Donq Bişu (çin: 董必武; pinyin: Dǒng Bìwǔ; Wade–Giles: Tung Pi-wu; 5 mart 1886 – 2 aprel 1975) Çinli kommunist inqilabçısı və siyasətçisi olub, 1972–1975-ci illər arasında Çin Xalq Respublikasının müvəqqəti sədri vəzifəsində xidmət edib.
| Donq Bişu | |
|---|---|
| çin. 董必武 | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 5 mart 1886[1] |
| Vəfat tarixi | 2 aprel 1975[2] (89 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Uşağı | 4 (Dong Lianghui daxil olmaqla) |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Donq Biwu Hubey əyalətinin Xuanaqanq şəhərində torpaq sahibi bir ailədə anadan olub və klassik təhsil alıb. 1911-ci ildə Tonqmenxui təşkilatına qoşulub və Vuçanq üsyanında iştirak edib. 1913-cü ildə Yaponiyaya gedərək Nihon Universitetində hüquq təhsili alıb. Orada olarkən, Sun Yat-senin yeni yaradılmış Çin İnqilabi Partiyasına (sonradan Kuomintanqa çevrilmiş) üzv olub. 1915-ci ildə Çinə qayıdaraq, Yuan Şikay rejiminə qarşı Hubeydə müqavimət təşkil edib və bu səbəbdən altı ay həbsdə yatıb.
Həbsdən azad olduqdan sonra hüquq təhsilini başa çatdırmaq üçün Yaponiyaya qayıdıb. 1919–1920-ci illərdə Şanxayda yaşayıb və orada Li Hanjunun ətrafında toplaşmış kommunist ziyalılar qrupu vasitəsilə ilk dəfə marksizmlə tanış olub. Hubeyə qayıtdıqdan sonra yerli kommunist təşkilatını qurub və 1921-ci ildə Vuhanı təmsil edərək Çen Tanqiu ilə birlikdə Çin Kommunist Partiyasının 1-ci Milli Qurultayında iştirak edib.
Qeyd etmək maraqlıdır ki, Donq Biwu Mao Cedondan başqa həm partiyanın təsis qurultayında, həm də iyirmi səkkiz il sonra Çin Xalq Respublikasının elan mərasimində iştirak edən yeganə şəxs olub.
1920-ci illərin ilk yarısında Donq həm Kuomintangın, həm də Kommunist Partiyasının üzvü olaraq qaldı. Lakin iki partiya arasındakı gərginliyin artması ilə o, nəhayət 1927-ci ilin yayında kommunistlərin tərəfini tutdu. Nançanq Üsyanından sonra Donq gizlənməyə məcbur oldu; əvvəlcə səkkiz ay Kiotoda sığınacaq tapdı, sonra isə Sovet İttifaqına yola düşdü.
Orada 1928–1931-ci illər arasında Beynəlxalq Lenin Məktəbində və Moskva Sun Yat-sen Universitetində təhsil aldı. 1932-ci ildə Çinə qayıtdıqdan sonra Cianqsi Sovetində fəaliyyətə başladı və burada Qırmızı Ordu Akademiyasının siyasi direktoru və Partiya Məktəbinin prezidenti vəzifələrini icra etdi. Bu dövrdə Donq, partiya liderliyi uğrunda mübarizədə Mao Cedonu dəstəkləyərək Li Lisanın əleyhinə çıxdı. Daha sonra Uzun Yürüşdə iştirak etdi və Yan’ana çatdıqdan sonra məktəb rəhbərliyi vəzifələrini davam etdirdi. Bu dövrdə o, Lin Boçu, Xu Teli, Vu Yuczanq və Sie Cuezay ilə birlikdə "Yan’anın Beş Ağsaqqalı" (çin: 延安五老) kimi tanınmağa başladı.
Yaponiya ilə müharibə zamanı Donq əvvəlki Kuomintang əlaqələrinə görə Vuhan və Çunçində Milli Hökumətlə əlaqələndirici kimi çalışdı. 1945-ci ildə o, T.V. Sunqun rəhbərlik etdiyi bir nümayəndə heyətinin tərkibində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının San-Fransiskoda keçirilən təsis iclasına qatıldı. O, Kommunist Partiyasının yeganə nümayəndəsi idi və Mərkəzi Komitə bu səfərin məqsədlərini belə müəyyənləşdirmişdi: "xarici dostlar qazanmaq, partiyanın beynəlxalq mövqeyini yaxşılaşdırmaq və ABŞ-da qalaraq fəaliyyət göstərmək imkanı əldə etmək."
Konfransdan sonra Donq bir neçə ay ABŞ-da səfərdə oldu və bu diplomatik hədəflərə çatmaq üçün müxtəlif görüşlər keçirdi. Vətəndaş müharibəsinin sonlarına yaxın, 1948-ci ildə, şimalda əldə edilən həlledici qələbələrdən sonra Donq Şimali Çin Xalq Hökumətinin sədri təyin edildi.
- ↑ Dong Biwu // SNAC (ing.). 2010.
- ↑ Tung Pi-wu // Munzinger Personen (alm.).