatı inkişaf etdirmiş və rəng və formalardan istifadə edərək modernist sənətə yeni bir yön vermişdir. Sonra Lisitski konstruktivizm hərəkatına qoşulmuşdur. Konstruktivizm sənətin sosial və praktiki məqsədlərə xidmət etməli olduğunu əsas götürürdü. Lisitski bu nəzəriyyəni vizual işlərində tətbiq edərək, sənəti daha funksional, sosial və texnoloji baxımdan faydalı hala gətirməyə çalışmışdır.[3]
Lisitski yalnız rəsmlə deyil, həm də sərgi dizaynı və memarlıq sahəsindəki işləri ilə tanınır. O, 1920-ci illərdə Berlindəki "Deutscher Werkbund" sərgisində iştirak etmiş və burada sərgi dizaynı ilə əlaqədar bir çox yenilikçi yanaşmalar təklif etmişdir. Lisitskinin sərgi dizaynları, məkanın və vizual elementlərin birləşməsinə dair yenilikçi fikirlər təqdim etmiş və sərgilərin necə təşkil ediləcəyinə dair yeni metodlar ortaya qoymuşdur.[4][5] Lisitskinin vizual işləri, hətta 1960 və 1970-ci illərin dizayn dünyasında belə böyük təsir yaratmışdır.[6][7][8][9]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Лисицкий Лазарь Маркович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 Sarabianov A. D. El Lissitzky // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ "Эль Лисицкий. Русская живопись". 28 iyul 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 dekabr 2005.
- ↑ "ArtFacts". 29 oktyabr 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 sentyabr 2008.
- ↑ Igor Dukhan, Space and Body in Jewish Avant-garde Art: El Lissitzky versus Chaim Soutine, Conference of the British Association of Jewish Studies, 11-13 July 2007 at UCL
- ↑ Christina Lodder. Art and Identity: El Lissitzky and the Jewish Avant-garde in Berlin, ibid.
- ↑ Russian Revolutions: Generations of Russian Jewish Avant-Garde Artists, Singer Gallery Catalogue. Mizel Center for Arts and Culture: ru:Денвер (Колорадо), 2002.
- ↑ "Советская Култур-Лиге". 16 iyun 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 fevral 2009.
- ↑ "Еврейское искусство (книга)". 29 oktyabr 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 sentyabr 2008.
- Канцедикас, Александр Соломонович; Яргина, Зоя. Эль Лисицкий. Фильм жизни. 1890–1941 (rus). Новый Эрмитаж. 2004. ISBN 978-5-98414-005-8. (in 7 volumes)
- Burgos, Francisco; Garrido, Gines. El Lissitzky. Wolkenbugel 1924–1925. Absent Architecture (Rueda, Spain). 2004. ISBN 978-84-7207-158-2.
- El Lissitzky, 1890–1941: Architect Painter Photographer Typographer. Municipal Van Abbemuseum. 1990. ISBN 978-90-70149-28-4.
- El Lissitzky, 1890-1941 : catalogue for an exhibition of selected works from North American collections, the Sprengel Museum Hanover, and the Staatliche Galerie Moritzburg Halle. [Cambridge, Massachusetts]: Busch-Reisinger Museum. 1987. ISBN 978-0-916724-66-5.
- Milner, John. "Lissitzky [Lissitsky], El". Oxford Art Online. 2003. doi:10.1093/gao/9781884446054.article.T051358. ISBN 978-1-884446-05-4.
- Chapman, Michael. Audience Slaves: Architecture and Medium in El Lissitzky's Pressa. Conference: 28th Annual Conference of the Society of Architectural Historians Australia & New Zealand. 2011. Brisbane.
- "Советские небоскребы 1920‑х годов • Arzamas". Arzamas (rus). İstifadə tarixi: 23 noyabr 2022.
- Lissitzky, El. Russia : an architecture for world revolution. M.I.T. Press. 1970. ISBN 978-0-262-12034-0. İstifadə tarixi: 23 noyabr 2022.
- "Suprematism and Neoplasticism". stedelijk.nl (ingilis). İstifadə tarixi: 23 noyabr 2022.
- El Lissitzky : the experience of totality. Madrid: La Fábrica. 2014. ISBN 978-84-15691-53-2. İstifadə tarixi: 28 mart 2023.
- Johnson, Samuel. "El Lissitzky's Other Wolkenbügel: Reconstructing an Abandoned Architectural Project". The Art Bulletin. 99 (3). 2017: 147–169. doi:10.1080/00043079.2017.1292881.
- Kamczycki, Artur. "El Lissitzky's Red Wedge as the Hebrew letter Yud". Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication. 35 (44). 4 dekabr 2023. doi:10.14746/i.2023.35.44.11.
- Əsərləri və ya müəllifi olduğu işlər: El Lisitski İnternet arxivində
- Yingl, tsingl, khvat
- Yingl tsingl khvat. (in black and white)
- Der milner, di milnerin un di milshteyner.
- Sikhes Khulin
- Sihes hulin. (in black and white)
- Had Gadya.
- Vaysrusishe folkmayses.
- Arba'ah Teyashim
- "Merz". dada.lib.uiowa.edu. International Dada Archive. (Issues 1, 2, 4, 6, 7, 8/9, 20, 21)
- Arkhitektura: raboty Arkhitekturnogo Fakul'teta Vkhutemasa, 1920–1927.
- USSR in Construction