Donald Artur Qlazer (ing. Donald Arthur Glaser; 21 sentyabr 1926[1][2][…], Klivlend, Ohayo – 28 fevral 2013[1][2][…], Berkli, Kaliforniya) — 1960-cı ildə qabarcıq kamerasının ixtirasına görə Fizika üzrə "Nobel" mükafatı almış amerikalı fizik və bioloqdur.[5][6][7]
| Donald Qlazer | |
|---|---|
| ing. Donald Arthur Glaser | |
| | |
| Doğum adı | Donald Arthur Glaser |
| Doğum tarixi | 21 sentyabr 1926[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 fevral 2013[1][2][…] (86 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Elm sahəsi | fizika |
| İş yerləri | |
| Təhsili |
|
| Elmi rəhbəri | Karl Devid Anderson |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
|
Qlazer 1946-cı ildə fizika və riyaziyyat üzrə bakalavr dərəcəsini aldığı Tətbiqi Elmlər üzrə Keys Məktəbində (indiki Keys Vestern Rezerv Universiteti) təhsil almışdır.[6]:10 Orada təhsil aldığı müddətdə hissəciklər fizikasına xüsusilə maraq göstərmişdir.[6]:15 Keysdə oxuyarkən Klivlend Filarmoniyasında alt çalmış və məzun olduqdan sonra kollecdə riyaziyyat dərsləri vermişdir.[6]:12 Kaliforniya Texnologiya İnstitutuna (Kaltex) davam etmiş və orada fizika üzrə doktorluq dərəcəsi almışdır. Zərrəciklər fizikasına olan marağı onu Nobel mükafatı laureatı Karl Devid Andersonla birlikdə bulud kameraları ilə kosmik şüaları öyrənməyə vadar etmişdir.[6]:22 O, nüvə fizikasından daha çox kosmik şüa tədqiqatlarının əlçatanlığını üstün tutmuşdur. Kaltexdə oxuyarkən təcrübələri üçün lazım olan avadanlıqları dizayn etməyi və qurmağı öyrənmişdir[6]:22 və bu bacarıq karyerası boyunca faydalı olacağını sübut etmişdir. O, həmçinin Nobel mükafatı laureatı Maks Delbrükün rəhbərlik etdiyi molekulyar genetika seminarlarında iştirak etmişdir;[6]:20 daha sonra bu sahəyə qayıdacaqdı. Qlazer 1949-cu ildə Miçiqan Universitetində müəllim kimi işə başladıqdan sonra doktorluq dissertasiyasını, "Dəniz səviyyəsinə yaxın yüklü kosmik şüa hissəciklərinin impuls paylanması"nı tamamlamışdır.[6]:28[8] O, 1950-ci ildə Kaliforniya Texnologiya Universitetində doktorluq dərəcəsi almış və 1957-ci ildə Miçiqanda professor vəzifəsinə yüksəlmişdir.[6]:43 O, 1959-cu ildə Berkli Kaliforniya Universitetinin fakültəsinə fizika professoru kimi qoşulmuşdur. Bu müddət ərzində onun tədqiqatları qısaömürlü elementar hissəciklərlə bağlı idi. Qabarcıq kamerası ona hissəciklərin yollarını və ömür müddətlərini müşahidə etməyə imkan vermişdir. 1962-ci ildən başlayaraq Qlazer tədqiqat sahəsini ultrabənövşəyi şüaların yaratdığı xərçəng üzrə layihə ilə başlayaraq molekulyar biologiyaya dəyişmişdir. 1964-cü ildə ona əlavə olaraq molekulyar biologiya professoru adı verilmişdir. Qlazerin vəzifəsi (1989-cu ildən) aspiranturada fizika və neyrobiologiya professoru idi.
- ↑ 1 2 3 4 Sparks K. Donald A. Glaser // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 Donald A. Glaser // Solomon Quqqenhaym muzeyi. 1937.
- ↑ Find a Grave (ing.). 1996.
- ↑ NNDB (ing.). 2002.
- ↑ Poggio, Tomaso. "Donald Arthur Glaser (1926–2013) Physicist and biotechnologist who invented the bubble chamber". Nature. 496 (7443). 2013: 32. Bibcode:2013Natur.496...32P. doi:10.1038/496032a. PMID 23552936.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Vettel, Eric. "Donald Glaser: The Bubble Chamber, Bioengineering, Business Consulting, and Neurobiology – an oral history conducted in 2003–2004" (PDF). Regional Oral History Office, The Bancroft Library, University of California, Berkeley. 2006. İstifadə tarixi: 2 mart 2013.
- ↑ Glaser, D. "Some Effects of Ionizing Radiation on the Formation of Bubbles in Liquids". Physical Review. 87 (4). 1952: 665. Bibcode:1952PhRv...87..665G. doi:10.1103/PhysRev.87.665.
- ↑ Glaser, Donald A. The momentum distribution of charged cosmic ray particles near sea level (PhD). California Institute of Technology. 1950. OCLC 1014494852. ProQuest 304364096.